1. 1 Негізгі заңдар мен формулалар
Негізгі заңдар мен формулалар
жүктеу/скачать 1,06 Mb. Pdf көрінісі
|
физика формула
- Бұл бет үшін навигация:
- 10.1 Негізгі заңдар мен формулалар
- 11.1 Негізгі заңдар мен формулалар
- 12.1 Негізгі формулалар
- 13.1 Негізгі формулалар
8.1 Негізгі заңдар мен формулалар 8.1.1 Жарықтың сыну заңы
2 1 21 sin
sin
r i
(n 21
= n 2 / n 1 ) 8.1.2 Толық ішкі шағылудың шекті бҧрышы i шекті = arc sin(n 2 ∕ n 1 ) ( n 2 1 ) 8.1.3 Сфералық айнаның фокус аралығы F = R ∕ 2 және 2 1
1 2 1 a a R F ,
а 2
F < 0, егер сфералық айна фокусы жалған болса (айна дӛңес) 8.1.4 Сфералық айнаның оптикалық кҥші D = 1 ∕ F
8.1.5 Жҧқа линзаның оптикалық кҥші D = 1 ∕ F =(n линза ∕ n орта - 1)(
2 1 1 1 R R ) және 2 1 1 1 2 1 a a R F
Таңбалар ережесі 8.1.3 сәйкес 8.1.6 Қабаттасқан екі жҧқа линзаның оптикалық кҥші D=D 1
2
8.1.7 Сфералық айналар мен линзалардың кӛлденең ҥлкейтуі 1 2
a h h 8.1.8 Лупа беретін ҥлкейту k = L ⁄ F L –қалыпты кӛру ара қашықтығы (L= 25 см) 8.1.9 Микроскоптың ҥлкейтуі
1
2
8.1.10 Жарық ағыны
8.1.11 Жарықтың кҥші
I = dΦ/dω
8.1.12 Изотропты нҥктелік жарық кӛзінен шығатын толық жарық ағыны Ф 0 = 4 π I
8.1.12 Беттің жарықтанылуы
8.1.13 Дененің жарқырауы R = dΦ / dS
8.1.14 Денені жарықтандыру кезінде пайда болған жарық (шағылған сәулелер есебінен) R = ρΕ 8.1.15 Жарық шығарушы беттің жарықтылығы В = cos dS dI
8.1.16 Жарқырау мен ламбертов кӛзінің жарықтылығы арасындағы байланыс R = πΒ 9 ТОЛҚЫНДЫҚ ОПТИКА 9.1 Негізгі заңдар мен фомулалар 9.1.1 Жарықтың электр ӛтімділігі (магнит ӛтімділігі ≈1 ) және сыну кӛрсеткіші п ортадағы жылдамдығы
9.1.2 Ортадағы жарық толқынының ҧзындығы =
/ ,
= сТ/ п =
/ п
9.1.3 Жарық толқынының оптикалық жолының ҧзындығы L = l . n 9.1.4 Оптикалық жолдар айырмасы
9.1.5 Интерференциялық
а) максимум шарты = m , (т=0,1,2,3,…)
б) минимум шарты
2 ) 1 2 (
(т=0,1,2,3,…) 9.1.6 Жҧқа қабықшадағы оптикалық жолдар айырмасы а) ӛткен жарықтағы
= 2 d i n 2 2 sin
б) шағылған жарықтағы
= 2 d 2 sin
2 2
n 9.1.7 Юнг тәжірибесіндегі интерференциялық максимумдар мен минимумдар координаталары
m d L х max ;
2 ) 1 2 ( min m d L x
(т=0,1,2,3,…)
9.1.8 Ӛткен жарықтағы Ньютонның жарық және кҥңгірт сақиналарының радиустары (немесе шағылған жарықтағы - кҥңгірт және жарық)
n R r m және n R m r m 2 ) 1 2 ( , (т=1,2,3,…) n-линза мен пластинка арасындағы ортаның сыну кӛрсеткіші. 9.1.9 Френельдің m-ші зонасының радиусы: а) сфералық толқын фронты ҥшін
б) жазық толқын фронты ҥшін
r m , (т=1,2,3,…) 9.1.10 Бір саңылауға жарық қалыпты тҥскен кездегі дифракциялық
а) максимум шарты
a sin
2
б) минимум шарты a sin
, (т=1,2,3,…) 9.1.11 Дифракциялық торға жарық қалыпты тҥскен кездегі дифракциялық
а) максимум шарты d sin
d sin
2
9.1.12 Вульф – Брэг формуласы 2 d sin
9.1.13 Дифракциялық тодың ажыратқыштық қабілеті
9.1.14 Жарықтың поляризациялану дәрежесі
min max
min max
I I I I Р 9.1.15 Малюс заңы I=I
9.1.16 Брюстер заңы
1 2 n n
9.1.17 Пояризациялану жазықтығын айналдыру бҧрышы
а) концентрациясы С ерітінділерде
]С l
б) кристалдарда
10. КВАНТТЫҚ ОПТИКА
10.1.1 Фотон энергиясы
= m c 2 10.1.2 Фотонның импульсі р ф = m ф с = h c h 10.1.3 Фотонның массасы m ф = c h c 2 10.1.4 Энергетикалық ағын Ф =
dt dW 10.1.5 Энергетикалық жарқырау (сәуле шығарғыштық) R э
dS dФ 10.1.6 Энергетикалық жарқыраудың спектрлік тығыздығы (сәуле шығарғыштық қабілеті)
dR r э Т немесе
dR r э Т 10.1.7 Стефан – Больцман заңы R э =
4 ,
мҧндағы =5,67 10 -8 4 2 К м Вт - Стефан-Больцман тҧрақтысы 10.1.8 Сҧр дененің энергетикалық жарқыруы
R э = а Т
Т 4 мҧндағы а Т - сҧр дененің сәуле жҧтқыштық қабілеті 10.1.9 Виннің ығысу заңы (Виннің бірінші заңы)
, мҧндағы b=2,9 10
м К 10.1.10 Виннің екінші заңы
(r
) mах = сT 5 , мҧндағы с = 1,3 10 -5 Вт/(м
3 К 5 ) 10.1.11 Фотоэффект ҥшін Эйнштейн теңдеуі: h
вых
+ W к mах
а) фотоэлектронның с жылдамдығы ҥшін 2 2 max max
m W к б) фотоэлектронның с жылдамдығы ҥшін W max
к = ( т - т 0 )с 2 = Е 0 1 1 1 2 10.1.12 Фотоэлектрондарың максимал кинетикалық энергиясы мен U т тежеуші
кернеу арасындағы байланыс 2 2 m ax
=еU т
10.1.13 Фотоэффектінің “қызыл шекрасы” h 0
шығ 10.1.14 Комптондық шашырау кезінде рентген сәулесінің толқын ҧзындығының ӛзгеруі
=2 ) cos
1 ( 2 sin 0 2 0
m h c m h 10.1.15 Комптондық толқын ҧзындығы
=
c m h 0 11 АТОМДЫҚ ФИЗИКА 11.1 Негізгі заңдар мен формулалар 11.1.1 Атомдағы электронның импульс моменті (Бордың бірінші постулаты) m
. –бас канттық сан. 11.1.2 Сутегі атомының n-ші стационар орбитасының радиусы r
1 n 2 ,
мҧндағы а 1 – Бордың бірінші орбитасының радиусы. 11.1.3 Сутегі атомының иондалу энергиясы
Е
мҧндағы R = 1,10 . 10 7 м -1 – Ридберг тҧрақтысы 11.1.4 Сутегі атомындағы электронның энергиясы Е
/ п 2 11.1.5 Атом шығаратын немесе жҧтатын энергия (Бордың екінші постулаты)
= 1 2
n E E немесе = Е i ( 2 2 2 1 1 1
n ) 11.1.6 Бас кванттық саны n 2 болатын бір стационарлық кҥйден, бас кванттық саны n болатын екінші стационарлық деңгейге ауысқан кездегі ядролық заряды Z болатын сутегі атомы немесе сутегі тәрізді иондармен жҧтылатын немесе шығарылатын спектрлік сызықтарға арналған сериялық формулалар
2 Rc 2 2 2 1 1 1
n немесе
2 2 2 1 2 1 1 1 n n R Z 11.1.7 Тҧтас рентген спектрінің қысқа толқынды шекарасы λ min =hc / | e |U 11.1.8 Мозли заңы а) жалпы тҥрі 2 2 2 1 1 1 n k b Z R б) К α – сызықтары ҥшін
4 3 1 b Z R К 11.1.9 Рентген сәулелерінің К α –сызықтарына сәйкес келетін фотонның энергиясы
4 3
Е i (Z - b) 2
12 КВАНТТЫҚ МЕХАНИКА 12.1 Негізгі формулалар 12.1.1 де Бройль толқын ҧзындығы а) классикалық тҥрі (υ<<с) = p h = m h немесе m W h k 2 б) релятивистік жағдайда (υ~c) = p h = 2 2 0 1 c m h 12.1.2 Микробӛлшектің энергиясы Е = mc 2 немесе Е = hν = ħω
12.1.3 Микробӛлшектің импульсі р = mυ немесе р = h/λ, немесе р = ħ·k = ħ·2π / λ 12.1.4 Микробӛлшектің энергиясы және импульсі арасындағы байланыс а) классикалық тҥрі (υ<<с) р = к W m 0 2 б) релятивистік жағдайда (υ~c) р = с W W c m к к 2 0 2
12.1.5 Анықталмағандық қатынастары
а) координата мен бӛлшек импульсі ҥшін
x
.
у
.
z
б) энергия мен қуат ҥшін
Е t
12.1.6 Шредингер теңдеуінің жалпы тҥрі
z y x U m t i , , 2 12.1.7 Стационар кҥйлер ҥшін Шредингер теңдеуі
2 2
E m 12.1.8 Микробӛлшектің элементтің dV кӛлемінен табылу ықтималдылығының тығыздығы dw = 2 , , z y x dV dW 12.1.9 Толқындық функцияны нормалау шарты
1 2 dV
13 ЯДРОЛЫҚ ФИЗИКА 13.1 Негізгі формулалар 13.1 Ядроның массалық саны (ядродағы нуклондар саны) А= Z+ N,
мҧндағы Z – протондар саны ( зарядтық сан), N – нейтрондар саны 13.2 Радиоактивтіліктің ыдырау заңы
N = N 0 e - t 13.3
t уақыт ішінде ыдыраған ядролар саны
а) t Т 1/2
0 -
=
0 (1 – e - t )
б)
Т 1/2
= N
t 13.4 Жартылай ыдырау периоды Т 1/2 мен радиоактивтіліктің ыдырау тҧрақтысы арасындағы байланыс T 1/2 =
693 , 0 2 ln 13.5 Радиоактивті ядроның орташа ӛмір сҥру уақыты, яғни ыдырамай қалған ядролардың саны е есеге азаятын уақыт
=
1 13.6 Массасы m және мольдік массасы М болатын радиоактивті изотоптағы N атомдар саны
N = ,
mN a мҧндағы N а – Авогадро саны 191 13.7 Бастапқы уақыт мезетіндегі активтілігі А 0 болатын радиоактивті изотоптың А активтілігі А= - dt dN =
13.8 Изотоптың меншікті активтілігі а = А / т 13.9 Зарядтық саны Z және массалық саны А болатын ядроның массалар ақауы
m=Z m p + (А – Z) m n – m я немесе
13.10 Ядроның байланыс энергиясы
2
мҧндағы с – вакуумдегі жарық жылдамдығы 13.11 Егер ядроның массалар ақауы Δm – м.а.б. байланыс энергиясы бай –МэВ, 931
2
МэВ/ м.а.б ӛрнектелсе, онда
Е=931
жүктеу/скачать 1,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|