Сөйлемдегі қызметі
Еліктеу сөз көмекші етістікпен тіркесіп колданғанда, көбіне күрделі баяндауыш құрамында жұмсалады немесе етістіктің әр түрлі тұлғасында келіп басқа да қызмет атқарады. Мысалы: Боқай келіншегінің сөзіне мыңқ етпеді (Ғ. Мұст). Жаппамыз теңселіп тұрғандай, астымыз дір-дір етеді (Ғ. М.). Қасқыр тыпырлап жатқан қозыны көре сала, ыр етіп барып бас салды (М. Ә.). Қалт еткенді аңдып отыр. Оның сөзіне елең еткен адам болмады.
Берілген мысалдағы көмекші етістікпен тіркескен мыңқ етпеді, дір-дір етеді деген еліктеу сөздер (Боқай қайтпеді? астымыз қайтеді?) күрделі баяндауыш болса, ыр етіп барып (қалай бас салады?) пысықтауыш, қалт еткенді (нені аңдып отыр?)— толықтауыш, елең еткен (қандай адам?)— анықтауыш қызметін атқарып тұр.
Еліктеу сөздер қайталанып, я қосарланып келіп негізгі етістікке тіркесіп, қимылдың амалын, бейнесін, білдіріп пысықтауыш қызметін аткарады. Мысалы: Колхоздың қара сабалары күмп-күмп пісілді
Көмекші етістікпен тіркесіп келген еліктеу сөз заттанып,бастауыш болады.Мысалы: Тарс-тұрс еткендер жақындағандай болды.
2.Қазіргі әдістемелік әдебиеттерге шолу.
Достарыңызбен бөлісу: |
