С.Д.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университеті
Жоспар:
Кіріспе
Технологиясы
Қапталуы
Жақпа майлар сапасын бағалау бойынша көрсеткіштері
Жақпа май біркелкі таралған гомеопатиялық дәрілік заттар негізінен тұратын сыртқа қолдануға арналған жұмсақ дәрілік түр.
Жақпа май құрамына кіретін дәрілік заттардың қасиеттеріне байланысты гомеопатиялық жақпа дисперсті жүйенің түрі бойынша ерітінді жақпа, суспензия, эмульсия және аллопатикалық жақпа сияқты біріктірілген болуы мүмкін.
Олар үшін негіздер көбінесе ланолин мен вазелин болып табылады. Құрамында 10% тұндырмасы бар жақпа майлар үшін 85% вазелин, 5% ланолин негіздері қолданылады.
Егер жеке мақалаларда арнайы нұсқаулар болмаса, онда 5% концентрациядағы жақпа күшті агенттерден дайындалады (аконитум, рус, хелидониум, белладонна, спонгия), 10% әсер етпейтін майлардан-майлар мен линименттерге ұқсас, ал жақпа майларда, сыртқы қолдануға арналған басқа дәрілік формалардағыдай, кіші дозалар қағидасы қолданылмайды.
Суспензиялық жақпа дәрілік заттардың пайыздық мөлшеріне байланысты дайындалады. ДЗ ұсақ ұнтаққа айналады, оларды пестлдің көмегімен құрғақ күйінде ерітіндіде ысқылайды, содан кейін олардың пайызына байланысты
Алайда, гомеопатиялық тәжірибеде көбінесе эмульсиялық жақпа қолданылады, олар белгіленген мөлшерде тұнбаны (немесе басқа сұйықтықты) ланолинмен эмульсиялау арқылы дайындалады, содан кейін ол май желеімен тегіс болғанша араластырылады.
Майға ұқсас дайындалған экстракциялық жақпа өте сирек кездеседі. Мысалы, А. и. Аносова мен М. ф. Липкан қылқан жапырақты жақпа ұсынды. Жаңадан жиналған қылқан жапырақты инелер (50,0 г) жуылады Натрий хлоридінің 3% ерітіндісімен және бөлме температурасында қараңғы жерде кептіріледі, содан кейін салмағы бойынша жарты этил спиртімен құйылады және су моншасында вазелинмен алынады 60 °С температурада 30 мин. содан кейін дәке арқылы сығып, араластырған кезде салқындатады. Жақпа құрамында каротин, хлорофилл, терпендер бар; хирургиялық тәжірибеде қолданылады.
Фармацевтикалық нұсқаулыққа енген Ковтуновичтің жақпа майы да қолданылады; оны жаңғақ жапырақтарынан жасаңыз. Жаңғақ жапырақтары (15,0 г) ісіну үшін 7 күн бойы күнбағыс майымен (100,0 г) құйылады, су ваннасында 3 сағат қызады, дәке арқылы еріген балауызбен қыздырылған ерітіндіге сүзіледі (15,0 г) және салқындағанша араластырылады
Эмульсиялық жақпа май өндірілуінің технологиялық схемасы Бастапқы шикізат,
аралық өнімдер,
материалдар
Эмульсиялық жақпай май алынуы
Өндіріс процесінде бақылау нүктелері
1 Стадия
Майлы фазаның дайындалуы
Таразы,реактор
Компоненттер саны, балқудың толықтығы, температура
Эмульгатор,май
2 Стадия
Консерванттар ерітіндісінің дайындалуы
Реактор
Компоненттер саны, балқудың толықтығы, аралстыру уақыты
Консерванттар,
тазартылған су
3 Стадия
Сулы фазаның дайындалуы
Реактор
Белсенді зат
Араластыру уақыты, температура, араластыру толықтығы
4 Стадия
Жақпа май алынуы
Гомогенизатор -реактор
Температура, араластыру уақыты, аралық өнім бақылауы
Жақпа майдың қапталуы
Құты
5 Стадия
Жақпа майды құтыға буып түю
Толтыру нормалары, құты сапасы,таңбалау
6 Стадия
Құтыларды пачкаларға орамдау
Құтыларды пачкаларға орамдау автоматы
Қолдану жөніндегі нұсқаулық, пачка
Жинақтылығы, баспаның дұрыстығы
7 Стадия
Пачкаларды қораптарға орамдау
Орамдау үстелі
Қораптар, топтық жапсырмалар
Қораптағы пачка саны, баспаның дұрыстығы
Дайын өнім
Дайын өнімнің сапасын бақылау
Жақпа майлар сапасын бағалау бойынша көрсеткіштері:
сыртқы түрі
түсі мен иісіне сәйкестігі
араластырудың біркелкілігі
массадағы ауытқу
суспензиялық және аралас жақпа үшін қатты (ұсақталмаған) бөлшектердің болуы және мөлшері.