1 Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

173
жетістіктерге жетеді. Қазіргі таңда пәнді жақсы, 
терең білетін, күнделікті сабақтағы тақырыпты толық 
қамтитын, оны оқушыға жеткізе алатын, әр түрлі 
деңгейдегі тапсырмаларды білу іскерлігі, оқытудың 
дәстүрлі және ғылыми жетілдірілген әдіс-амалдарын, 
құралдарын еркін меңгеретін, оқушылардың пәнге 
қызығушылығын арттыра отырып дарындылығын 
дамытудағы іздену-зерттеу бағытындағы тапсырмалар 
жүйесін ұсыну өмір талабы. Ал оның негізі бастау-
ыш сыныптарда қаланбақ. Сондықтан да бастауыш 
сыныпта әр сабаққа әр түрлі тиімді әдіс-тәсілдерді 
қолдана отырып, оқушылардың білім сапасын артты-
ру ең басты мәселе.
Бастауыш сынып пәндеріне арналған оқу 
бағдарламаларындағы оқу мақсаттары оқушылардан 
шынайы проблемаларды анықтап зерттей білуді та-
лап етеді. Кез- келген пәнде қолжетімді ресурстар-
ды сабақта қолданып, зерттеу жұмыстарын жасау 
оқушылардың жаңа тақырыпты меңгеруіне тікелей 
әсер етеді.
Сонымен қатар зерттеуге негізделген оқу дегеніміз 
не? деген сұраққа мен бастауыш сыныпта өтетін ма-
тематика пәнінен бірнеше зерттеу жұмыстарын 
ұсынбақпын. Сабақ үстінде оқушылар ермексазбен 
таяқшаларды пайдаланып көзімен көріп, қолымен 
ұстап ұшбұрыш, шаршы, тіктөртбұрыш жасайды. 
Өмірде қолданып жүрген заттарды оқушылар сабақ 
үстінде қолданады. Атап айтсам: ризинка, моншақ, 
кір қысқыш, киім ілгіш, балмұздақ таяқшалары…
т,б Ризинкадан фигуралар есте жақсы сақталып 
қалу үшін топпен геометриялық фигуралар жасай-
ды. Осындай жаттығулар оқушының сыни тұрғыдан 
ойлауын, қиялын дамытады. «Алтылықты таста-
ма» ойыны арқылы оқушылар 1-20 дейінгі сандарды 
қосып, азайтып , өрнек құрып үйренеді. Балмұздақ 
таяқшаларындағы есептерді шығару арқылы сандар 
құрамын еске жақсы сақтап алады.
Сабақ — мұғалімнің шығармашылық еңбегінің 
нәтижесі. Оның өз мәнінде өтуі ұстаздың біліміне, 
ұйымдастыру қабілетілігіне, шеберлігіне байланысты. 
Мемлекетімізде болып жатқан өзгерістерден білім 
беру саласыда шет қала алмайды.
Осыған байланысты бағдарламаның мақсаты: Ба-
стауыш сынып пәндері бойынша білім беруді жаңарту 
және критериалды бағалау жүйесін енгізу тұрғысынан 
педагогтардың жауапкершілікті түсіну мен олардың 
кәсіби 
деңгейіне, 
педагогикалық 
шеберлігін 
жетілдіруде және білім беру үдерісіндегі көптеген 
мәселелерді шешуге қосқан үлес қосқан.
Бағдарламаның міндеттері: Бастауыш сынып пәндері 
бойынша жаңартылған білім беру бағдарламасының 
құрылымымен, оңдағы материалдардың күрделілігінің 
өсу ретімен, мазмұнымен және мақсаттарымен таны-
стыру;
-бастауыш сынып пәндері бойынша жаңартылған 
білім 
беру 
бағдарламасына 
сәйкес 
келетін 
педагогикалық тәсілдерді түсінуін және қолдана білуін 
қамтамасыз ету;
-бастауыш сынып пәндері бойынша жаңартылған 
білім беру бағдарламасындағы оқу мақсаттарына 
қол жеткізу мақсатына критериалды бағалау жүйесін 
түсініп, қолдана білуін қамтамасыз ету;
-мұғалімдердің бойында орта білім мазмұнын 
жаңарту жағдайында бастауыш сынып пәндері бойын-
ша жаңартылған білім беру бағдарламасын іске асыру 
үшін қажетті дағдыларды қалыптастыру.
-Оқудан 
күтілетін 
нәтежелер: 
мұғалімдер 
жаңартылған 
білім 
беру 
бағдарламасының 
құрылымын, ондағы материалдардың күрделілігінің 
өсу ретін, мазмұнын және мақсаттарын біледі және 
түсінеді;
-бастауыш сынып пәндері бойынша жаңартылған 
білім беру бағдарламасына сәйкес педагогикалық 
тәсілдерді, оқу материалдарын қолдана біледі;
-бастауыш сынып пәндері бойынша жаңартылған 
білім беру бағдарламасындағы оқу мақсаттарына қол 
жеткізу мақсаттарында критериалды бағалау жүйесін 
түсінеді және қолдана біледі;
-мұғалімдердің орта білім беру мазмұнын жаңарту
жағдайында бастауыш сынып пәндері бойынша 
жаңартылған білім беру бағдарламасын іске асыру 
үшін қажетті біліктері мен дағдылары қалыптасқан.
Бағалау жүйесі де түбегейлі өзгеріске ұшырап, 
критериалық бағалау жүйесіне өтеді. Критериалды 
бағалау кезінде оқушылардың үлгерімі алдын ала 
белгіленген критерийлердің нақты жиынтығымен 
өлшенеді. Оқушылардың пән бойынша үлгерімі екі 
тәсілмен бағаланады: қалыптастырушы бағалау және 
жиынтық бағалау. Ең жоғары балл 60 ұпай, орташа балл 
48 ұпай деп белгіленеді. Баланың жан-жақты ізденуіне 
ынталандырады. Критериалық бағалау жүйесі Фи-
липпин, Сингапур, Жапония, Франция, Финляндия 
сынды дамыған елдерде пайдаланылады. Бұл бағалау 
жүйесінің артықшылығы, баланың ойлау қабілетін да-
мытып, ғылыммен айналысуына ықыласын туғызады. 
Кеңестік заманнан қалған бес балдық бағалау жүйесі 
жойылады. 
Қалыптастырушы бағалау күнделікті оқыту мен 
оқу үрдесінің ажырамас бөлігі болып табылады және 
тоқсан бойы жүйелі түрде өткізіледі. Қалыптастырушы 
бағалау үздіксіз жүргізіле отырып, оқушылар мен 
мұғалім арасындағы кері байланысты қамтамасыз 
етеді және балл не баға қоймастан оқу үдерісін түзетіп 
отыруға мүмкіндік береді. 
Жиынтық бағалау оқу бағдарламасының бөлімдерін 
(ортақ тақырыптарын және белгілі бір оқу кезеңін 
(тоқсан, оқу жылы, орта білім деңгейі) аяқтаған 
оқушының үлгерімі туралы ақпарат алу мақсатыда 
балл және жиынтық бағалау барлық пәндер бойынша 
қолданылады.)
Сабақтағы қалыптастырушы бағалау - мұғалімдерді, 
оқушыларды және педагогикалық үдерістің басқа 
да қатысушыларын оқуды жетілдіру үшін қажет 
ақпаратпен қамтамасыз ететін оқудың ағымдағы 
бағалауы (нәтижесі баға ретінде тіркелмейді).
Бағалау критерийі — білім алушылардың оқу 
жетістік деңгейлері өлшенетін белгі, өлшем, негіздеме.
Дискриптор — оқушының жұмысты қаншалықты 
жақсы орындағанын бағалайтын тұжырым.
Тапсырма — оқушының құзіреттілік деңгейін 
(пәндік, тілдік және тағы басқа) бағалауға мүмкіндік 
беретін нақты жағдай.
Кері байланыс — қандай да бір жағдайда немесе 
әрекетке арналған жауап, пікір.

174
Сабақтың соныңда мұғалімдерге қалыптастырушы 
бағалауға байланысты алынған тәжірибені қалай 
таратуға болатыны жөнінде талқылауға тапсырма 
беріледі.
Сонымен қатар, бастауыш сыныптарға арналған 
оқу бағдарламарының маңызды қағидаты білім 
беру бағдарламасының спиральді білім беру
бағдарламасының спиральдік қағидаты болып табы-
лады. Ол оқу бағдарламалары спиральді білім беру
бағдарламасы (Джером Брунер) моделіне негізделген.
Оның негізінде оқушылар келесі сыныпқа ауысқанда 
зерделенген материалдар мен білім қайталанып
отырады деген тұжырым жатыр.Спиральді білім 
берудің негізгі ерекшілігі: әрбір қайталанып оқыған 
сайын тақырыптың немесе пәннің күрделілігі 
арта түседі; жаңа білім алдыңғы біліммен тығыз 
байланысты және бұған дейін алынған ақпарат 
тұрғысынан қарастырылады; оқушы пәнді қайталап 
оқыған сайын ақпаратты толықтырып бекітіп оты-
рады; спиральді білім беру бағдарламасы жеңіл 
идеялардан күрделі идеяларға қисынды жолмен 
ауысуға мүмкіндік береді; оқушыларды соңғы
оқу мақсатына қол жеткізу үшін бұрын алынған 
білімдерін қолдануға жетелеу ұсынылады. Бастауыш 
мектептің оқу бағдарламаларындағы өзгерістер: кең 
ауқымды дағдылардың негіздерін меңгерген оқушы
тұлғасының үйлесімді қалыптасып дамуына қолайлы 
білім беру ортасын құру болып табылады.
Қорыта айтқанда, жаңа бағдарламаның мәні, баланың 
функционалдық сауаттылығын қалыптастыру. Оқушы 
өзінің мектеп қабырғасында алған білімін өмірінде 
пайдалана білуі керек. Сол үшін де бұл бағдарламаның 
негізі «Өмірмен байланыс» ұғымына құрылған. 
Ұстаздарға үлкен жауапкершілік міндеттелді. 
Оқушылардың бойына ХХІ ғасырда өмірдің барлық 
салаларында табысты болу үшін, қажетті дағдыларды 
дарыту үшін, мұғалімдер тынымсыз еңбектену ке-
рек. Жаңартылған оқу бағдарламасы аясында тек өз 
пәнін, өз мамандығын шексіз сүйетін, бала үшін ұстаз 
ғұмырын құдіретті деп санайтын білімді мұғалімдер 
ғана жұмыс істей алады. Жаңартылған білім – 
болашақтың кепілі.

жүктеу/скачать 14,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: