Реферат
Құқық негіздері
Орындаған: Дайрқанов Алмаз
Тобы: ПД-203
Жоспары:
1. Құқық
2.Құқықтың қайнар көзі
3. Заң шығарушы билік
4. Заң шығару.
5. Заң шығару принциптері
Құқық – мемлекет орнатқан және оның күшімен қорғалатын, жалпыға бірдей қоғамдық қатынастарды реттейтін тәртіп ережелерінің ( нормалардың ) жиынтығы. Құқықтың түсініктері бірнеше, бірақ мазмұндары біреу-ақ.
Құқық мазмұнының негізгі элементтері:
- қоғамның және адамдардың мүдде-мақсатын қорғау, орындау;
- қарым-қатынастарды реттеп, басқару;
- қоғамды дағдарысқа ұшыратпай, экономикалық, саяси, әлеуметтік, мәдениеттік т.б. бағытын дамытып, нығайту;
- мемлекеттік органдардың, ұйымдардың құзіретін, ара-қатынасын реттеп басқару.
Құқықтың екі түрлі түсінігі болады:
біріншісі – құқықтың обьективтік түсінігі, қоғамның обьективтік дамуына сәйкес жаңа қатынастардың қалыптасуы;
екіншісі – құқықтың субьективтік түсінігі обьективтік қалыптасқан қатынастарды реттейтін, басқаратын нормативтік актілерді уақытында қабылдап бекіту.
Құқықтың реттеу функциясы – нормативтік актілер арқылы қоғамдық қатынастардың байланысын, орындалу жолдарын, бағыттарын анықтап отыру. Құқықтың қорғау функциясы – нормативтік актілердің қоғамдағы қарым-қатынасқа ықпалын, әсерін күшейту, жаман қатынастарға тыйым салу. Жоғарыда айтылғандай, құқық – жалпыға бірдей міндетті, мемлекет қамтамасыз ететін, қоғамдық қатынастарды реттейтін нормалардың жиынтығы. Құқықтық норма – құқықтың бір клеткасы, қоғамдық қатынастардың жақсы дамуының үлгісі деуге болады. Ол адам істерінің, жұмысының, тәртібінің шеңберін анықтап, олардың бостандығын және қарым-қатынасын реттеп, басқарып отырады.
Құқықтың қайнар көздерінің түсінігі жəне түрлері. Позитивтік құқықтың өзіне тəн белгісі болып оның формальды сипаты табылады. Оны құрайтын нормалар заңдарда немесе мемлекетпен танылатын басқа да қайнар көздерде көрініс тапқан жағдайда заңды, жалпыға міндетті болып танылуы мүмкін. Құқықтың қайнар көздері–бұл құқық нормаларының бекітілу жəне көрініс табуының мемлекет шығарған немесе ол таныған ресми-құжаттық нысандары, оларға заңды, жалпыға міндетті мағына беру. Құқықтың қайнар көздеріне ресми сипат тəн, оларды мемлекет таниды; бұлар ондағы нормаларды мемлекеттің қолдаудын қамтамасыз етеді. Құқықтың қайнар көздеріне ресми сипат екі жолмен беріледі:
1) құқықшығарсашылық жолы арқылы; бұл жағдайда нормативті құжаттарды құзіретті мемлекеттік органдар қабылдайды, яғни, тікеле мемлекет шығарады.
2) санкциялау жолы арқылы; бұл жағдайда мемлекетік органдар белгілі бір түрде əлеуметтік нормаларды (əдет-ғұрып, корпоративтік нормалар) қолдап оларға заңды күш береді.
Құқықтың қайнар көздерінің түрлері:
1. Нормативтік заң актілері– бұл құзіретті мемлекеттік орган қабылдайтын, құқық нормаларынан құралған жəне белгілі бір қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған ресми құжаттар. Оларға Конституция, заңдар мен заңға сəйкес актілер жатады.
2. Санкцияланған əдет нормалары–бұл адамдардың санасынан орын алған жəне көп рет қолданылуының нəтижесінде əдетке айналған, тарихи қалыптасқан жүріс-тұрыс ережелеріне мемлекеттің жалпыға міндетті мə беріп, оларды орындауды өзінің мəжбүрлеу күші арқылы кепілдеуі. Əдет- ғұрып нормаларына заңды мағына беретін мемлекет санкциясы екі түрлі жолмен беріледі: а)нормативтік актілерде əдет нормаларына сілтеме жасау арқылы; ə)оларды сот шешімдерінде жəне басқа да мемлекеттік органдар актілерінде іс жүзінде тану арқылы.
3. Заңды прецедент– бұл ұқсас істерді шешуде басшылыққа алынатын жəне жалпыға міндетті заңды мағынаны иеленетін нақты бір заңды істі шешудегі соттық немесе əкімшілік шешім.
4. Нормативтік шарт–бұл екі немесе одан да көп субъектілердің жалпыға міндетті заң нормаларынан құралған кеілісімі.
5. Құқықтың жалпы қағидалары–бұл құқықтық жүйенің негізгі бастамалары. Мысалы, заңнамалық норма, міндетті прецедент немесе əдет нормасы болмаған жағдайда заңгерлер əділеттілік, ар-ождан, құқықтың əлеуметтік бағыттылығ қағидаларына негізделуі мүмкін (Грецияның, Испанияның, Ауғаныстанның Азаматтық кодекстері).
6. Діни мəтіндер–бұлар, əсіресе, мұсылмандық құқыққа тəн. Ең алдымен, бұл Құран мен Сүннет. Құран–бұл Алланың сөздері, өсиеттері жəне ақылдарының жиынтығы түріндегі қасиетті кітап; Сүннет–бұл Мұхаммед Пайғамбардың өмірін сипаттайтын жинақ.
Заң шығарушы билік — демократиялық-құқықтық елдерде қалыптасқан мемлекеттік билікті тармақтарға бөлу принципіне сәйкес мемлекеттегі бірін-бірі теңестіретін үш биліктің бір тармағы; заң шығару өкілеттілігінің жиынтығы, сондай-ақ, осы өкілеттілікті жүзеге асырушы мемлекеттік органдар жүйесі
Заң шығару - мемлекеттік қызметінің негізгі бағыттарының бірі болып табылады. Қазіргі уақытта, оның түсіну, екі аспектілері бар. заң шығару тар мағынада астында ол заң құзыретті органдарына құру процесіне жатады. Бұл тұжырымдамасын практикада заң шығарушылық белгілі бір құқықтық ережелерін жүзеге асыру үшін, кезеңдері бірқатар қамтиды кең түсіндіру бірдей тұжырымдамасы болып табылады. Басқаша айтқанда, ол оқыту, шешім, және басқа да жарияланған құжаттар кіреді.
Заң қабылдау үдерісінің субъектілері - бұл тұр және заң үстемдігі, өзгерту, тоқтата тұру немесе алып тастау жасау, сондай-ақ заңды қолданылу оларды айыра уәкілетті органдар. Бұл т.б. мемлекеттік органдар, сондай-ақ жалпы мемлекеттік, соттар, шенеуніктер, жергілікті билік органдары, адамдар, еңбек ұжымдары, және болып табылады
ЗАҢ ҚАБЫЛДАУ ҮДЕРІСІНІҢ ПРИНЦИПТЕРІ
Заң қабылдау демократия сипатталады. Басқаша айтқанда, ол адамдардың мүдделері мен еркін анықтауға тиіс, содан кейін заңда оларды түзету.
Тағы бір маңызды принципі - заңның үстемдігі. Ол әр түрлі құқықтық актілерді қабылдау құзыретіне және тәртіппен құрметпен көздейді.
Заң қабылдау процесі орындалуға сипатталады. Бұл біз ескере ұйымдастырушылық, қаржылық, кадрлық және құқықтық актілерді қабылдау жасай алатын құқықтық жағдайлар алуы тиіс екенін білдіреді.
Ғылыми - заң шығару, басқа ажырамас қағидасы. Ол актілерді жарамдылығын, сондай-ақ социологиялық деректерді, доктриналар, болжау салдарын қарауды көздейді.
Заң шығару кәсіпқойлық сипатталады тиіс. Бұл принцип құзыретін, адамдарды құқықтық және жалпы сауаттылықты көздейді заң қабылдау субъектілері.
Және, ақыр соңында, сіз жоспарлау керек. Бұл қадамдар, уақыт пен қажетті жұмыс субъектісінің нақты бөлу болуы тиіс дегенді білдіреді.
Достарыңызбен бөлісу: |