Ң о в о л гт л с а ры повестер мен әҢгімелер ьжазушы баспасы
жүктеу/скачать 11,82 Mb. Pdf көрінісі
|
| 16
Келесі күні Танабай барып өз қамқорлығындағы ңойшыларды көшірісті. Содан соң табандатңан бір апта- бойы бас көтермей ңораның жұмысын істеді. Өмірінің ішінде сіңбіруге шамасы келмей жұмыс істеген мұндай күндері есінде жоң. Тек соғыста жүргенде күні-түні де- мей қорғаныс шептерін соңңаны бар. Бірақ онда бүкіл полк болып, бүкіл дивизия, армия болып ңимылдаған. Ал ңазір — жалғыз өзі, әйелі және саңманшылардың біреуі: екінші саңманшы ңой соңында жүр. Бәрінен де ңиыны-ңораның ішін көңнен тазалау мен итмұрын шабу болды. Итмұрыны түскір киіз болып біт- кен екен, тікенегі ңалың-аң. Танабайдың етігінен тамтың қалмады, солдат шинелінің дал-далын шығар- ды. Кетпенмен шауып алған итмұрынды арңанмен буып-буып, сүйреп тасиды, о ңұрығырды атқа арта алмайсың, не өзің көтере алмайсың — қып-ңызыл тікен. Жердің аты — Бесағаш, біраң бес томар да табылмай- ды. Танабай: атасына нәлет, деп жүр. Тырмысып, жер тырналап жүріп өлгі ит тікенекті ңораға өрең сүйреп жеткізеді. Танабай әйелдерді аяды, бірақ ңайтсін лаж жоң. Әбігер жұмыс. Шайңаңтап жүрер уақыт жоң, жауын жауып кетпес пе екен деп аспанға ңарай береді. Ңар жауып жөнелсе, мына істегеніңнің бәрі ірің болып, вая кетеді. Танабай қойлар туып қалмады ма екен деп үлкен ңызын отарға ңайта-ңайта жүгіртеді. Әсіресе, көңді айтсаңшы. Жарты жылда да шыға- рып болмастай, үйіліп қалыпты. Егер қораның төбесі бүтін болып, көң ңұрғақ болса, оны оюдың өзі бір ғани- бет. Тып-тығыз көң ңалыпқа құйғандай қат-қатымен шабылып шыға береді. Оны көмбелеп үйіп, үйіп кепті- ріп алады. Ңойдың ңиынан ойылған көңнің шоғы ра хат, алтындай тап-таза. Ңыстағы суыңта шопанның жылынары осы көң. Ал, енді мына сияқты ңар мен жаң- быр астында қалса, ол қиды ойып шығарудан ңиямет жұмыс жоң. Тозақы тірлік. Бірақ, уаңыт күтпейді. Тү- тін сасыған фонарьларды сығырайтып ңойып, Танабай- лар осы сұп-суық, ңорғасындай ап-ауыр, сатпақ-сатпаң садыра көңді зембілмен түні бойы тасыды. Тасығалы мінеки екі тәулік. 10С Ңораның сыртына шығарып төккен көңнен тау тұ- рып қалды, ал қораның ішіндегі көңнің әлі мұрты да бұзылған жоң. Өне-міне туғалы тұрған қозылар үшін тым болмаса ңораның бір бұрышын тазалап үлгермек болып жанталасады. Күнінө жиырма-отыз ңозыдан алынбаң. Сонда барлың саулыңтар мен қозыларды ор- наластыруға қауңиған үлкен ңораның өзі тар болады. Ау, сонда мына бір-аң бұрыш немнің шікәрасы? Тана- бай зембілгө садыраны салып жатып та, шығарып бара жатып та, қайтып келе жатып та ойлайтыны бір-аң нөр- се. «Не болар екен?» Лайсаң көңді түнімен тасиды, таң атқанша тасиды. Бастары айналып, жүректері айнып, қолдары ңарысты. Ол аз болғандай фонарьларды жел шалңытып өшіре береді. Төңірі жарылқағырлар, өйтеуір сақманшы өйелдер ңыңңыл-еыңқыл шығармай Танабай мен Жайдарға ңосылып, тікесінен тік тұрып тірлік етісті. Күн артынан күн, түн артынан түн өтіп жатты. Бұ- лар болса ңатқан қиды таси берді, таси берді, қабырға- лар мен ңора төбесінің аңғал-саңғалын тығындап, жа- мап-жасқап жатысты. Бір күні түнде зембіл көтеріп ңорадан шығып бара жатып Танабайдың ңұлағы ашық ңорада қозының маңыраған даусын шалып қал- ды. Енесі де мекіреніп, тұяңтары сыртылдады. «Бас- талды!» — Танабайдың жүрегі су етө қалды. — Естідің бе? — деп өйелінө бұрылды. Екеуі дө садыра салған зембілді тастай беріп, фо нарьларды ала салып ашың қораға жүгірді. Фонарьдың өлімсіреген көмескі жарығы отарды тінткілеп жүр. Ңозы ңайда? Өне, ана бұрышта! Жаңа туған құйтаңандай ңозының дірілдеген денесіне жабыс- қан шаранасын енесі жалап тұр екен. Жайдар қозыны етегіне орап алды. Дер кезіндө үлгергендері жақсы бол тан, әйтпесе ашың ңорада ңатып ңалар еді. Дөл сол бұрышта тағы бір қой қоздап қалыпты. Егіз туыпты. Вұларды Танабай етегінө орап алды. Тағы да төрт-бео саулың ыңқылдап жатыр. Демек, басталғаны. Таңға жуық бұлар да туады. СвіҚманшыларды шақырды. Ңораның врең тазалап үлгерген бұрышына а пары п орналастырмақ болып, ңоздаған қойларды ашық қора- дан шығара бастады. Танабай бұрышңа сабан төсеп, енелерінің уызын еміп болған қозыларды сонда жатқызып, үстінө қап жауып қойды. Күн суың. Енөлөрін дө осында өкелді. Содан соң ернін тістелеп, ойланып тұрып қалды. Ойла- 110 ғаннан не пайда7 Өйтеуір үмітсіз шайтан болсын деген- нен басоқа амал ңалған жоң. Куйбең-күйбең жұмыстың ұшы-ңиыры көрінбейді. Тым ңұрыса сабан мол болса- шы, о да жоң. Ыбрайым алаяң оған да желеу табады. Ау, жолсызбен тауға қалай сабан жеткіземін, деуден тайынбайды. Эй, не болса — о болсын! Ерітулі сия ңұйылған түң- кені алып келді. Алғашңы қозының арңасына «2» деп жазды. Ал егіз екөуінің арңасына «3» деп қойды. Ене- лерін де солай нөмірледі. Өйтпесе, бұл қозыларды ертең құртша ңұжынаған кездө ажыратып көр. Өудем- жер, басталды шопан науқаны! Басталғанда да аяусыз ңатты басталды. Майданда- ғы ңорғаныс шебі сияі^гы: танкілер ңаптап келеді, ал сенің қорғанатын ңаруың жоң. Танкілер таптап келеді, ал сен окопта қалшиып тұрсың, өйткені шөгінерге жер жоі^. Екінің бірі: яки арпалыспен ғажайыпта тірі қалу, яки өлім. Ертеңгілік Танабай отарды өріске шығармас бұрын анадай жердегі төбешікке көтеріліп, өзінің ңорғаныс даебін барлағандай жан-жағына үнсіз ңарап тұрды. ЙІорғаныс шебі ңожырап ңалған. Біраң Танабай шы- дауға тиіс. Шегінерге жер жоң. Суы тартылып қалған жайдаң өзектің өкпесін нүжір-күжір бөктерлер қысып жатыр. Одан өрі қар түскен биігірек ңырқалар көлбең- дейді. Одан жоғарыраң қар жұңпас жаңпар-жаңпар ңара жартастар белдеуі ңарауытады. Ал, анау мұз ңұрсанған ңаһарлы ңұздарда қыс ұялап жатыр. Ңой ңораға — жүктеу/скачать 11,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|