Сөж тақырыбы: "Қазақстандық экономиканы жаңғырту құралы ретінде мемлекеттік сатып алу жүйесін дамыту" Орындаған: Сакенова Жанбота Тексерген: Бельгибаева Жанат Алматы, 2022ж
жүктеу/скачать 68,15 Kb.
|
Сакенова Жанбота
- Бұл бет үшін навигация:
- Тақырыбы: "Қазақстандық экономиканы жаңғырту құралы ретінде мемлекеттік сатып алу жүйесін дамыту" Орындаған: Сакенова Жанбота Тексерген: Бельгибаева Жанат
- Алматы, 2022ж
- Пайдаланған әдебиеттер
|
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті Факультеті «Экономика және бизнес жоғары мектебі» Кафедрасы «Менеджмент және басқару» СӨЖ Тақырыбы: "Қазақстандық экономиканы жаңғырту құралы ретінде мемлекеттік сатып алу жүйесін дамыту" Орындаған: Сакенова Жанбота Тексерген: Бельгибаева Жанат Алматы, 2022ж Қазақстан Республикасында мемлекеттік сатып алу туралы заңнама қарқынды дамып келеді. Мемлекеттік сатып алу туралы заңнаманың мақсаты, біріншіден, тауарлар мен қызметтерді сатып алуды жүзеге асыру кезінде мемлекет қаражатының жұмсалуын оңтайландыру, екіншіден, дәл осы сатып алуларды жүзеге асыратын мемлекеттік қызметшілер арасында сыбайлас жемқорлыққа жол бермеу. «Мемлекеттік сатып алу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы 2007 жылғы 21 шілдеде қабылданып, 2008 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енді. Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында мемлекеттік сатып алу мәселесі өзекті болып табылады, өйткені әрбір дерлік ұйым өз жұмысында мемлекеттік сатып алуды пайдаланады. Бұл мемлекет үшін де қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандырудың тиімді әдісін таңдаудың жақсы жолы, сондай-ақ өнім берушінің тапсырыс алуы және «Мемлекеттік сатып алу туралы» заң тұжырымдамасының жақсы жағынан өзін ұсыну мүмкіндігі. Тапсырыс берушiлердiң осы Заңда және Қазақстан Республикасының мемлекеттiк сатып алу саласындағы өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгiленген тәртiппен тауарларды, жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi олардың жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету, сондай-ақ олардың орындалуын қамтамасыз ету үшiн сатып алуы мемлекеттiк сатып алудың нысанасы болып табылады. 21 ғасыр ғаламдық деңгейде қоғам өмірінде бағдарламалық және телекоммуникациялық құралдарды қолдану арқылы баламасыз дами бастады, онсыз бүгінгі күні адам қызметінің көптеген салаларында көптеген шешімдерді жүзеге асыру мүмкін емес. Әлемнің көптеген елдерінде мемлекеттік басқару және қоғаммен байланыс деңгейінде ақпараттандыру әртүрлі бағыттар мен салаларда кеңінен дамып келеді. Мысалы, Қазақстанда мемлекеттік басқару тұрғысынан қаржы, салық, кеден салаларын ақпараттандыру электронды үкімет бағдарламаларын жүзеге асырудың маңызды бағыты болып табылады. Қазақстандағы электронды үкімет порталы 2006 жылдың сәуір айында іске қосылды. Порталда салықтарды, мемлекеттік баждарды және айыппұлдарды төлеуге болады. Порталға күн сайын 10 500-ден астам адам кіреді, 10 000-ға жуық электронды анықтамалар беріледі. Портал іске қосылған кезде Білім және ғылым, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау, Индустрия және сауда, Әділет, Қаржы, Денсаулық сақтау, Энергетика және минералдық ресурстар министрліктерінің, Азаматтық істер агенттігінің қызметін қамтитын 377 ақпараттық қызмет жүзеге асырылды. Қызмет істері және Ұлттық банк. Порталда бірінші электронды қызмет 2007 жылы пайда болды. Бұл Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттік орталығының салымшы қаражатының түсуі мен қозғалысы туралы ақпарат беру қызметі, ол ең танымал және ең танымал қызметтердің бірі болып табылады. порталында сұранысқа ие. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының электрондық үкімет порталы Қазақстанның 17 мемлекеттік ведомствосы көрсететін 128 қызмет түріне қолжетімділікті қамтамасыз етеді. 2011 жылы «Электрондық үкімет» порталы арқылы 5 миллионнан астам электронды қызмет көрсетіліп, 96 мыңнан астам пайдаланушы тіркелді. 2011 жылы «Электрондық үкімет» инфрақұрылымын пайдалану арқылы жүргізілген төлемдердің көлемі шамамен 19,5 млн теңгені құрады. 2012 жылы әлеуметтік маңызы бар қызметтердің 60%-ға жуығы веб-сайтта қолжетімді болды, 2013 жылы – 100% мемлекеттік қызмет электронды форматта көрсетілді. Тәжірибе көрсеткендей, еншілес ұйымдардың құрылуы мен жұмысы әрқашанда меншік иесі, яғни мемлекет тарапынан дұрыс бақыланбайды. Біздің ойымызша, мемлекеттік сатып алудағы акцияларының бақылау пакеті мемлекетке тиесілі акционерлік қоғамдардың қызметіне мемлекет тарапынан бақылауды күшейту қажет. Мемлекеттік қаражаттың жұмсалуына бақылауды күшейту идеясын ешкім жоққа шығармайды, әсіресе соңғы уақытта қадағалау органдары мұндай бұзушылықтардың көптеген фактілерін жариялады. Теориялық аспектіде мемлекеттік сатып алулар экономикалық категория ретінде әрекет етеді. Біздің ойымызша, мемлекеттік сатып алу экономикалық категория ретінде мемлекеттік басқару функцияларын жүзеге асыру үшін мемлекеттік қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатында тауарларды, жұмыстарды және қызметтерді сатып алуға арналған бюджет қаражатын бөлу және қайта бөлу жөніндегі экономикалық қатынастардың жиынтығы болып табылады. бюджеттік бағдарлама әкімшілері және әлеуетті жеткізушілер. Компьютерлік жүйелерді қолдану бұл процеске конкурстық комиссияның ықпалынсыз шешім қабылдау процесін толық автоматтандыруға мүмкіндік береді. Бұл әдіс сапаға, қаптамаға, жеткізу және төлем шарттарына стандартты талаптар және жалғыз айнымалы сипаттама – бағамен қарапайым сатып алу жағдайында ғана мүмкін болады. Қорытындылай келе, сыбайлас жемқорлықты төмендетудің нақты көрсеткіштеріне – мемлекеттік сатып алу процесінің барлық кезеңдерінде барлық қарсы шараларды теңгерімді пайдалану – кешенді тәсіл ғана қол жеткізе алатынын атап өтеміз. Белгілі бір аймақтармен немесе әдіспен шектелсеami, сіз тек қысқа мерзімді әсер ала аласыз, бірақ біраз уақыттан кейін заңсыз кірістерді алу құрылымы мен механизмі өзгеріп, бақылау және қарсы әрекет ету құралдары әсер етпейтін салаларға ауысады. Нәтижесінде сыбайлас жемқорлықтың жалпы шығыны бұрынғы деңгейіне оралады немесе одан да асып түседі. 2008-2014 жылдар аралығындағы Қазақстандағы нарықтық қатынастар жағдайында мемлекеттік сатып алулар теориясы мен бюджет қаражатын мемлекеттік сатып алуда пайдалану тәжірибесін зерттеу және алға қойылған міндеттерді шешу. Сатып алу конкурстық сауда-саттық арқылы сатып алу науқанын жүргізу кезінде сатып алушының мүдделерін барынша арттыратын практикалық әдістер мен әдістердің жиынтығы ретінде анықталады. Оның түсінігінде бірнеше негізгі ойлар бар. Біріншіден, бұл мемлекеттік сатып алудың негізін құрайтын қағидаттар. Екіншіден, бұл конкурстық сауда-саттыққа тән сатып алу әдісі, яғни сатып алу процедурасы басты назарда болуы керек. Үшіншіден, бұл тауарларды жеткізу немесе жұмыстарды орындау шартын алу үшін өтінім берушілердің, яғни әлеуетті жеткізушілердің ашық ашық конкурсы ретіндегі конкурстық сауда-саттық. Төртіншіден, бұл сатып алушының, яғни бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің мүдделері. Бесіншіден, бұл практикалық әдістер мен әдістердің жиынтығы. Яғни, құралдар жинағының өзі, оның көмегімен өнімдерді конкурстық сатып алу рәсімдері жүзеге асырылады. Ағымдағы жылдың мамыр айындағы мәлімет бойынша, электронды мемлекеттік сатып алу жүйесінің арқасында Үкімет 3,8 миллиард теңгеге жуық бюджет қаражатын үнемдеді. Жалпы, электронды платформа жұмыс істеген төрт жыл ішінде баға ұсыныстарын сұрату тәсілімен электрондық мемлекеттік сатып алуды үнемдеу шамамен 80 млрд теңгені құрады [1]. Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі мемлекеттік сатып алуды электронды форматқа көшіру бастамасын көтерді. Бүгінгі күні жүйе (www.goszakup.gov.kz) мемлекеттік сатып алу саласындағы электрондық қызметтерге қолжетімділіктің бірыңғай нүктесін ұсынады және Интернет желісіне қосылған кез келген компьютерден тапсырыс беруші, ұйымдастырушы және жеткізуші ретінде мемлекеттік сатып алуға қатысуға мүмкіндік береді. . Электронды форматтағы мемлекеттік сатып алуды өткізу алаңы «Электрондық коммерция орталығы» ЖШС әзірлеген мемлекеттік сатып алудың www.goszakup.gov.kz веб-порталы болып табылады. Қазіргі уақытта «Электрондық мемлекеттік сатып алу» автоматтандырылған ықпалдастырылған ақпараттық жүйесі (ЭҮАЖ) «Электрондық мемлекеттік сатып алу» деп аталатын мемлекеттік сатып алу рәсімдерін баға ұсыныстарын және конкурстық өтінімдерді сұрау арқылы, сондай-ақ аукциондардың пилоттық режимінде автоматтандыруды қамтамасыз етеді. 2010 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстанның барлық мемлекеттік сатып алулары баға ұсыныстарын сұрату тәсілімен тек электронды форматта жүзеге асырылады. Біздің ойымызша, электрондық мемлекеттік сатып алудың негізгі артықшылықтары: 1. Сыбайлас жемқорлықпен күресудің тиімді жолы; 2. Бюджет қаражатының нақты үнемделуі; 3. Мемлекеттік сатып алу саласындағы жұмыстың жеңілдігі; 4. Салауатты бәсекелестік үшін тиімді жағдай жасау; 5. Отандық шағын және орта бизнесті дамытуды қолдау. «Мемлекеттік сатып алу туралы» Қазақстан Республикасының жаңа заң жобасының негізгі міндеттері мемлекеттік сатып алуды жеңілдету, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін барынша азайту, әлеуетті өнім берушілердің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау және мемлекеттік сатып алуға қатысушылардың жауапкершілігін арттыру болып табылады. Бұл электронды түрде сатып алудың толық цикліне көшуге мүмкіндік береді. Сондай-ақ, бір көзден сатып алудың үлесін азайту, веб-порталды басқа мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерімен интеграциялау. Заң жобасында шарттар жасасудың тек қана электронды форматын енгізу ұсынылып отыр. Бұл сатып алынған тауарлар, жұмыстар, қызметтер туралы толық және сенімді ақпаратты қалыптастыруға және олардың орташа сатып алу бағасын анықтауға мүмкіндік береді. Осылайша, бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджеттері прейскуранттар негізінде емес, веб-порталда қалыптастырылатын орташа сатып алу бағасы бойынша қалыптастырылатын болады. Тендерлік құжаттаманы – техникалық спецификацияны дайындау кезеңінде тапсырыс берушілер бір жеткізуші бойынша спецификацияны реттеу кезінде мәселе туындады. Бұл мәселені шешу үшін заң жобасында техникалық құжаттаманы алдын ала талқылау институты енгізілген. Бұл шара әлеуетті жеткізушілерге техникалық ерекшелік талаптарымен алдын ала танысуға және олар бойынша ескертулер болған жағдайда оларды жою туралы тапсырыс берушіге хабарласуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, мемлекеттік сатып алу саласындағы бұзушылықтардың ең көп саны конкурстық өтінімдерді оларды негізсіз қабылдамау бөлігінде қарау сатысында орын алады. Осыған байланысты сатып алулар өтпеген деп танылады, бұл бір көзден сатып алуды жүзеге асыру үшін негіз болып табылады. Осыған байланысты бұдан бұрын 2014 жылғы 14 қаңтардағы Заңмен әлеуетті өнім берушілерге 3 күн ішінде өтінімді біліктілік талаптарына және конкурстық құжаттама талаптарына сәйкес келтіру құқығын беретін өтінімдерді алдын ала қарау институты енгізілген болатын. [2]. Осыны жүзеге асырунормалары қазірдің өзінде оң нәтиже беріп отыр. Мәселен, егер 2013 жылы жалпы өтінімдер санынан тендерге қатысуға жіберілгендердің үлесі 52%-ды құраса, 2014 жылы қатысуға жіберілген әлеуетті өнім берушілердің үлесі 72%-ды құрады [3]. Пайдаланған әдебиеттер: 1. Бюллетень государственных закупок: информационные материалы и объявления / Агентство Республики Казахстан по государственным закупкам (выходит по средам и субботам) // Сайт www.oko-kz.com. 2. Закон Республики Казахстан «О государственных закупках» (с изменениями и дополнениями по состоянию на 15.01.2014 г.) 3. Статистические данные Агентства по статистике, отчетные данные Министерств финансов, экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан за 2014 год. жүктеу/скачать 68,15 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|