§ 27. Атмосфералық қысым. Атмосфералық қысымды өлшеу Атмосфералық қысым - Атмосфералық қысым
- Қалыпты атмосфералық қысым
- Сынапты барометр
- Барометр – анероид
Сендер - Атмосфералық қысымның бірліктерін білетін боласыңдар;
- Атмосфералық қысымның табиғатын түсінетін боласыңдар
- Атмосфералық қысымды қандай құралдармен өлшейтінін білесіңдер;
- Барометрлердің жұмыс істеу принципін түсіндіре аласыңдар
Атмосфералық қысым - Атмосфералық қысым деп Жердің ауа қабығының Жер бетіне және ондағы денелерге түсіретін қысымын айтады.
Э. Торричелли
1 мм сын. бағ. = 133,3 Паскаль.
760 мм сын. бағ. =
Қалыпты атмосфералық қысым
Атмосфералық қысымды өлшеу құралы
Сынапты барометр.
Торричелли түтігі негізінде жасалған сынапты барометр ең қа-рапайым барометр болып табылады.
Барометр-анероид.
1— барометр корпусы;
2— ішінен ауа-сы сорылған беті иректелген (гофрленген) металл қорап;
3— шыны;
4— сынапты ба-рометр көмегімен градуирленген қысымдар шкаласы;
5— қорапшаны қабыстыруға мүм-кіндік бермейтін металл пластина;
6 — ба-рометрдің тілі;
7— ось.
Атмосфералық қысымды өлшеу үшiн қауіпсіз барометр-анероидтар (грекше анероид – сұйықсыз) кеңiнен қолданылады.
Атмосфералық қысымды өлшеу
Альтиметр,Манометр,Сфигмомонометр - Биіктікті көрсететін анероид альтиметр деп аталады.
Альтиметрлерді ұшақтарға, тікұшақтарға орнатады. Ұшқыштар альтиметр көмегімен қандай биіктікте ұшып бара жатқанын бақылап отырады.
- Табиғатта атмосфералық қысымнан жоғары немесе төмен болатын қысымдар жиі кездеседі.Мұндай қысымдарды манометр көмегімен өлшейді.
- Адам қан қысымын өлшейтін құрал сфигмомонометр деп аталады. Адам қан қысымының төменгі бағаны 70-80 мм сын.бағ. Жоғарғы бағаны 110-120 мм сын.бағ.
Атмосфералық қысымның биіктікке байланысты өзгеруі - Атмосфера-Жердің ауа қабаты.
- Атмосфераның құрамы: 78%-азот, 21%-оттегі, қалған 1% көмірқышқыл газы, аргон т.б. газдар
Атмосфералық қысым әр 12 м биіктікте 1мм.сын.бағ.-на азаяды.Бұл жергілікті жердің үстіндегі атмосфералық ауа бағаны салмағының кемитінімен түсіндіріледі, яғни ауа сирейді. - Атмосфералық қысым әр 12 м биіктікте 1мм.сын.бағ.-на азаяды.Бұл жергілікті жердің үстіндегі атмосфералық ауа бағаны салмағының кемитінімен түсіндіріледі, яғни ауа сирейді.
Мысалы, таудың биіктігін өлшеу үшін тау етегіндегі қысымды және оның басындағы қысымды өлшеп, қысымдардың айырмасын тауып, 12 м-ге көбейтеміз.
Есептер
- Оқулықтан 115-118 беттерді оқу.
- Онлайн мектептегі тапсырмаларды орындау.
- Видеоны мұқият қарау,тыңдау.
Үйге тапсырма
Достарыңызбен бөлісу: |