Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

577
тері туралы, оның мінезі, басынан 
кешкендері және алдағы тағдыры 
туралы алақан терісінің бедеріне –
капиллярлық және әсіресе флексор-
лық сызықтарға қарап бал ашудың ең 
ежелгі жүйелерінің бірі.
X. ежелгі заманнан бар, үнділерде, 
халдейлерде, еврейлерде, гректерде,
римдіктерде болған. Оның түп не-
гізінде X. астрологиямен тығыз бай-
ланысты, өйткені бал ашу кезінде на-
зар салынатын қолдың басты-басты
белгілері – алақандағы «жеті төмпе-
шік». Күннің және жеті планетаның 
Шолпанның, Юпитердің, Сатурнның, 
Меркурийдің, Марстың және Айдың 
аттарымен аталады. Қолдың терісі-
нің бедерлерін зерттеу жөніндегі аны-
ғында ғылыми делінетін хабарлар 
XII ғасырға қатысты. 1686 X.Маль-
пиги адамның алақаны мен саусақ-
тарының бедер өрнектерін қысқаша 
сипаттаған. XIX ғасырда бұл бағыт-
тағы неғұрлым мәшһүр зерттеулер
чех ғалымы Я.Пуркине мен америка-
лық ғалым Уайлдердің еңбектері бол-
ды. Ғылыми психология хироманти-
яны қашаң да қабылдамаған, алайда 
тұқымқуалаушылыққа байланысты, 
саусақ бедерлерінің эмбриондық да-
муын зерттеу білімнің жаңа саласы –
дерматоглификаның шығуына түрткі 
болады.
Бұл терминді америкалық ғалымдар 
Камминс пен Мидл ұсынады. Соңғы 
уақытта кейбір зерттеушілер еңді 
дерматоглифика арнасында қолға қа-
рап бал ашудың дәстүрлі практика-
сынан адамның даралық ерекше-
ліктерінің денелік бейнеленуі тура-
лы білім шығаруға тырысуда: алақан 
терісінің бедері мидың дамуы сияқты 
ана құрсағында дамудың 3-4 айла-
рында қалыптасады, мұның өзі ата-
ананың гендік жинағының немесе
ұрықтың хромосомдық абсракция-
лардың ықпалынан болады деген ги-
потеза зерттелуде.
ХОЛЕРИК
( грек,– 
холе – 
өт) – тем-
пераменттің типі (Мінезді, қызу мі-
незді, жігерлі адам). Х.-тің эмоцияға 
берілуі шапшаң. Сезім күйлері оқыс 
ауытқып, құмарта көтеріліп кететін 
шыдамсыз, күйгелек кісі. Әп-сәтте 
қызып кетіп, күйіп-піседі. Ашуланса, 
бұрқ етіп, қызу екпіні сарқылып ба-
рып басылады, бастан кешкен сезімі 
санасында терең із қалдырады, қимыл-
қозғалысы шапшаң. Икемсіз оқыс 
қылықтарына қарамастан, қызулы, 
жігерлі, пысық және іс-әрекет атқару-
ға бейімді келеді. Жұмысқа құмарта 
беріліп, екпінмен істейді, анық, әсер-
лі, мәнерлі сөйлейді. Сезім күйлері 
сөзінен, мимика, пантомимикасынан 
білініп тұрады. X. белсенді, батыл ке-
леді, іске шапшаң кіріседі, бастаған 
іс-әрекетін аяқтап шығады, көп адам 
қатысқан ойындарға құмар. Өзі де 
ұйымдастырып, аяғына дейін белсе-
не қатысады, шыдамсыз, күйгелек, 
лезде өкпелейді, әп-сәтте ашуланады 
және ашуын ұзақ сақтайды. X. тем-
пераменті тез туатын күшті сезім-
дерімен, эмоциялық қозғыштарымен, 
шамданғыштығымен, жігерімен, 
үлкен қозғалғыштығымен, ұғымды 
қимылдарымен, бай мимикасымен 
сипатталады.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: