Ң о в о л гт л с а ры повестер мен әҢгімелер ьжазушы баспасы

талып естіледі де ұзамай ешеді. Салқын тартқан түн 
тыкыштығынан барлың жан-жануарлардың ұйқыға 
бөгер шағы келді. Мүлгіген айнала жым-жырт, үнсіз...
2
Сол күнгі күндіз шаңырылған колхоз мұрабтары 
мен егіс бригадирлерінің мәжілісіне Ңаратай сәл кеші- 
гіп келген. Ауатком председателінің үлкен кабинеті 
лық толы адам. Кейбіреулері терезенің текшелерінде 
отырса, енді біреулері шығар ауызда босағаға сүйеніп 
тұр.
Ңаратай коридор жақтан екі есігі шалңасынан 
ашылған кабинетке мойнын соза ентелей кеп, отырған 
топңа ңосылды.
Сөйлегендерінің бәрі әлі бір мәселенің төңірегінде 
тәрізді. Ауданда суландыру мәселесі бетімен кеткен, 
егінге, жайылымға уаңтылы су берілмей, ңурап, ұшып 
барады. МТС агрономы «Бешташ» колхозына арнайы 
тоңтады. Оның мұрабы Ңаратай. Шаруашылығы ондай 
жерлерде, басшылың ұқыпты колхоздарда бедені бір 
рет шауып алып, енді екіншісіне дайындалып жатса, 
«Бешташ» колхозында беде бір шабылған күйі, осы 
күнге дейін ңайтадан суғарылмай тамырлары қурап, 
өспей қалған. Сонымен «бешташтыңтар» биыл да, өт- 
кен жылдағыдай, бедені екі қайтара шабу мүмкіншілі- 
гінен айырылып отыр. Жүгерілері болса бір дүркін су 
ішіп, көп жерлері тіптен су татпай ай тақырға айналып 
барады. Басңа жердің қара кендіріне дейін үш-төрт 
ңайтара су ішсе, «Еешташта» екі-ақ ңайтара суа- 
рылған.
«Бешташтың» адресіне айтылған осы іспеттес сөз- 
дердің талайын естігенбіз дегендей, беті шімірікпестен 
Ңаратай жай тыңдап отыр. Өйткені әлгі кемшіліктің 
бәрі қайдан туады деген сұраңңа Ңаратайдың айтар 
жауабы дайын. Ол жауап бүгін ғана пайда болып па? 
Әлбетте жоң. Ол жауапңа Ңаратайдың көптен бері 
бойы үйреніп, шындығына әбден көзі жеткен.
Неге десеңіз, өзінің мұрабтың міндетін Ңаратай 
ешкімнен кем атңармайды. Мұрабтың өзіне тән міндет- 
тері бар: ол, колхозға жіберілген суды көрсетілген нор- 
мамен арың-арыңңа бөліп береді. Бітті шаруа, одан 
арғысын басңарма біледі, бригадирлер біледі. Жұмыс- 
ты ұйымдастыратын солар емес пе. Рас, егін суару 
шынында оңай дүние емес. Сушы көрген күнді басы-
317

ңызға салмасын, біраң оған кім айыпты? Жоқ, жоқ, 
колхозға бөлінген су жетіспесе оған Қаратай не істе- 
мек? Кейбір уақытта су мол болғаыымен сушы жетпей 
ңалады. Бәріне басқарма айыпты, соның өзі жауап 
берсін...
Мүмкін, Ңаратай бұл жолы да мәжілістерде өбден 
ңұлақ үйренген сөздерді естіп, одан келер-кетері шама- 
лы деп, ескі әдетінше ауылына тарта бермек пе? 
Алғашңы ойы шынында да осылай еді. Басңа, мәжіліс- 
тің аяң шенінде бұрыш жаңта отырған өлдебіреу сөз 
алды. «Ңалай айтсаңдар, солай айтьщдар, еу н^рмасын 
көбейтіп бәрімізге үш-төрт ңұлаңтан ңосып бермесең- 
дер бәрібір ештеңе шыңпайды!» ...Ңаратай елең ете ңал- 
ды. Бұл оның ойын дәл басңан жоқ па! Қаратай да: 
♦Су аз, су аз»,— деп ңаңсап жүрмеуші ме еді. Іс ойда- 
ғыдай болу үшін колхозға бөлінер су тым болмаса 
жарым есе көбейсе айтар әңгіме басқа болар еді... Бір 
топ мұрабтар әлгі сөзді ңуаттап шуылдай жөнелді. 
♦Тура айтты! Сөздің тоң етері осы! Бәрекелді! Әңгіме- 
нің бөрі осында жатыр»,— деді. Мұрабтардың үндері 
бәсеңдей бергендө сөзді Сабырбек алды.
Сабырбек Ңаратайларға ңанаттас Жданов атындағы 
колхоздың мұрабы. Ол өзінің бөз көйлегін белбеумен 
ңынап, жөндеп тұрып, жағасына да бір-екі ңол жүгірт- 
ті. Аспай-саспаіі столдың жанына жеңіл басып келді 
де, сыр тартайын деген кісіше, отырғандарды түгелдей 
бір шолып өтті.
Ө, дегенде Сабырбектен көз тартар өзгешелікті табу 
да қиын. Ол отыздан енді асңан, орта бойлы сары кісі. 
Дембелше, қарулы кейпінө қарағанда жасынан қара 
жұмысңа қақталған адам болуы керек.
Сабырбектің күлімдегендө көлдей жайылатын жал- 
паң беті, кісіні өзінө тартып кететін мейірімді көзңара- 
сы, бір тоға тұйың, жан баласына жамандығы жоқ, ақ 
көңілдігі, адал, жас кісінің кейпінө куә болғандай. 
Біраң, жұмыо жайы, өсіресе сушылар жөиіндө сөйле- 
генде өлгі мейірімді жүзден, момаңан кейіптен із дө 
ңалмады. Сабырбектің осындай екенін Ңаратан жақсы 
біледі, білөтін жөні дө бар-ды...
Кейде, жаңын адамдардың арасындағы қарым-ңа- 
тынастың взі дө шиеленісіп кететіні бар емес пе? Міне, 
Сабырбек қазір сөйлөп жатңанда, Қаратай мұның 
сөзінде мон бар екен-ау, пайдалы пікір айтады екен-ау 
дегеннен пулақ, аса самарқау қарап, өйтеуір тыңдаған 
болып отыр. Өйткснімен бүл ф о бастан бір-бірінө жаң-
£18

сылың та айтпайды, жамандык, та айтпайды — бірін- 
бірі байңамағаксып жүре беруге әбден үйренген. Мен 
саған тиіспеймін, сен мағад тиіспе, Менің ісіме сен 
килікпе, сенің ісіңе мен кидІкпеймін деген наң уәделері 
бар адамдарша, бірін-бірі ұнатса да, сөз қағысуға өкеуі 
де тартынатын. Бұл ждңын достар арасында тіл табыса 
алмаған кездері, өкеуі екі айырың жолға түсіп кеткен- 
нен кейін туатын күйлер. Жаманды да, жаңсыны да 
бір-бірінен бүркемей жасырып жүругө тырысатын.
Бұлардьщ достықтары да, көцтен бері адам жүрме- 
гөн жалғыз аяң жолды шөп басып, жасырып 
бара 
жатңаны сияңты, өзіне өзі ұмтылып, тарыныс-өкініш 
айтыспаған достар енді бір-бірінө кек сақтай бастайды. 
Ашыңтан ашың жауласпаса да бір-бірінің сьірын іштен 
түйіп аңдысумен болды. Егерде бірі ңол көтерсе, екін- 
шісі шап беріп айңаса кетугө даяр. Ондай күйде бір-бі- 
рінө дұшпан екенін бүкпей, ашың кетісуден тайынбас- 
ңа ұңсайды.
Сабырбек шұбыртын жатпай төтелей басты. Болар 
жерінен бір-аң шыңты.
— Бірңатарымыз оу бөлу қайта ңаралсын, мұңият 
тексерілсін деп жатырмыз,— деді ол асыңпай бастап.— 
йіұңият тексерілгені дұрыс. Өрдайым осылай көз айыр- 
май өлшеп-пішіп жүргеннің әсте зияны жоқ. Су маман- 
дары гидротехниктер бұл жағын да ойластырып жүр- 
гөн шығар, оны өздері айтар. Ал, енді, мына мұраб 
деген елдің де өз ойлағандары бар, оны іштей өздері 
біліп жүреді. «Ңызының сыры төркініне мәлім» деген- 
дей бар білгеніміз: 
«Су 
жетпейді! Ойбай, су өкел, қо- 
сымшаң ңайда» деп тұра шабамыз, оның несі жақсы. 
Су мол болса, нан да мол болатынын кім білмейді. Со- 
лай бола тұра кейбіреулер Шу өзенін өзіне бүрып берсе 
де, бәрібір «су жөтпейді» деп жылаудан тынбайды. 
ЙСолдастар, бұл күле ңарайтын дүние емес, мұядай 
науңас өрңайсымыздың басымызда өлі күнге дейін бар. 
Су — біреулерге тегін оуы көрінгенмен, біз үшін алтын- 
мен тең... Су деген көздөгөн мақсат, арңалаған бейнеті- 
міз... Олай болса көне ңөзбе-көз отырыіі сөйлесейікші.., 
Көктем кезінде, кетіп бара жатсаң айнала кек теңіздей 
жайқалған егін, көгі көз қуантады, биыл егін бітік деп 
мөз боласың. Ал енді жазда жинауға көлгендө шұн- 
тиып, ойдағыдай шыңпай жатқаны. Міне қазірдің өзін- 
де судан ңала бастағандары бар. Ол неліктен? Су жоқ- 
тыңтан ба? Жоқ. Олай емес, жолдастар! 
Су 
бәрібір
319

колхозда жеткілікті. Кей жерде көл-көсір... Олай болса 
әңгіме неде жатыр?..
Сабырбех мойкын соза ңарап, есік жақтағы тсп 
ішінен Ңаратайды тапты да, ұстарамен тақырлай қыр- 
ған басын бір сппап альіп, неден бастарын ойлағандай 
аз ғана үнсіз тұрып, әрі ңарай сөзін жалғастыра берді.
— Әркім өзінің көрген, білгенін айтады. Ңаратай 
екеуміздің ауылымыз бірі мен бірі қапталдаса ңонған. 
Алар суымыздың сағасы бір, үлкен арыңтың арғы беті 
олардікі, бер жағында біздер... Суы сағалас — жаңын 
дос деп есептеймін. Қаратайды жамандағаным емес, 
сөйте тұра айтпауға тағы роті иелмейді. Сен де мұраб, 
мен де мұраб, айырмамыз аз, Қаратай. «Дос жылатып, 
дұшпан күлдіріп айтады» деген, бұрынғыдан ңалған 
маңал бар.
Сабырбектің айтңандарына елең ете ңалган Қаратай 
өз құлағыыа бірде сенсе, бірде сенбейді. Оның айтқан- 
дә.ры түгслдей тура сияңты, біраң ашудың аты ашу. 
Сондықтан Сабырбек сөзін Ңаратай өзінше ңабылдады. 
Оның әрбір сөзі мұның жүрегіне шаншудай қадалды. 
Негізінде тура айтылса да, Ңаратайға теріс көрініп, 
ашу кернеп барады. Өйткені, Сабырбек неге мысалға 
тек ңана Ңаратайды алып отыр. Оның себебін де іштей 
біледі. Қазір Сабырбек өш алып жатыр. Ол өзі шын- 
туайтқа келгенде Қаратайдың беделін түсіріп, елдің 
көзінше арын төгіп масңара еткісі бар.
Жалпы «Бешташ» колхозы егін суарудан ең артта, 
ңалып отыр деп айыптайды.
Шынында, Сабырбек бүгін әдейі бел шешіп салғы- 
ласуға кіріскендей, досының да, басқалардың да беде- 
ліне ңарамай сөйлеп тұр.
— Ңашан болса да су аз, су жетпейді дегенді желеу 
етіп ңұтылып кетуге әбден үйреніп алғансың, Қаратай. 
Мұндай әдетті ңою керек. Ңоймайды екенсің, бұл әдіс- 
тен ісің де оңалмайды, өнім де ала алмайсың. Сенің 
ңолыңда секунтына үш жүз литр су бар, былайынша 
алғанда алты ңұлақ, сондай су менде де бар. Ол аз су 
емес. Екеуміздің де айдаған жеріміз бірдей. Ал енді 
соны дүрыстап пайдаланса жетпек түгіл, артылып 
ңаларына басымды кесіп берейін. Бірақ сен өзіңе беріл- 
ген суды толық пайдаланасың ба? Әңгіменің бәрі осын- 
да жатыр! Мен саған турасын айтып берейін,— деп 
Сабырбек қалтасынан блокнотын алды. Отырғандар 
ңозғалаңтай өзара күбірлесө — «Сабырбектің бұл айт- 
ңандары тура! Бар пәле өзімізде! Судың ысырап болып
8 2 0

жатқаны рас!» — десіп жатыр. Сабырбек блокнотын 
аударыстырып, бір жеріне тоқтады да былай деді:
— Суғарылған жердің көлеміне қарағанда, жаңағы 
секуктына үш жүз литр судың, ең көп дегенде, сендер 
жүз жетпіс литрін ғана пайдаланасыңдар, ал жүз отыз 
литрі ңайда? Сен оны өзің біліп тұрсың, Ңаратай. Ол 
су айдалаға лағып кетіп жатыр. Егін ол судың бір там- 
шысын да көрмейді. Мақұл, мұның басты себебі не 
демексіңдер ғой? Ол мұрабтың жауапсыз ңарауында, 
ағайын! Өнім аламын дейді екенсің, өзіңе тамаң пеи 
сусын ңандай керек болса, егінге де сондай керек еке- 
кін ұмытпа, кезінде қандыра су берсең шаруа орнында. 
Ол үшін мұраб бар жанын салып, жатпай-тұрмай жұ- 
мыс істемесе, көретін күніміз осы бола бермек. Ңаратай, 
сен түнде егін суғаруда боласың ба? Жоң. Түнде егін 
суғарып жүргеніңді көргім-аң келеді, амал не бірде-бір 
кездестіре алмадым. Атызға бөлінген су ңайда тарап, 
кім пайдаланып кетеді, қаншасы жоғалады? Сен окы 
токсеріп көрдің бе? Оны өзіңнің сушыларың-аң айтсыи, 
сен бсрібір айтпайсың. Ңашан көрсем де сағаның ба- 
сында, репқаға ңарап жүргенің, репңаның көрсеткіші- 
нен су сәл төмендесе гидротехниктерге шауып барып 
«маған су жетпейді, су беріңдер» деп айңай-шу шыға- 
расың. Дәл осы сәтте төменгі жақта қанша су пайдала- 
нылмай ысырап болып жатңанымен сенің ісің жоқ. 
Ептеп, өкіметтен тиетін су түгел тисе екен дегеннен 
озге ойыңда не бар? Басңасы не болса о бол сын дөйсің! 
Аңдитының тек судың сағасы. Асауды үйретін мінген- 
дей, суды да жүгендеп салып отырмасаң беті ауған 
жақңа ағып кетеді... Осы жағы есіңде болсын, Ңаратай, 
сенің орның сағаны аңдып отыру емес, егін жайдың 
үсті, сушылардың ортасы...
Барған сайын Сабырбектің сөздері тек ңаяа Ңара- 
тайға емес, отырғандардың бәріне тиіп жатңанға ұқсай- 
ды. Мұрабтар бастары салбырап үнсіз, томсарып 
ңалыпты.
Сабырбек «Бешташ» колхозында істемегенмен бәрін 
тексеріп шыңңан адамдай, бес саусағындай білетіндігін 
көрсетті.
— «Бешташ» колхозында жандары мұрындарының 
ұшына келгенде ғана ңимылдайды. Ал суғару керек 
дегенде барып тұра жүгірген болады. Ңанігі диқандар 
өйтпейді. Олар суғару ісіне ерте бастан қам жасайды. 
Арың табандарын тазартып ңояды. Жаңа арықтарды 
егін айдау кезінде ңазып тастап, бәрін тап-тұйнаңтай
321

етіп, өрбір сушының жауап беретін жерін алдын-ала 
белгілеп беру керек. Не пайда, «Бешташта» бүл істел- 
мейді, бұл үшін қам жеп, ерекет жасайтын Қаратай 
ж оқ.
Ңаратай, сендерге берілген су егістікке жетпей, та- 
эармаған арың табанымен ақпай, беталды қашып сай- 
сайды ңуалап жоғалып жатады. Сонымен егін су 
Ішпей, колхоз өнім алмай ңала береді. Іо мұнымен біт- 
пейді. Өрбір литр су үшін колхоз ақша төлейтіні бәрі- 
мізгө мәлім. Сендерде болса, судың айдалаға кеткені 
арңасында былтырғы жылы колхозың елу мың сом 
диян тартты. Ал енді аудан бойынша судың ысырап- 
шылдығынан бір жылдың ішінде қаншама зиян шегеді 
десгңізші. Оның үстіне сушылардың жауапсыздығынан 
алынбаған енімді тағы ңосып көріңізші. Сонда он есе, 
өлгіге ңоса жүз есе зиянға ұшырап отырғанымыэ өзінен 
өзі белгілі болып шыға келеді. Ау, айналайындар, бұл 
үшін кім жауап береді? Оған біз, мына мен, сен Қара- 
тай, мұрабтар, бәрің жауап берулерің керек. Өэдерщ 
ойлап ңараңдаршы, егер шопан бір тышңаң лаң жоғалт- 
са, ол оны төлейді. Өйткені жауап береді. Ал біздің 
мұрабтар найқалып жүріп мыцдаған тонна су жоғалт- 
са — оған жауап беру деген жоқ. Мұндайға менің жа- 
ным шыдамайды. Су деген мұрабтың айдап жүрген 
малы, жақсы мұраб оның өр тамшысын жоғалтпай 
пайдалануы шарт. Міне, осындай бас қосылғанда тағы 
бір айтарым, еңбеккүн мұраб үшін жазылмай іо жү- 
зінде пайдаланған судың есебімен жазылсын дөгеы 
ұсыныс енгізгім келеді. Менің осы ұсынысымды бар- 
лың жерде ңуаттауларыңызды өтінем, аудан бас- 
шылары...
Атңа мініп жүрген мұрабшылық бір басқа да, сумей 
араласып, жерге бауырын төсеп жүрген мұрабшылың 
бір басқа...
Ңаратай ңалт жібермей тістене тыңдаумен болды. 
Өсіресе оныц «Сен, сен* деп қайта-ңайта Ңаратайға 
қарап ңолын шошайта сөйлегені-аң өтіп барады.
— МТС жер айдап берді, колхозшылар сеуіп, егіп, 
арамшөптен тазартып жерді жұмсартты, одан суғаруга 
келгенде, сен Ңаратай, бейнеттің бөрін жоққа шығар- 
дыц. Есіңде болсын, Ңаратай, елдің табан ақы, мацдай 
терінің обалы саган. Болмаса неліктен «Үштөбедегі* 
жүгерілерің осы күнгө дейін бір тамшы су көрмей 
отыр? Тым төуір көктеп түрган жүгеріге су бермөй, 
қуарып отырганыгціың себебін айтшы? Оны да Сілем*
822

ол дөңес жер, су шыңпайды дегің келіп отыр. Жоң 
мүлде олай емес. «Үштөбеге» суды түстік жағынан 
шығаруға болады. Бірақ сен оны алдын ала ойлаған 
жоңсың. Жалғыз ғана сен емес арамыздағы мұрабтар- 
дың көпшілігінің өдеті осындай,— деп барып тоңтады 
Сабырбек.
Бар көз Ңаратайға ңадалып, өңменінен өтіп бара 
жатңанын сезіп тұрды. Дәл осы жерде жердің жарығы 
болса түсіп кетуге даяр.
Мойнына су ңұйылғандай, басы теңбіл-теңбілденіп 
кеткен Ңаратай жиналыс бітісімен ауаткомның есігінен 
елден бұрын алас-қапас жүгіре шыңты, ешкіммен бір 
ауыз сөзге келместен атына ырғып мініп, егіс даласы 
ңайдасың деп шаба жөнелді.
Біраң ол ат үстіндө келе жатса да Сабырбектің сөзі- 
нен құтыла алған жоң. Сабырбектің сөздері мұны арты- 
нан ңалмай өкшелей ңуып келе жатңаидай көрінді. 
І^аратай ңазір де «Үштөбеге» шауып бара жатып, бү- 
гінгі мәжілісте болғандарды көз алдына мың ңайтара 
елестетумен келеді.
Біраң, айналып келгенде соның бәрінен Сабырбектің 
айтңанына көнгісі жоң. Өзін-өзі аңтарлың жауаптар да 
тапңан сияқты. Сүйтсе де жауаптары жан тыншытар- 
лыңтай емес. Ңаратайдың ңазір ішін өртеп келе жат- 
ңан жай: Сабырбекке қарсы сөйлеп азды-көпті дәлел 
айта алмағаны.
Міне, енді бұйдасын ұстатңан тайлаңтай шу десе 
желе жөнеліп, шөк десе жататын халде болып келеді. 
Сабырбектің мұндай мекерлігін бұрын білғен жоң еді- 
ау! Екінші рет сөйлемейтіндей етіп, өзінің біраз бетін 
ңайтарып тастау керек-ақ еді не пайда!
Біраң, не деп айтуға болатын еді! Сен, Сабырбек, 
бөтен колхоздың ісіне килікпе, өз жөніңді өзің біліп 
жүр, батырым, деуге болатын ба еді? Олай кекете сөй- 
леуге тағы реті жоң, Сабырбекті бүкіл аудан біледі. 
Шебер сушы, алдыңғы ңатарлы мұраб. Сабырбектің 
колхозында беде жылына төрт рет шабылады, оның 
колхозында сүрлеуге арналған жүгерінің әрбір гөкта- 
рынан алты жүз центнерден өнім алынадъі, оның кол­
хозында аудан бойынша еңбеккүнге аңша, астың, ет, 
кіай мол берілетіні айдан аның. Сабырбек жөніндө 
облыстың газеттерге маңалалар жиі басылып, оны 
жұртқа үлгі етіп ұсынады. Білім жағынан да Сабырбек 
бөрінен мықты жүгеріні бейберекет суғарудан бас тарт- 
ңан осы Сабырбек. Суды тек жайып жібёрмей ңарың-
323

қарықпен жіберудің пайдасын алғаш айтқан да Са- 
бырбек. Бұдан өнімнің екі есе ұлғаятынын да дәлелдеп 
шықты. Бүгінгі сөзінде, егер кендір уақтылы су ішіп 
тұрса, тәулігіне 12—14 сантиметр өседі екен дегенді де 
айтқан жоң па! Япырай, әрбір түп кендірді өлшеп жүр- 
ген адамша сөйлейді. Ңысты күні жер суғаруды да шы- 
ғарып жүрген осы Сабырбек емес пе! Жерді ңысында 
сугэрып ңойса ылғалды мол сақтап қалады дейді. Осы- 
ны естігенде жанында тұрған бір шалдың «ой, сұмды- 
ғын қарашы» — деп жағасын ұстап, Сабырбекке риза 
болғанын өз көзімен көрді. Ие, Сабырбек мықты, 
не десең о де, істің көзін тауып тұрады.
Ал, енді, Ңаратай ше? Ңаратай ңандай болушы еді? 
Ңаратай да мұрабшылың кәсібін Сабырбектен кем біл- 
мейді. Ол екеуі мұрабтардың курсында бірге оқыған. 
Бірақ Сабырбектің бағы бар екен, бақ ңонғанның тасы 
ерге домалайды дегендей, ол алдыңғы қатарлы колхсз- 
да істеп атағы шықты. Мыкты болса «Бешташ» сияқты 
колхозда істеп көрсінші, жағдайы не болар екен? Ә, де- 
генде Ңаратай да іске екі білекті сыбана кіріскен. Еңбе- 
гімен ел көзіне көрінсем екен деген арман-тілек мұнда 
да болды. Не пайда сол алғашында-ақ істің берекесі қа- 
кіып, оңалмай-аң қойды. Басқарма дегендерің бірінен 
соң бірі ауысып, әбден зықыны шығарды. Біреуін орны- 
нан алса, екіншісі өз бетімен кетіп жатты. Жұмыста да 
бірлік, береке болмады... Ңаратай қаншама күш сал- 
ғағмен бара-бара жауапсыздыңңа еті үйреніп кетті. 
Ңиюы ңашқан іске көндікпеске амал ңанша... Сонымен 
аптаны ай аттап, жылды жыл қуалап кете берді...
Тағдыр әдейі ңасарысңандай Сабырбекпен тіршілік- 
тірлігінің жолын бір етті. Ауыл болса көршілес, жас- 
тайынан бір-біріне таныс-білісі мол, бала күндерінде 
ІНКМ' мектебінде бірге оқыды. Соғыс кезінде де екеуі 
бір батальонда болды.
Белоруссиядағы жорық үстінде бара жатып кішке- 
не езен бойында дем алыста, екеуінің жолығысңаны 
әлі есінен кетпеііді. Жай гана жылжып аққан кішкенө 
озеншенің жиеғіндегі көк маііса, белуарынан суға 
малынған қалың қамыс ңоға, теңгедей бұлты жоқ кө- 
гілдір аспан, ңұлаққа ұрган танадай шаңқай түс, қой- 
шы әйтеуір, айналадағының бәрі демін ішінс тартып,

жүктеу/скачать 11,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: