11 - тақырып. Ескекаяқтылар отряды. Итбалықтылар тұқымдасы (2 сағ.) Сабақ мақсаты: 1. Ескекаяқтылар отряды. Итбалықтылар тұқымдасының жүйеленуін оқып білу
2. Ескекаяқтылардың құрылысын, таралуын, көбеюі, және өсіп дамуын оқып білу
1 - тапсырма. отрядтың жүйеленуін білу.
Ескеаяқтылар отрядында 2 тұқымдас тармағын және 30 шамасында түрі ажыратады
Түрлері
Атауы
Құлақты итбалықтар
Otariodea
Морждар
Odobtnus rosmarus
Нағыз итбалықтар
Phocidae
Теңіз арыстандары
Otaria byronia
Кольчатая нерпа
Phocidae hispida
Теніз пілі
Mirounga
2 - тапсырма. Құрылысын, таралуын, көбеюі және өсіп дамуын менгенру.
3 - тапсырма. Ескекаяқтылар тұқымдасын анықтайтын кестені дәптерлерінізге көшіріп алыныз.
Ескекаяқтылар тұқымдасы
Құрылыс ерекшеліктері
Құлақты итбалықтар
Денесі көлемді. Мойыны қозғалмалы және басқа түрлеріне қарағында ұзын мұрыны қысқа, көздері кішкентай және арасы алшақ. Ескектері өте ұзын,тығыз. Дене тұрқы 133-200 см. Салмағы100-250 кг.
Морждар
Жыртқыш тістері ірі. Аталықтарының мойны, кеудесі және ыйықтары шышка тәрізді нәрселер\мен жабылған. (екінші жыныстық көрсеткіш) басы үлкен көздері бар кішкентай, мұрыны қысқа және өте ұзын. Дене тұрқы 300-450 см. Салмағы 1,5 т.
Нағыз итбалықтар
Артқы ескектері табан болімінде бүгілмейді жәнеде құрлықта немесе мұз үстінде жүргенде түрек қызметін атқара алмайды. Ескектері түкпен қапталған және қабыршықтары болмайды. Құлақ қалқандары болмайды. Дене тұрқы 1,2- 6 м. Салмағы 300 кг. дейін.
Теңіз арыстандары
Кеудесіндегі түктері ұзын жал тәрізді. Тері астындағы майы қалын. Дене тұрқы 2,5 м. Салмағы 300 кг. дейін
Нерпа
Итбалықтардың ішіндегі ұсақтау түрі. Алдынғы ескектері артқыға қарағанда қысқалау. Тістері ұсақ жнішке. Дене тұрқы 2,5 м. салмағы 40 – 80 кг.
Тенізді піл
Дене тұрқы 5,5 м. салмағы2,5 т.
Бақылау сұрақтары:
1. ескек аяқылар отряды ,итбалықтылар тұқымдасына сипаттама берініздер.
2.Итбалықтар тұқымдасының таралуы және мекендейтін жерлері
3. көбеюі және өсіп дамуы
4. Итбалықтылар тұқымдасының халық шаруасында және өндірістегі маңызы?
Ұсынылған әдебиеттер: 7.1.1-7.1.9 (негізгі), 7.2.10-7.2.12 (қосымша)
