Ң о в о л гт л с а ры повестер мен әҢгімелер ьжазушы баспасы

— Шнель, шнель,— деді оның ізінше қарқ-ңарқ кү- 
ліп Ңұлбек! Ананың жүрегін ұшыру үшін автоматы- 
мен аспанға бір төгіп жіберді.
Баланың ңуанышында шек жоң. Оразқұл көзден 
ғайып болғанда есіктің алдында күнакәр боп тұрған 
басқаларына қарап:
— Осындай адаммеи де тірлік етіп жүрдіңдер, ә? 
Ұялмайсыңдар ма? — деді.
Баланың бойы сергіп жеңілдеп қалды. Әделет міні, 
енді салтанат құрды. Өстіп өз қиялының құшағында 
кеткен бала Оразңұлдың үйіндегі майхана шудың неге 
болып жатқанын да, өзінің қайда екенін де ұмытңан.
...Өзінің осы бір рахат мұңсыз дүниесінен баланы 
ду күлкі қайта жатқан калпына келтірді. Бала көзін 
ашып тыңдай бастады. Үйдің ішінде Момын атасы кө- 
рінбейді. Шамасы бір жаққа шығып кеткен тәрізді. 
Әйелдер ыдыс-аяңты жинастырып болып, енді шай қам- 
дап жатыр. Ңызып алған Сейдахмет сампылдап бірде- 
ңелер айтып жатыр, оның сөзіне отырғандар мәз-мәй- 
рам күледі.
— Иә, содан кейін не болды?
— Айта бер, айта бер!
— Ай, сен кәне, ңайтадан, қайтадан айтшы,— деді 
Оразқұл күлкіге тұншығып.— Әне жерінде не деп едің? 
Шалды қалай ңорқыттым дедің? Сұрама деймін.
— Содан әлгі жерде,— деп Сейдахмет әңгімесін ңұ- 
шырлана ңайта бастады,— маралдарга жақындай бер- 
дік, үшеуі де тогайдың бергі етегінде тұр. Атты агашңа 
байлап, енді жылжи бергенімізде әлгі шалым білегім- 
нен шап беріп ұстай алып: «Бізге маралды атуға бол- 
майды, біз Бұгы әулетіненбіз, Бұғы ананың ұрпагымыз 
ғой...» деп маган бір жас бала сияқты жалына-жалба- 
рына қарайды. Сондағы түрін көргенде күлмеске халің 
жоң, күлкіден буылып өліп барам. Өзімді өзім өзер ұс- 
тадым. Содан шалға шамалы сұс көрсетіп: «Немене, 
түрмеде шірігің келе ме?» — дедім. «Жоқ»,— деді шал 
жұлып алгандай. «Сен білемісің, баяғы байлардың, бн- 
лердің заманында, солардың ойлап шыгарган ертегісі, 
ол, кедейлерді осылай ңорңытңан. Бәріміз Бұгыдон та- 
радық деп алдаган, надан байлардың тапқан айласы», 
деген кезімде: «Солай ма еді өзі?» — деп шал аузын 
ашып, аңтарылып қалды. «Міне, мәселе қайда жатыр, 
шалым, сен мұндай өңгімені қайталайтын болсаң тиіс- 
ті жеріне үстіңнен жазып жіберем, сосын шаруаң бітіп 
жатыр».
80 8

Отырғандардың барлығы қарқ-қарқ күліп, мәз бол- 
ды. Бәрінен де Оразқұл рақаттанып қалды. Оразқұл бұ- 
рын-соңды күлкіге мұндай қарң болған жоқ-ты.
— Содан кейін жайымен жаңындай бастадық. Бас- 
ңа хайуанат болса бізді көргеннен үрке жөнеліп, шаңы- 
на ілестірмес еді, ал мына есуас маралдар бізден сеске- 
нетін түрі жоң, самарқау ңарап тұр. Жарайды, солай 
тұра тұрыңдар, қолымда мылтың, алдында мен келе 
жатырмын, шал артымда,— деді екіленіп, есіріп алған 
мае Сейдахмет.— Осы сәтте мен өзіме-өзім сенбей ке- 
лем, өмірімде тэрт аяқты аң түгіл, торғай атыи көрме- 
ген адаммын. Ал мынау болса көз алдыңда тұрған қа- 
зына, тигізе алмасам бітті, көзден ғайып боп, орманға 
сіңеді де жүре береді, содан кейін қарасын да көрсет- 
пейді, Сол тартңан күйі, асудың ар жағынан бір-ақ 
шығады. Ал енді бұдан айрылып қалудың өзі орны 
толмас өкініш. Шал болса жасынан мерген, заманыкда 
талай аюларды түсірген, сосын шалға сыбырладым д а: 
«Мә, мылтыңты ұста, шалым, өзің ат» —дедім. Шалым 
көнер емес. «Жоң, шырағым, өзің ат, өзің ат»,—деп ба- 
сын шайқай береді. Болмағасын қулыңңа басып «Ой- 
бай-ау, мен маспын ғой»,— дедім. Аяғында зорға тұр- 
ған адамдай әрі-бері теңселем. Бөренені судан шыға- 
рып жатқанда бір бөтелкені бәріміз бөліп ішкенімізді 
көріп еді ғой. Соны айтып, көз алдында мае бола қал- 
дым.
— Ха-ха-ха!
— «Осыдан мен тигізе алмасам маралдар айт-шүу, 
қара ңұйрьщ кетті, олар өмірі оралмайды, бұл жерден 
құр қол қайтып баруымыздың өзі ңиын, о жағын өзің 
түсінесің. Ал енді ойлан, шалым, бізді осында маралды 
үркітіп қайтыңдар деп жіберген жоқ шығар. Ойлан, 
шалым, cay басымызды саудаға салмайық»,— дедім. 
Шалда үн жоң, мылтықңа жуымайды. «Жарайды, өз 
еркің өзіңде», дедім. Мылтықты тастап, әдейі кетуге 
айналдым. Ізімше бұл да ілбіп келе жатыр. «Маған бә- 
рібір»,— дедім шалға.— «Бүгін Оразқұл жұмыстан қу- 
са, ертең совхозға барып орналасам, ал қартайған ша- 
ғыңда сен ңайда барасың?» Шалда үн жоң. Содан кв- 
йін еш нәрсеге мән бермеген адамша өзімнің:

жүктеу/скачать 11,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: