12 - тақырып. Жұртұяқтылар отряды. Шошқалар тұқымдасы (2 сағат) Сабақтың мақсат: 1. Шошқалар тұқымдасының жүйеленуі оқып білу
2. шошқалар тұқымдасының құрылысын, таралуын, көбеюі мен өсіп дамуын оқып білу
1 - тапсырма. Отрядтың жүйеленуін оқып білу.
Жұптұяқтылар отряды 2 отряд тармағына бөлінеді: күйісқайыратындар (Ruminantia) және күйіс қайырмайтындар (Nonruminantia). Күйіс қайырматындар отряд тармағы 3 тұқымдасты біріктіреді: шошқалар (Suidae), пекарийлер (Tayassuidae), су сиырлары (Hippopotamidae).
2 - тапсырма. құрылысын, таралуын, көбеюі мен өсіп дамуын меңгеру
3 - тапсырма. Шошқалар тұқымдасын анықтайтын кестені дәптерлерініңзе көшіріп алыңыздар
Шошқалар тұқымдасы
Құрылыс ерекшеліктері
Су шошқасы
Мұрны ұзыншақ, танқы мұрын аяқтары 4 бармақты. жыртқыш тістері үлке. Азу тістері өткір емес. Дене тұрқы 100-150 см, биіктігі55-80 см, салмағы 80 кг. дейін.
Қабан (жабайы шошқа)
Құлақтары ұзын, кең, көздері кішкентай. Арқасында қылшықтары дөнес қалыптастырады. Басы өте үлкен. Дене тұрқы 130-175 см, биіктігі 100см- ге дейін, салмағы 60-150 кг ға дейін.
Сақалды шошқа
Бетінде үлкен тері сүйелдері бар. Олар көздерінің астында, аузының езулерінде орналасқан, дене тұрқы 145-190 см, биіктігі 65-85 см дейін, салмағы 50-150 кг дейін.
Үлкен орман шошқасы
Жабайы шошқалардың ішіндегі ең ірісі. Басы үлкен ең үлкен зор таңқы танауы бар. Бетінде үлкен сүйелдер болады. Дене тұрқы 155-180 см, биіктігі 110 см дейін, салмағы 250 кг дейін.
Бақылау сұрақтары:
1. Жұптұяқтылар отряды, шошқалар тұқымдасына сипаттама беріңіздер
2. Шошқалар тұқымдасының таралуы мен мекендейтін жерлері
3. Көбеюі мен өсіп дамуы
4. шошқалар тұқымдасының халықшаруашылығындағы және өндірістегі маңызы қандай?
Ұсынылған әдебиеттер: 7.1.1-7.1.9 (негізгі), 7.2.10-7.2.12 (қосымша)