Ü Жұқпалы аурулардың күмәндану жағдайы

ü Жұқпалы аурулардың күмәндану жағдайы;

ü Жұқпалы аурулардың ықтимал жағдайы;

ü Жұқпалы аурулардың расталған немесе дәлеледенген жағдайы.

Жұқпалы аурулардың күмәндану жағдайы аурудың аса тән клиникалық белгілеріне негізделінеді, ықтимал жағдайы эпидемиологиялық мәліметтерге негізделінеді, расталған немесе дәлеледенген жағдайы лабораторлы зерттеулердің нәтижелеріне негізделінеді.

Жұқпалы аурулардың күмәндану және ықтимал жағдайы анықталса жедел түрде санэпидстанцияға хабарландыру беру керек. Осы кезден бастап ауруға қарсы алдын алу шаралар жүзеге асыралыды. Жұқпалы аурулардың расталған жағдай анықталса аурудың диагнозы дәлелденіп ресми түрде тіркеуге кіреді.

2.Тағамдық токсикоинфекциялар. Сүйеніш критериялары, диагностика алгоритмі. Учаскелік дәрігердің тактикасы. ТТИ-тұз алмасуының бұзылуымен, асқазан-ішек жолдарының жоғарғы бөлімінің симптомдарымен сипатталатын және адам ағзасынан тыс экзотоксин бөлуге қабілетті, шартты-патогенді бактериялар шақыратын жедел қысқа мерзімді аурулар. ТТИ-қоздырғышы көптеген шартты-патогенді бактериялар түрлері. Өзінің тіршілігі кезеңінде адам ағзасынан тыс экзотоксин шығаруға қабілетті. Олардың ішіндегілер:-Ce. perfridens

Ps.vuldaris Bac cereus St . aneees

Экзотоксин бөледі:

энтеротоксин

цитотоксин

диагнозы Басқа этиологиялық факторларды жою (клинико-лабораториялық және эпидемиологиялық мәліметтер бойынша)

* ұсынылып отырған қоздырғыштың этиологиялық ролін нақтылау

бактериологиялық әдіс (нәжіс, құсық, тағам өнімдері)

РА аутоштаммамен қоздырғыштар, динамикадағы антидене титрының

1. Оба.  ҚР табиғи ошақтары. Тіркелген іңдеттің стандартты анықтамасы. АҚИ тіркелгенде дәрігердің тактикасы. Ошақта іңдетке қарсы шаралар.

Оба(лат. pestіs – кенеттен басып кіру) – аса қауіпті зоонозды табиғи ошақты карантиндік жұқпалы ауру. Обаның өкпелік, ішектік, тері-бубондық, септикалық түрлері болады. Себебі Үеrsіnіа реstіs, бактериялық тобына жататын табиғи - ошақты жұқпалы ауру; адамға жанасу, ауа - тамшы және алиментарлық жолмен жұғады, сонымен қатар тасымалдаушылар - бүргелер арқылы жұғады карантиндік инфекцияға жатады.[1]

Табиғатта түрлі кемірушілер арқылы таралады. Адамдарға кемірушілерден, не бүргелерден жұғады. Ауру қоздырғышы сау адамға науқас адамнан жұғады. Аурудың жасырын кезеңі бірнеше сағаттан 3 – 6 күнге дейін созылады. Ауру аяқ астынан басталады, науқастың температурасы 39 – 40°С-қа көтеріліп, басы айналады. Организмнің күшті улануынан адам құсып, іші өтеді, есінен танып, үрей, ұйқысыздық пайда болады. Ауру асқынған жағдайда нау-қас өледі. Ал тері-бубон обасында бүрге шаққан жерге жақын орналасқан лимфа безі ісініп, бұршақ дәніндей қызыл түсті бөрткен (іші қанды іріңге толы) пайда болады. Бөрткен жарылып жараға айналады. Аурудан алдын ала сақтандыру үшін ауру шыққан жерлерге эпизоотол. және эпидемиол. тексеру жүргізіледі; сол аймақтағы тұрғындардың денсаулығы үнемі бақылауда болады; ауру ошағы дамыған жерге дератизац., дезинсекц. және дез-инфекц., сан.-ағарту жұмыстары жүргізіледі; шет елге баратын жолаушыларға обаға қарсы вакцина егіліп, ал келушілерге арнайы бақылау жүргізіледі. Емі: науқас адамды арнайы ауруханаға жатқызып, патогенетик. (әр түрлі ерітінділер құю), этио-тропты (антибиотиктердің бірнеше түрін бірден енгізу), гормондық препараттармен емдеу; карантин жариялау. Қазақстанда оба індеті бойынша жүргізілетін шараларды Қазақ карантиндік және зооноздық инфекциялар ғылыми орталығы атқарады. Республиканың 10 қаласында обаға қарсы күресу бекеттері мен олардың 13 ауданы бөлімшелері бар.

4.Гиповолемиялық шок. Клиникасы. Емдеу принциптері. Көп қан кету жағдайында көп мөлшерде плазманы жоғалтқанда (мысалы, құсу немесе іш кету нәтижесінде) сұйықтықтар мен электролиттер организмнен шығып кеткенде, яғни айналымдағы қан көлемі өте азайғанда дамиды. 

    ЖАҚ 25 пайыз жетпесе – тері бозарып, суық тер жауып, шеткері көктамыр босап, аяқ-қолды төмен түсіргенде, қайта толмай лүпіл жиілеп, толуы азайып сала тамырдағы қан қысымы 90-80 мм.с.б-ға дейін түсіп, тұрақсызданды, дем алу жиіленіп, олигурия болады, орталық қан тамырда қысым төмендейді.     ЖАҚ 30 көп жоғалғаны жүректің соғу көлемін кемітеді, бірақ оның көрсеткіштерімен орталық көк тамыр қысымының түйілеуі қан қысымын анықтауға кедергі жасайды, сондықтан орташа сала тамыр қан қысымын кәріжілік күре тамырына түтік өткезіп өлшейді.     Гиповолемилық шок кезінде жүйелік қан айналуянда көбінесе қышқылдық алмасу байқалады, бірақ аурулардың үштен бірінде ацидоздың орнына алкалоз болады, оны уақ айналымның бұзылуымен, тінде қышқыл қылдықтарының қалуына байланысты деп санайды.

Гиповолемиялық шоктың терапиясының бастапқы сатысында негізгі міндет – өмірлік маңызды мүшелерді қанмен қамтамасыз ету, тыныс алу және қан айналымының гипоксиясын жою. Орталық тамырдың катетеризациясын орындаңыз (БЦК-нің екі немесе үш тамырын катетерлеуге айтарлықтай төмендеуі бар). Гиповолемиялық шокпен ауыратын науқасқа декстроза беріледі, кристаллоидтық және полионды ерітінділер. Инъекция жылдамдығы қан қысымының жылдам тұрақтануын қамтамасыз етеді және оны 70 мм-ден төмен емес деңгейде сақтауға мүмкіндік береді. ст. Аталған дәрілердің әсері болмаған жағдайда декстран тұндырылады, желатин, гидроксэтил крахмал және басқа да синтетикалық плазма алмастырғыштар.

5.Инфекциялық қызмет құрылымы және ұйымдастырылуы. Халық арасында тіркелген аурулар құрылымында инфекциялық патологияның орыны.

"Инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптарды белгілейді. Осы Санитариялық қағидаларда мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:

      1) бактерия тасымалдаушылық – аурудың клиникалық белгілерінсіз инфекциялық (паразиттік) аурулар қоздырғыштарының адам немесе жануар организмінде сақталуымен және қоршаған ортаға бөлінуімен сипатталатын инфекциялық үдерістің нысаны;

      2) бактериофагтар – бактериялық жасушаны зақымдауға және оны ерітуге бейім бактерия вирустары;

      3) іш сүзегі – аш ішектің лимфа жүйесі зақымданып, шырышты қабықшасында жара пайда болатын, жалпы уланудың қайталануы кездесетін, қоздырғыш ауыз және нәжіс қуысы арқылы жұғатын, су, тағам және тұрмыстық жолдармен таралатын, споралық таралумен қатар ұзақ уақытқа бактерия тасымалдаушылықты қалыптастыруға бейім сальмонелла бактериясының (Salmonella Typhi) түрінен болатын бактериялы инфекциялық ауру;

     4) декреттелген контингент – айналасындағылар үшін инфекциялық және паразиттік ауруларды жұқтыруға барынша қауіп төндіретін, халыққа қызмет көрсету саласында жұмыс істейтін адамдар;

6.Бөртпе сүзегі. Диагностикалық алгоритмі және тексеру жоспары.Ошақтағы эпидемяға қарсы шаралар алдын алу. Эпидемиялық бөртпе сүзегі – Rickettsia prowazekii қоздырғышымен шақыралатын, жайылмалы пантромбоваскулитпен, циклдік ағымымен, қызбамен, розеолезді-петехиальды бөртпемен, жүйке және жүрек-қан тамыр жүйелерінің зақымдануымен сипатталатын жедел жұқпалы ауру. Бөртпе сүзектің арнайы диагностикасы науқастың қанынан Провачек риккетсияларының таза дақылын немесе оларға қарсы антиденелерді бөлуге негізделген. Риккетсияларды өсіру техникалық қиындығына байланысты практикалық маңызы жоқ, сондықтан бөртпе сүзектің лабораториялық диагностикасы үшін сероиммунологиялық әдісті ( КБР, ТеГАР, РАР, МФА) пайдаланады. КБР-ның диагностикалық титрі (1:160 және одан артық) аурудың 6-7 күні анықталады, аурудың 12-20 күні максималді мәніне ( 1:640 – 1:1280) жетеді. Бөртпе сүзектің реконвалесценттерінде комплемент байланыстырушы антиденелер ұзақ жылдар бойы сақталады да, РСК-ны аурудың ретроспективті диагностикасына қажетті етеді ( 1:10 титрында ).

Бөртпе сүзекпен ауырған науқас міндетті түрде ауруханаға жатқызылады. 5 күннен артық қызуы көтерілген, анық диагноз қойылмаған науқастар провизорлы ауруханаға жатқызылады. Бөртпе сүзегінің профилактикасы үшін үлкен маңызды биттер мен күрес жүргізу жолдары алады. Инфекция ошағында келесі шаралар жүргізіледі: науқаспен жанасқан адамдар санитарлық тазартудан өтеді, науқастың және қарым-қатынаста болған адамдардың киімі, төсек орны камералық дезинфекциядан өткізіледі. Ошақта дезинфекция мен дезинсекция 3-5% лизол ерітіндісімен жүргізіледі. Науқасты ауруханаға жатқызғаннан кейін, эпидемиялық бөртпе сүзек ошағына бақылау 71 күнге (дене қызуын өлшеу, қарау) ал Бриллm ауруы ошағына 25 күнге бекітіледі.

Эпидемиялық көрсеткіш бойынша қауіпті контингентке құрғақ химиялық бөртпе сүзектік вакцинамен активті иммунизация жүргізіледі. Вакцина 0,5 мл мөлшерінде 1 рет енгізіледі.

7.Туляремия.  Тіркелген іңдеттің стандартты анықтамасы. Учаскелік дәрігердің тактикасы. Туляремия-қоздырғышының таралу механизмі әр түрлі болып келетін табиғи ошақты клиникасында интосикациямен, қызбамен, лимфа түйіндерінің және басқа жүйелердің зақымдалуымен жүретін, зоонозды жедел инфекциялық ауру. Туляремияның қоздырғышы-Francisella tularensis - Francisella туыстығына, Brucellacea тұқымдастығына жатады. Ұсақ, грам «теріс» кокктар, капсула және спора түзбейді, құрамында соматикалық О- және капсулалық Vi- антигендері бар, ферментативті қасиеті әлсіз. Соматикалық антигенімен қоздырғыштың вирулентілігі және иммуногенділігі байланысты. Бруцелла антигенімен ұқсастығы бар.

Тірі туляремиялық вакцинаны егу — аурудың алдын алудың негізгі және сенімді әдісі. Дегенмен егудің маңыздылығын түсінбеген кейбір адамдар екпе қабылдамай, туляремия жұқпасы ошағында жұқтыру қаупін туғызады. Егілген адамдарда туляремияға қарсы иммунитеттің түзілуі екпе жүргізілгеннен кейін 15-20-шы күні басталып, 5 жылға дейін сақталады. Жұқпа ошағында тұратын адамдардың барлығы 7 жастан бастап егілуі тиіс.

8.Жедел бауыр энцефалопатиясы. Клиникасы. Қабылдау және жан сақтау бөлмелеріндегі емдеу принциптері.

бауыр жеткіліксізdігінің ең ауыр асқынуларының бірі, орталық жүйке жүйесінің улы зақымдануынан және тұлғаның өзгеруімен көрінеді, зиянды қысқарту, депрессияға ұшырады, неврологиялық және эндокриндік бұзылулар. Диагнозды анықтау үшін бауырдың биохимиялық сынақтарын жүргізеді, Бауыр мен өт қабының ультрадыбыспен, Бауырдың және өт жолдарының МРТ және КТ, электроэнцефалография. Бауыр энцефалопатиясын емдеу диеталық терапияны қамтиды, инфекциялық агентті жою, ішек тазарту, Ішек микрофлорасының жолын кесу, симптомдық шаралар.

Бауыр энцефалопатиясының клиникалық көрінісінде түрлі неврологиялық және психикалық бұзылулар бөлінеді. Олар әдетте сананың бұзылуын қамтиды (патологиялық тұрақсыздық, көруді бекіту, кейіннен спурді дамыту арқылы артта қалады, кома), ұйқының бұзылуы (Күндізгі уақытта науқас патологиялық тұрақсыз болып табылады, түнде ұйқысыздықты шағымданады), мінез-құлықтың бұзылуы (тітіркену, эйфория, енжарлығымыз, апатия), ақыл (ұмытшақтық, жоқтығы, хат бұзу), сөйлеудің біртұтастығы. Тәтті, бауырдың тыныс алуының пайда болуы немесе жақсаруы меркаптандардың метаболизмі бұзылғанымен байланысты (ішек флорасының қалдықтары) бауырда, оларға байланысты тыныс алу жолымен шығарыла бастайды.

Бауырлы энцефалопатиялық терапия күрделі, және осы жағдайдың себептерін жою арқылы бастау керек, өткір немесе созылмалы бауыр жеткіліксіздігінің емі. Бауыр энцефалопатиясының емдеу режимінде диета терапиясы бар, ішек тазарту, азотты азайту, симптомдық шаралар.

9..Инфекциялық аурулар  принциптері мен диагностикалау  тәсілдері.

Жұқпалы ауру диагнозын анықтау үшінаурудың даму анамнезі, эпидемиологиялық анамнез, мүшелер мен жүйелердің клиникалық зерттеуі, лабораторлық зерттеулер қолданылады. Клиникалық зерттеу барысында науқас жағдайы бағаланады. Біріншіден аурудың ауырлық дәрежесін, сана сезімін, анықтау қажет. Менингеальді синдромды тексеру тиісті. Тері жабындыларын қарап тексергенде терінің түсіне, ылғалдығына, дермографизмге, бөртпеге назар аударылады. Одан басқа, көрінетін шырышты қабаттардың да түсі өзгеріп, энантемалардың болуы маңызды. Лимфа түйіндердің, бауырдың, көк бауырдың үлғаюына назар аудару керек. Олар ұлғайған жағдайда көлемін, консистенциясын, ауырлық сезімін, қоршаған тіндермен байланысын анықтау қажет. Бұл синдромдар жайылмалы инфкцияларға тән. Ішкі мүшелер белгілі ретпен тексеріледі.

Лабораторлық зерттеулерге әртүрлі материалдар алынады: қан, нәжіс, зәр, асқазанның жуынды сулары, анқаның жағындысы, жаралардың бөлінділері, жұлын сұйықтығы, қақырық және т.б.

Арнайы әдістерге бактериологиялық, вирусологиялық, микроскопиялық, серологиялық, биологиялық әдістер және терілік-аллергиялық сынамалар жатады.

10.Пастереллез. Ерте  диагностика критериялары.Учаскелік дәрігердің емдік тактикасы. Пастереллёз - (Pasteurellosis), геморрагиялық септицемия - жануарлардың көптеген түрінде және адамда болатын жұқпалы ауру. Қоздырғышы - ауру немесе аурып жазылған жануарлар организмінде болатын пастерелла бактериясы. Пастереллёз аэрогенді және алементарлы жолмен жұғады. Пастереллёзбен ауырған малдың тыныс алі, ішік-қарын жолдарының кілегей қабығы қабынып ісінеді. Ауру малдың дене қызуы көтеріледі, жемшөптен қалады, тамыр соғуы және тыныс алуы жиілейді. Егер тыныс алу жолдары қабынса танауынан іріңді сұйық ағады, көзі конъюнктивит болады, тыныс алуы нашарлап жөтеледі. Ішек, қарынның кілегей қабығы қабынса іші өтеді, әлсірейді, басы, мойны ісінеді. Ауру асқынса мал өледі. Аурудан сақтандыру үшін қора-жайды таза ұстап, малдың күтімін жақсарту керек. Мал дәрігерлік-санитариялық шараларды қатал сақтау. Емі: ауру малға ем сарысуын егу, антибиотиктер, сульфаниламид дәрілерін ішкізу. Адам Пастереллёзға шалдықса қабынған жер абсцесс және флегмона түрінде өтуі мүмкін. Көбінесе Пастереллёз болған адамда остеомиелит, бронхопневмония ауруы жиі кездеседі. Ауру адамға малдан жұғатын болғандықтан. Пастереллёз- малды күткенде гигиена-санитариялық шараларды сақтау қажет.

11.Диарея синдромы. БДСҰ анықтамасы мен жіктелуі. Іш өту немесе диарея - бірқатар аурулар кезінде асқазанның функционалдық қызметінің бұзылуынан (асқазан сөлінің және асқазан асты безі сөлінің, еттің және т.б жеткіліксіз бөлінуі), ішектің ауруға шалдығуынан т.б. пайда болатын симптом.

Кейбір адамдарды іш өту сезім күйзелістері салдарынан болады. Кейде іштің бұзылуы организмдердің кейбір тағамдарды қорыта алмауынан байланысты. Іш өте бастағанда дәрігерге көріну керек. Сырқаттың сипатына және ауру адамның жай-күйіне қарай дәрігер тиісті ем мен диета тағайындайды. Рационнан ішекте ашитын немесе асқазан- ішек жолын тітіркендіретін азықтар (сүт, кепкен, қуырылған тағамдар, майлы және ащы тағамдар) шығарылып тасталады. Іш тоқтатуға септігі тиетін сусын ретінде ауру адамға кисель, күріш суы, емен қабығының қайнатпасы және т. б. беруге болады.

12.Бас миінің ісініп-қабынуы.Клиникасы. Емдеу принциптері. бұл халық арасында көп таралған дерттiң бiрi, өте қатерлі ми ауруы, мұнымен көбінесе балалар ауырады. Ол басқа аурулардың, шешек, мысқыл (шықшыт безінің қабынуы), көкжөтел немесе құлақтың қабынуы сияқты аурулардың асқынуынан болады. Туберкулезбен ауыратын анадан туған балалар кейде туғаннан кейінгі алғашқы айларда туберкулез менингитімен ауырады. Оның неше түрлi кезеңiмен көптеген адамдар ауырады.

Аурудың алғашқы белгiлерi — ауру жұққаннан кейiн 10-12 күннен соң ағзада бас ауру, лоқсу, ауыз құрғап, қызу көтерiлу, дауыс қарлығып, өңi бозару секiлдi инкубациялық кезең өтiп, денеде қызғылт түстi дақтар пайда болады. Дене қызуы 40-қа жоғарылап, бұлшық еттер тырыса бастайды. Дер кезiнде емделмесе көп жағдайда сал болып қалуы да мүмкiн. Жарыққа қарай алмай, қатты дауыстан қорқып, есiнен адаса бастайды. Бұл белгi iрiңдi менингитте орын алады.

Науқасқа жедел білікті медициналық көмек керсетіңіз — бір минут та кешеуілдетіп тұрмаңыз! Мүмкіндік болса, науқасты ауруханаға жеткізіңіз. Дәрігер келгенге дейін:

* әр 4 сағат сайын 500 мг апмициллин салыңыз. Немесе әр 4 сағат сайын 1 млн ед. панициллин кристаллын салыңыз. Егер мүмкіндік болса, хлорамфеникол да беріңіз;

* Ыстығы жоғары болған жағдайда (40°-тан астам) оны ылғал компресспен немесе ацетаминофенмен не аспиринмен түсіріңіз;

* Егер баланың анасы туберкулезбен ауырса немесе баланың туберкулез менингитімен ауыруы мүмкін деп күдік туғызатын басқа да себептер болса, онда балаға оның салмағының әр 5 килограмына шаққанда 0,2 мг келетіндей етіп стрептомицин шанышыңыз да бірден дәрігер шақырыңыз. Сондай-ақ, егер туберкулездік менингит болмаса, ампициллинді немесе пенициллинді пайдалануға болады.

13. Инфекциялық аурулар кабинеті (ИАК). Ұйымдастыру әдістемелік жүмысы. Жұқпалы аурулар кабинетi (ЖАК) – емхананың бөлiмi болып табылады. Оның негiзгi мiндетi жұқпалы науқастарды ерте анықтау және емдеу бойынша мамандандырылған кеңестiк жұмысты қамтамассыз ету және ұйымдастыру — әдiстемелiк жұмыс жүргiзедi. ЖАК–ң жұмысы, есептiк құжаттарды жабдықтауы және қызметкерлердiң мiндеттерi бiрнеше нормативтi құжаттармен  белгiленген.

Жұқпалы аурулар кабинетінің негiзгi мақсаттары:

1. Науқастарға емханада және үйде кеңес беру, оларды емдеу және эпидемияға қарсы шараларды ұйымдастыру.

2. Жұқпалы ауруларды амбулаторлық жағдайда зерттеу және емдеу, оларды ауруханаға жолдау ережелері, ЖАК-тегі диспансерлік бақылауды қажет етпейтін жұқпалы ауру реконвалесценттердің емін жалғастыру бойынша емхана дәрігерлеріне (жалпы тәжірибе дәрігерлеріне) кеңестік  көмек көрсету.

14.Жедел токсоплазмоз. Заманауи диагностикалық әдістері және этиопатогенетикалық емінің принциптері. Ошақта эпидемияға  қарсы шаралар. Токсоплазмоз – қоздырғышы бірнеше механиздер мен берілетін, клиникалық белгілері әр түрлі жасырын және созылмалы түрде дамыитын ауру. Қоздарғышы – апельсиннің бір бөлігіне ұқсас, бір шеті үшкірленген, екіншісі – жұмырланған, ұзындығы – 4-7 микрон. Токсоплазмалар барлық сүткөректілердің эритроциттерінен басқа жасаушалардың бәрінің ішінде өсіп-өніп көбейді. Қоздырғыштар бөліну жолымен көбееді және бірнеше жыл тіршілік етеді. Токсоплазмозмамен ластанғыш заттар құрғатылған кезде қоздырғыштар жылдам қырылады.

Токсоплазмозды анықтау науқастың ұқыпты клиникалық тексерілуіне негізденіп, мүшелердің (ЭКГ, көздің түбін тексеру, бас сүйектің рентгенографиясы, бұлшықеттің зақымдануы) арнайы зерттеу мәліметтері де қосылатынын айтқан жөн. Диагноз қою лабораториялық зерттеулер нәтижесінің негізіне сүйене отырып атқарылады, өйткені токсоплазмоздың клиникалық әйгіленістері әртүрлі (полиморфты) болады. Кеселдің кезеңдеріне (жасырын түрінен айқын түріне дейін) байланысты лабораториялық диагноз қоюдың әртүрлі әдістері қолданылады.

Токсоплазмозбен ауырған науқастардың емі комплексті болу керек. Жедел токсоплазмоз және созылмалы токсоплазмоздың өршуінде этиотропты препараттар маңызды, олар трофозоиттарда белсенді әсер көрсетеді. Мұнда пириметамин (хлорохин, дараприм) пайдаланады, ол 0,025 г 2-3 рет тәулігіне, 5-7 күн аралығында белгіленіп, сульфадимезинмен (2-4 г тәулігіне, 7-10 күн күн ішінде) бірге тағайындалады.

Токсоплазмозбен күресу шаралары мен оның алдын алу ең алдымен негізгі резервуар әрі инвазия көзі болып табылатын мысықтардан адамға, әсіресе балаларға жұғудың алдын алуға бағытталған. Ол үшін мысық күтімінің ережелерін орындаудың маңызы күшті. Қолда бар әдістердің барлығын пайдалана отырып табиғатта токсоплазмалар сақтаушыларды - үй тышқандарын және синантропты кеміргіштерді жою қажет. Ауыл шаруашылық жануарлары мен иттер токсоплазмалардың аралық иесі болатындықтан олардың арасындағы жұғушылықты бақылауға бағытталған кешенді зооветеринарлық шаралар жүргізу керек.

16.Түйнеменің болжамды және ықтималды стандартты анықтауы.

1)Наукастын ауырганга дейын 2 апта ишинде туйнеме бар аймакта болуы н/е туруы;

2)Туйнеме ушын колайсыз аймактарга акелынген жануар етымен н/е терисимен контактта болу;

3)расталган туйнемемен эпид байланыс

4)вакцинацияланбаган адамдардагы теры аллергиялык сынамасынын натижесы оң;

5)микроскопиялык зерттеуде жагынды натижесы «оң» болуы.

17.Описторхоз. Этиологиясы. Эпидемиологиясы. Клиникасы. Емі.

Описторхоз – қоздырғышы трематодоздар класына жататын, ішектен тыс, нәжіс – ауыз механизмі арқылы берілетін, табиғи – ошақтық биогельминтоз, оған аурудың созылмалы өтуі, көпшілігінде бауыр - өт жүйесі мен ұйқы безінің зақымдануы тән.

Этиологиясы. Описторхоздың екі түрі кездеседі (гректің opisten - артқы жағы және orchis – ұрық безі, артқы ұрық безі): Opisthorchis felineus (мысық немесе сібір сорғыш құрты) және Opisthorchis viverrini (тропикалық елдерде тараған – Тайланд, Лаос, Камбоджа, Вьетнам, Малайзия, Индия және басқа).

Эпидемиологиясы. Описторхоз – табиғи ошақтың инвазия. O. felineus Обь және Ертіс (Батыс Сібір, Қазақстан), Днепр, Еділ, Двина, Неман өзендерінде жиі кездеседі. O. viverrini тудыратын описторхоз тропикалық елдер (Тайланд, Лаос, Камбоджа, Малайзия, Индия және т.б.) тұрғындарының арасында кең тараған.Сонымен қатар бұл инвазияның таралуы біріңғай емес,ол қосымша ие түрі тұқы балықтардың таралуына да байланысты.

Клиникасы. Н.Д. Ющук (1998) жасаған клиникалық жіктеуге сәйкес мынандай түрлерге бөлінеді: бірінші – екінщі латенттік описторхоз; жедел, созылмалы, қалдық, аралас описторхоз; ауырлығы бойынша – жеңіл, орташа, ауыр түрлері; аурудың жағдайы бойынша – компенсация, субкомпенсация, декомпенсация сатылары. Аурудың жасырын кезеңі – 2-4 жұма. Алғашқы сатысында (жедел) аллергоз, температураның көтерілуі, бас, бұлшық ет және буындардың ауыруы, қышитын тері бөртпелері байқалады. Соңғы сатысында (созылмалы) – оң жақ қабырғаның асты ауыруы, бауыр мен өт қабының үлкеюі, өт және ұйқы без жолдарының зақымдалуының күрделі белгілері, нерв жүйесі жұмысының бұзылуы орын алады. Байқалатын асқынулар – іріңді холангит, өт жолдарының жарылуы, өт перитониті, ұйқы безінің жедел қабынуы, бауырдың бастапқы ісігі. Иммунды тапшылық жиі дамиды, ол созылмалы іш сүзегі қоздырғышының тасымалдаушылығын қалыптастырады.

Емі. Бірінгі этап. Дайындық. Осы кезеңде барлық қабыну симптомдары, аллергиялық реакциялар жойылады, өт жүоуі жақсарады, ішектердің тазаруы жүреді және дезинтоксикационды терапия. Балаға беріледі:

* Арнайы диета;

* Антибиотиктер

* Спазмолитиктер

* Пребиотиктер

* Антигистаминды препараттар

18.Жедел бруцеллёз  жағдайдың стандартты анықтауы. Замануи диагностикалық әдістері және этиопатогенетикалық емінің принциптері. Ошақта эпидемияға қарсы шаралар.

Бұл ауру осы аурумен ауыратын малдың сүтін ішуден болады. Ол сондай-ақ терідегі жырындылар мен жаралар арқылы организмге тарайды, бұл жағдай ауру малдарды күтіп-бағатын адамдарда жиі кездеседі, сонымен қатар ауру зақымданған ауамен демалған кезде тыныс жолдары арқылы да денеге түседі. Бруцеллез-бруцеллалармен шақырылатын қоздырғышы әртүрлі механизммен берілетін , клиникасында созылмалы қызбамен, қимыл-қозғалыс аппаратының, жүйке жүйесінің, жүрек-қан тамыр жүйесінің, зәр шығару жүйесінің және т.б жүйелердің зақымдалуымен жүретін, созылмалыға ауысуға бейім, инфекция-аллергиялық, зоонозды инфекциялық ауру.

Диагностикасы. 1 бактериологиялық: гемакультура жұлын сұйықтығы, синовиальды сұйықтықты қолдану

1. биологиялық (теңіз шошқаларын зақымдау)

2. иммунды ферментті анализді антиген, антидене табу үшін

3. агрегатгемаглютинация әдісі (АГАР)

4. серологиялық әдіс: комплемент байланыстыру реакциясы (КБР)

5. аллергиялық әдіс (ГЗТ)-Бюрне сынамасы

Емі. Этиотропты: рифампицин, доксициклин, тетрациклин

* қабылдауға қарсы: вольтарен, напроксен

* дезинтокциялық: тек ауыр түрінде

* антигистаминді

* иммунды жүйені қалыптастыру: левамизол, тимамен

* витаминтерапия

* физио және симптомдық

* санаторлы-курортық

* Бруцеллёзден сезіктенсеңіз дәрігерден кеңес алыңыз, өйткені көп жағдайда бұл ауру-мен басқа аурупарды шатастырады, ал емдеу үшін көп уақыт та, қаржы да шығын болады.

* Тетрациклинмен емдеңіз: ересектер: 250 миллиграмдық капсулды күніне 4 рет екі түйірден үш апта ішу керек. Сақтану шараларын орындаңыз. Немесе ко-тримоксазол ішіңіз.

Алдын алу. ▪ Қайнатылған немесе пастерленген сүтті ішіңіз. Бруцеллёз тараған жерлерде қайнатыпмаған сүттен дайындалған ірімшікті жеуден тартынған жөн.

* Ауру малдарды бағып-күткен кезде аса сақ бопыңыз, әсіресе сіздің денеңізде жы-рылған немесе тілінген жер болса.