1 Қадашева Қ., Омарова С. К., Карипжанова Г. Т

74 
 
Белсенді  лексикалар: 
еңбек,  заңнама,    келісім,  ұжым,  жұмыскер,  жұмыс 
беруші, міндеттер, лауазым, жалақы, еңбек тәртібі, құндылықтар, демалыс, 
сыйақы, қамтамасыз ету 
 
 
Септіктер  
(Падежи) 
Сұрақтары  
(Вопросы) 
Жалғаулары 
(Окончания) 
1. Атау 
(Именительный) 
кім? не? 
(кто? что?) 
 - 
2. Ілік 
(Родительный) 
кімнің? ненің? 
(кого? чего? 
-ның, -нің, -дың, -дің, 
 -тың, -тің 
3. Барыс 
(Дательно-
направительный) 
кімге? неге? қайда? 
(кому? чему? куда?) 
 
-ға, -ге, -қа, -ке, 
-а, -е, -на, -не 
4.Табыс 
(Винительный) 
кімді? нені? 
(кого? что?) 
-ды, -ді, -ты, -ті, -н 
5. Жатыс 
(Местный) 
кімде? неде? қайда? 
 (у кого? у чего? где?) 
-да, -де,-та, -те  -    
нда, -нде 
6. Шығыс 
(Исходный) 
кімнен? неден? қайдан?  
(от кого? от чего? из чего? 
откуда?) 
-нан, -нен, -дан, -ден, 
-тан, -тен 
7. Көмектес 
(Творительный) 
кіммен? немен? (с кем? с 
чем?) 
-мен, -бен, -пен 
 
 
ГРАММАТИКАЛЫҚ  ТҮСІНІКТЕМЕ:  Міндет,  жауапкершілік  мәнді 
сөйлем.
  
 
Мысалы:
 
Маған  ...  етістік  +  у  керек  (қажет).    Менің  ... 
етістік+у+ТЖ  керек  (қажет).  Мен  ...  етістік+БС  +тиісті  +ЖЖ 
тіркестерінің  3 жақты түрленіп қолданылуы. 
 
2-жаттығу. 
Үлгі  бойынша  міндет,  жауапкершілік  мәнді  сөйлем 
құрастырыңыздар. 
 
Үлгі:
    
Менің оқуым керек. Мен бұл емтиханды «өте жақсы» деген бағаға 
тапсыруға тиістімін. 
 
 
3-жаттығу. 
Сөйлемді  көшіріп  жазыңыздар.  Міндет,  жауапкершілік  мәнді   
сөйлемнің қалай жасалғанын анықтаңыздар.  
 
Үлгі:  
Жұмыс беруші  жұмыскермен еңбек шартын  жаса+у+ы керек. 

75 
 
 
Жұмыс  беруші    жұмыскермен  еңбек  шартын    жасауы  керек. 
Жұмыскер  өзі  орындаған  жұмысы  үшін  еңбекақысын  алуы  керек. 
Жұмыскер  Еңбек  Кодексінде  белгіленген  жағдайларға  сәйкес  өзіне  тиісті 
еңбек  демалысын  алуға  тиісті.  Жұмыскер    еңбек  және  ұжымдық 
шарттардағы  міндеттемелерді    орындауға    тиісті.  Мен    еңбек  тәртібін 
сақтауға тиістімін.   Маған кешікпей жұмысқа баруым қажет. 
 
4-жаттығу. 
Көп  нүктенің  орнына  (керек,  қажет,  тиіс,  міндетті)  сөздерін 
қойып жазыңыздар.  
 
1.
 
Менің ұжыммен танысуым ... . 2. Аманжолдың басшымен кездесуі ... 
.  3.  Жұмыс  беруші  тұлғалар    өзінің  қызметкерлерінің  әлеуметтік 
жағдайымен  жақсы  таныс  болуы  ...  .  4.  Сағындық    еңбек  тәртібінің  жаңа 
жобасымен қызметкерлерді таныстыруы ... . 5. Қызметкерлер еңбек тәртібі 
бойынша  жыл  сайын  кезекті  еңбек  демалысына  шығуға  ...  .  6.  Кез  келген 
жұмыскер өзінің лауазымдық міндеттерін білуге ... . 

жүктеу/скачать 5,41 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: