Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

575
белсенділігін арттырады. Ф.Ж.-нің 
нәтижесі оның жүйе құру факторы 
болып келеді. Ф.Ж.-ге құрамды бөлім 
ретінде рефлекс кіреді. Организмнің 
функциялық
 
жүйесі – объективтік 
шындық, сондай-ақ қазіргі кездегі 
физиологиялық субъективтік катего-
риясы. Ф.ж. тірі организмнің жұмы-
сын және оның қоршаған ортамен
қатысу қағидаларын зерттеуге мүм-
кіндік береді.
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ ПСИХО-
ЛОГИЯ
(лат. 
functio 
– атқару) – 
ұғыну, сана процестерін, олардың ағ-
заның ортаға бейімделуіндегі фун-
кциясы тұрғысынан зерттейтін ба-
ғыт. Биологиядағы эволюциялық 
теорияның ықпалымен және әлеу-
меттік практиканың сұрамдарына 
орай пайда болады. Бұл практика
кұрылымдық психологиядағы са-
наның стильдік әр элементтік талда-
нуын индивид үшін өмірлік маңызы 
бар міндеттерді орындау кезіндегі 
сананың іс-әрекеттік рөлін зерттеуді 
талап еткен болатын. Ф.п.-да бірне-
ше ағым болды. Психология ағзаның 
қажетсінулеріне қатысты және оның 
өзгермелі табиғи және әлеуметтік 
ортаға пәрменді бейімделу міндетте-
ріне байланысты сананың функция-
лары туралы ғылым деп ұғынылады. 
Осы арқылы психология саласы едә-
уір ұлғайтылды.
Ол сананы ғана емес, мінез-құлық-
ты, бұның түрткі себептерін, адам-
дар арасындағы даралық айырмашы-
лықтарды, үйрету механизмдерін жә-
не психологияны практикамен жа-
қындастырған басқа да проблема-
ларды қамтитын болды. Бұл бағыт-
ты жақтаушылар эксперименттік 
психологияға елеулі үлес қосты. 
Алайда олардың теориялық пози-
цияларының босаңдығы салдары-
нан ғылыми ықпалынан айырылып 
қалды. XX ғасырдың 20-жылдарында 
америкалық функциялық психоло-
гияны бихевиоризм ығыстырып шы-
ғарды.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: