§ 27. Атмосфералық қысымды өлшеу Атмосфералық қысым

§ 27. Атмосфералық қысым. Атмосфералық қысымды өлшеу

Атмосфералық қысым

• Атмосфералық қысым
• Қалыпты атмосфералық қысым
• Сынапты барометр
• Барометр – анероид

Сендер

• Атмосфералық қысымның бірліктерін білетін боласыңдар;
• Атмосфералық қысымның табиғатын түсінетін боласыңдар
• Атмосфералық қысымды қандай құралдармен өлшейтінін білесіңдер;
• Барометрлердің жұмыс істеу принципін түсін­діре аласыңдар

Атмосфералық қысым

• Атмосфералық қысым деп Жердің ауа қабығының Жер бетіне және ондағы денелерге түсіретін қысымын айтады.

Э. Торричелли

Қалыпты атмосфералық қысым

Атмосфералық қысымды өлшеу құралы

Торричелли түтігі негізінде жасалған сынапты барометр ең қа-рапайым барометр болып табылады.

Барометр-анероид.

2— ішінен ауа-сы сорылған беті иректелген (гофрленген) металл қорап;

3— шыны;

4— сынапты ба-рометр көмегімен градуирленген қысымдар шкаласы;

5— қорапшаны қабыстыруға мүм-кіндік бермейтін металл пластина;

6 — ба-рометрдің тілі;

7— ось.

Атмосфералық қысымды өлшеу үшiн қауіпсіз барометр-анероидтар (грекше анероид – сұйықсыз) кеңiнен қолданылады.

Атмосфералық қысымды өлшеу

Альтиметр,Манометр,Сфигмомонометр

• Биіктікті көрсететін анероид альтиметр деп аталады.

Альтиметрлерді ұшақтарға, тікұшақтарға орнатады. Ұшқыштар альтиметр көмегімен қандай биіктікте ұшып бара жатқанын бақылап отырады.

• Табиғатта атмосфералық қысымнан жоғары немесе төмен болатын қысымдар жиі кездеседі.Мұндай қысымдарды манометр көмегімен өлшейді.
• Адам қан қысымын өлшейтін құрал сфигмомонометр деп аталады. Адам қан қысымының төменгі бағаны 70-80 мм сын.бағ. Жоғарғы бағаны 110-120 мм сын.бағ.

Атмосфералық қысымның биіктікке байланысты өзгеруі

• Атмосфера-Жердің ауа қабаты.
• Атмосфераның құрамы: 78%-азот, 21%-оттегі, қалған 1% көмірқышқыл газы, аргон т.б. газдар

Атмосфералық қысым әр 12 м биіктікте 1мм.сын.бағ.-на азаяды.Бұл жергілікті жердің үстіндегі атмосфералық ауа бағаны салмағының кемитінімен түсіндіріледі, яғни ауа сирейді.

• Атмосфералық қысым әр 12 м биіктікте 1мм.сын.бағ.-на азаяды.Бұл жергілікті жердің үстіндегі атмосфералық ауа бағаны салмағының кемитінімен түсіндіріледі, яғни ауа сирейді.

Мысалы, таудың биіктігін өлшеу үшін тау етегіндегі қысымды және оның басындағы қысымды өлшеп, қысымдардың айырмасын тауып, 12 м-ге көбейтеміз.

Есептер

 

• Оқулықтан 115-118 беттерді оқу.
• Онлайн мектептегі тапсырмаларды орындау.
• Видеоны мұқият қарау,тыңдау.

Үйге тапсырма

жүктеу/скачать 1,64 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: