Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігінің «№ 49 орта мектеп» КММ
www.astana-modern.kz
Биология пәні мұғалімі: Хаби Бахытгүл
терийлері
11.1.2.3 - фотосинтездің қараңғы кезеңінде өтетін үдерістерді түсіндіру.
фотосинтездің қараңғы кезеңінде өтетін үдерістерді түсіндіреді.
Оқу мақсаты
Бағалау критерийі
Фотосинтездің қараңғы кезеңі. Кальвин циклі.
Фотосинтез процесінің қараңғы кезеңі реакцияларында көмірсу түзілуімен аяқталады. Бұл реакциялардың жүруі үшін жарық кезеңінде жинақталған энергия мен заттар пайдаланылады; өсімдіктерде осы циклді ашқаны үшін 1961 жылы М.Кальвин Нобель сыйлығын алды.
Фотосинтездің қараңғы кезеңі. Кальвин циклі.
Фотосинтездің қараңғы кезеңі. Кальвин циклі.
Үдеріс
нәтижесі
СО2 мен бес көміртекті қанттың АТФ және НАДФ*Н2 энергиясын тасымалдай отырып зат тасымалдау
Глюкозаның түзілуі
фотосинтездің қараңғы кезеңі
Фазаның бірінші сатысы – үшатомды көміртек қосылыстарын алу болып табылады.
Кейбір өсімдіктер үшин бірінші саты – төрт атомды көміртек қосылыстарын түзу. Бұл жолды аустралиялық ғалымдар М.Хетч мен К.Слэк (1966) ашты және оны С4 – фотосинтез деп атады. С4- фотосинтез нәтижесінде де глюкоза мен басқа қанттар түзіледі.
Мысалы: төмендегі реакциядан байқауға болады
6СО2 + 12Н2 + АТФ = С6Н12О6 + 6Н2О
Осылайша фотосинтездің екінші сатысы-хлоропластар стромасында қараңғыда энергия түзумен өтеді. Нәтижесінде көміртегі алғашқы органикалық зат ретінде түзіледі.