СОӨж белоктарды тазарту әдістері



Дата14.10.2019
өлшемі6,33 Mb.
#49904
Байланысты:
Сабина биохимия соож


СОӨЖ

Белоктарды тазарту әдістері

(Белоктардың молекуласының құрылысы.Белоктар денетурациясы мен ренатурациясы.Белоктар номенклатурасы мен классификациясы.)

Орындаған:Магамедова С.М.

Курс:3


Тобы:2топ,2топша

Тексерген:а.о.Бухарбаева Ж.



Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық университеті

02

Белоктар дегеніміз не?

Белоктар , протеиндер( грек. «протос» — «алғашқы»), — өзара пептидтік байланыстар арқылы байланысқан амин қышқылдарының қалдықтарынан тұратын азотты жоғары молекулалы қосылыстар.

Алғаш рет белокты 1728 ж. итальян ғалымы Якопо Бартоломео Беккари (1682— 1766) бидай ұнынан(желімтік түрінде) алды .Бұл жаңалық белок химиясының өмірге келуі болып есептеледі.

Белок неден тұрады?

O2

N

C

H2

S

Белоктардың молекулалары–аминқышқылдарының тізбектерінен құралған

Белоктың құрамы

Аминқышқылының формуласы

Аминқышқылының моделі

Аминқышқылдары

Белоктар тек қана 20 амин қышқылдарынан тұрады.

.

Белоктарды жіктеу

  • Жай-протеиндер Күрделі-протеидтер
  • Альбуминдер Нуклеопротеидтер
  • Глобулиндер Фосфопротеидтер
  • Гистондар Гликопротеидтер
  • Протаминдер Липопротеидтер
  • Проламиндер Хромопротеидтер
  • Глутилиндер
  • Коллаген
  • Эластин
  • Кератин
  • Фиброин

Белоктар молекула-ғы амин қышқылдары арасындағы байланыс

  • Ковалентті байланыстар-қалыпты мықты химиялық байланыстарға жатқызылады:
  • А)пептидтік;
  • Б)дисульфидтік.
  • Ковалентсіз әлсіз байланыстар:
  • А)сутектік;

  • Б)иондық;
  • В)гидрофобтық әсерлесу;



Белоктың құрылым деңгейлері

Бірінші реттік Екінші реттік Үшінші реттік Төртінші реттік

(аминқышқылының тізбегі) (α – орама)

Бірінші реттік құрылым

Бірінші реттік құрылым

- полипептидті тізбектегі пептидті байланыспен кезектесіп орналасқан аминқышқылдарының саны

Екінші реттік құрылым

Кез келген белок үшін бірінші құрылыммен бірге белгілі бір екінші құрылым да тән. Әдетте белок молекуласы созылған серіппені еске түсіреді.

Үшінші реттік құрылым

Үшінші реттік құрылым ерекше глобулаға ширатылған. Полипептидті тізбектер глобулярлы белоктардың ұю әдісі үшінші реттік құрылым деп аталады .

Төртінші реттік құрылым

Ерекше күрделі құрылысты көптеген белоктар бірнеше полипептидтік тізбектерден тұрады. Бұл полипептидтік тізбектердің бірге бірлесіп орналасуы белоктың төртінші реттік құрылымы деп аталады.

Белоктың физикалық қасиеттері

Белок қатты күйде

Гемоглобин

Белоктың денатурациясы

Тауық жұмыртқасын дайындау үрдісінде жұмыртқа ақуызының денатурациясы болады.

Денатурация – белок молекулаларының кеңістіктік құрлымының бұзылуынан табиғи қасиеттерінің жойылуы .

Белоктың ренатурациясы

  • Ренатурациятабиғи қасиетін жойған биополимердің (мысалы белок немесе нуклеид кышкылдарының) қайта қалпына келуі.

Биурет реакциясы

Реакция нәтижесі

Ксантопротеин реакциясы

Реакция нәтижесі

Белоктың гидролизі

Белоктың қызметтері
    • катализдік (ферменттер)
  • тасымалдаушы(гемоглобин)
  • қорғағыш(иммуноглобулин)
  • жиырылғыш (миозин)
  • құрылымдық(коллаген,фиброин)
  • реттегіштік(инсулин,гормондар)
  • қоректік
  • Энергетикалық қуат көзі

Катализдік қызметі

Ферменттің моделі

Ағзадағы химиялық реакциялардың жүрісін тездетеді.

Тасымалдаушы қызметі

Гемоглобин өкпеде оттекпен қосылып оксигемоглобинге айналады. Қан тобымен мүшелер мен ұлпаларға барып, оксигемоглобин ыдырайды және оттекті береді.

Бір мүшеден басқа мүшеге әр түрлі заттарды байланыстыру және тасымалдау (транспорт).

Қорғағыштық қызметі

Антиденелер ағзаға түскен немесе тіршілік іс әрекетінде пайда болған бактериялар мен вирустарды залалсыздандырады.

Қан плазмасының белогы фибриноген, қанның ұюына қатысадыазайатады.

Құрылымдық қызметі

Белоктар жасушаның негізгі құрылысын құрайды

Гидролизденген коллаген (дәнекер ұлпасының белогы)

Реттегіш қызметі

Ішкі секреция бездері

Белок реттеуші моделі (гормон)

Жыныс

бездері

Бүйрек

үсті бездері

Ұйқы безі

Қалқанша безі,

қалқанша маңы

безі

гипофиз

гипоталамус

Қоректік қызметі

Белоктың қажетті мөлшері

Белоктың тәуліктік нормасы ересектер үшін салмағының килограмына 0.75-0.80 грамм құрайды (ерлер үшін 56 грамм тәулігіне және 45 грамм әйелдер үшін)

Балаларға белок көп мөлшерде қажет – тәулігіне салмағының килограмына 1.9 грамм .

Қорытынды

Белоктар – жер бетіндегі тіршіліктің негізі ,жасушалар мен жасуша компененттерінің маңызды құрам бөлігі, биоқабықша лардың негізі,аса маңызды тағамдық заттардың құрамына кіреді.Жасуша тіршілігінде оның химиялық әрекетінің материалдық негізін түзіп маңызды рөл атқарады.Тірі ағзаның барлық функциясы белокпен байланысты.Олар:бөліну, өсу, қасиеттері,әр түрлі формалар түзуі,тұрақтылығы,қоршаған ортамен әрекеттесуі,ағзада өтетін барлық химиялық реакцияларға қатысып,биокатализаторларды ,яғни ферменттер немесе энзимдерді жасап отырады.

Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет