СӨЖ 13
Орындаған: Тілмаш Аружан
Тексерген: Джакупова Чинара
Тақырыбы: Толерантты мінез- құлықты дамыту бойынша психологиялық ұсыныстар әзірлеу.
Толерантты мінез–құлықты қалыптастырудың маңызды шарты, біржағынан, бала үшін ортаның маңызын, әр түрлі жақтарына баланыңкөзқарасын зерттеу болып табылса, екінші жағынан орта көзқарасыоқушының «болу» мүмкіндігін жасауға мүмкіндік беруі, яғни толеранттықмінез-құлық белгілеріне ие тұлға ретінде қалыптасуына жағдай жасауыкерек.Толерантты мінез-құлықты қалыптастыруға әдіснамалық көзқарастытеориялық талдау бізге толерантты мінез-құлықты қалыптастырумәдениеті тұлғаны қалыптастыруда осы үдерістің білімдік және тәрбиелікбағыттармен арақатынасы нақты анықталғанда өзінің лайықты орныналады деп қорытынды жасауға мүмкіндік береді.Толерантты мінез-құлықты қалыптастыру екі жақты келісімді макро және микро деңгейлері бар.Макро деңгей бүкіл мемлекет шеңберінде іскеасады және оның басты мақсаты қоғамдағы жекетұлғалар мен әлеуметтік топтардың демократиялық мемлекеттегі азаматтық келісімнің кепілі ретіндемінез-құлық тұрақтылығын сақтайтын, сондай-ақбасқа мемлекеттер мен әлем халықтарымен қарымқатынаста позитивті геосаясатты жүзеге асыратынтолерантты сананы қалыптастыру болып табылады. Функциональдық мағынада бұл қасиеттіқалыптастыруда үлкен жауапкершілік мемлекеткежәне сол арқылы мемлекеттік орындарға,мемлекеттік бағдарламалар мен заңдылықтарға жүктеледі.Микро деңгей-жанұя, педагог пен оқушы тұлғасы. Микродеңгей шегінде табиғи-климаттық, ұлттық ерекшеліктеріменсипатталатын кіші Отанды қалыптастыруға назар аударылады.Мұндай жағдайларда оқушылардың сол жерде өмір сүретінәртүрлі халыққа толерантты мінез-құлқы қалыптасады.Микро деңгей белгілі бір білім беру мекемесінің немесебілім беру үдерісіндегі ерекше қасиеттерді анықтайды. Атыаталған деңгейдің шегінде әрбір мекеме білім компоненттерінжүзеге асыруға құқылы, бірақ міндетті түрде оқушылардыңтолеранттық мінез-құлқын қалыптастырудың ерекшеқағидалары мен жүйесін қалыптастыру керек. Толерантты мінез-құлықты қалыптастыруға қатысты қазақ педагогикасында көптегенғалымдардың еңбектері бар. Б.Ж.Жиентаева «Национальное воспитание школьников на уроках технологии средствами народного прикладного искусства (5-7 классы)» атты кандидаттық диссертациясында оқушыларды тәрбиелеуде ұлттық тәрбиенің ролі және оның жолдары туралы айтады. С.А.Ұзақбаева «Қазақ халық педагогикасындағы эстетикалық тәрбие» атты докторлық диссертациясында халық педагогикасы педагогика ғылымдарының бір бөлігі ретінде қарастырылып, оқушыларға эстетикалық тәрбие беруде халық педагогикасының алар орнының маңыздылығын айта келіп, эстетикалық тәрбиенің тұжырымдамаларын ұсынады. Р.К.Төлеубекова «Исполльзование прогрессивных традиции народной педагогики внравственном воспитании учащихся начальных классов казахской школы» аттыкандидаттық диссертациясында бастауыш класс оқушыларының сыпайылықтәрбиесінің өзекті мәселелерін ашып, осыған байланысты мектеп мұғалімдерінеарнап, «адамгершілік тағылымы» атты бағдарламасын жасайды.
