Төрт түліктің ішінде түсіне қарай сипатталатыны

• 
  Төрт түліктің ішінде түсіне қарай сипатталатыны
  

B) Сиыр Д) Ешкі

• 
  Қойға қатысты сипаттама
  

• 
  Журісіне, түсіне қарай атаулары болған.
  
• 
  Төрт түлік малдың ішіндегі ең қасиеттісі, шыдамдысы.
  

• 
  Өзі майда, өсімтал, момақан, тез ет алып, қонақ кәдеге жарап отырған. Д) Кейде көшке де, егіске де пайдаланып отырған.
  

• 
  Серке қазақтар үшін өсімтал малдың бірі болғандықтан
  
• 
  Отарды бастап, жайылымға апарып, әкелетін қасисті болғандықтан
  

• 
  Серке төрт түлік малдың ішіндегі ең шыдамдысы болаған. Д) Ешкінің еті жеңіл әрі сіңімді, суті аса қүнарлы болғандықтан Е) Серке қазақтың қасиетті малдарының бірі болған.
  

• 
  Ас-ауқаты, әрі киімі, әрі көлігі болған.
  
• 
  Байлығын, мансабын көрсететін дүниесі.
  

• 
  Малдың төлін балалар жақсы көргендіктен. Д) Ауырганда ем болар шипаның көзі болған. Е) Оку, білім алудың бірден-бір көзі болған.
  

• 
  Тайлы бие тайлақты түйедей.
  
• 
  Түйесі жоқа ауылға тайлақ атан көрінер.
  

• 
  Сиырдың сүті тілінде. Д) Есі кеткен ешкі жинар.
  

деп өкпелепті. Нұралыға бір кез келгенде Сырым амандаспай жүре береді. Сонда Нұралы:

• 
  Батыр, қайырылып сәлем бергің келмейді, тасып жүрсің-ау! - депті. Сонда Сырым:
  

• 
  Хан, тасып жургенім жок, алты алаштың басын қоса алмай сасып жүрмін, - депті.
  

A) Нашар мен мықты A) Тілінің қыршаңдығына

C) Ақ пен қара C) Әділетсіздігіне

Е) Тасу-сасу Е) Қаталдығына

• 
  Мәтіннің екінші азатжолы бойынша түйін
  

• 
  Қазақтың көптеген жер атауларына елін қорғаған батырлар есімі берілген.
  
• 
  Алматы-Нарынқол тасжолынын бойында тарихи деректер көп.
  
• 
  Райымбек батырдың жастайынан байқалған жаужүректілігі.
  

Д) Қазақтың кейбір жер атаулары жоңғар-қалмақ шалқыншылығымен байланысты.

B) Сары Мыңжанмен шайқас B) Баланың өзімшілдігін

Е) Гегенмен шайқас Е) Баланын ерлігі мен рухының биіктігін

• 
  Орақ батыр Райымбекке кім болады?
  

B) Жиен Д)Әке

аркасына мінгізіп алып, өзі ат болып ойнап жүр екен.

• 
  Ақымақ. бүгін қиралаңдап дұрыс жұмыс істемедің! Түнімен балаларыңды ойнатамын деп шаршанды екенсің ғой! - деп ақырды.
  

• 
  Қожайын, осы екі балапанымды көргенде шаршау уайым дегенді ұмытып тыңайып, сергіп қалам, - деп байыпты қалпынан жазбай жауап берді жалшысы.
  

• 
  Нагыз акымақ екен! - деп, үйден атып шыққан бай енді: “Мен кеш кіріп қалдым ба екен, ол ұрлаған ақшасын тығып үлгерді де, маған сыр бермей отыр сұмпайы,"- деп күдігінен арыла алмай-ақ қонды.
  

Екінші куні жалшы тан атканша жұмыс істейді. Бірақ ол еш реніш білдірмей үйіне қайтты. Бай сонынан бұқпантайлап барып тағы тын тыңдалы. Құлағына шықырлаған ақша мен сылдырлаған күміс теңгені жалшысы санап жаткандай естіліп кетті. Ол тағы да есікті бір теуіп кіріп барды. Екі баласын екі жағына алып рахаттанып ұйықтап жатқан жалшысын көргенде не істерін білмей қалды. Үн-түнсіз үйден шығып кетті. Сонда да күдігі сейілер емес. Ертесіне жалшысынык көңілді, сергек қалпы байга езін мазақ қылып тұрғандай көрінді. Бай ақыры:

• 
  Менін қаызымнан біраз қаражат жоғалды. Соны сен алдың. Себебі сен үнемі көнілді жүресің, тыққан ақшан болған соң көңілің тоқ боп жүр, - деді. Сонда жалшысы:
  
• 
  Қожайын, жағдайың сорлы құлдан да жаман-ау. Күнде кешке үйімді торуылдайсын. Менің байлығым - екі балам мен жан жарым және денсаулығым мен қара күйім. Құланиектеніп тан атқаннан кеш батқанша тәңірімнен осы байлығымнан айыра көрме деп тілеймін. Сондықтан мен бақыттымын, көңілдімін. - деп жауап берді.
  

Не дерін білмеген бай үн-түнсіз калды. “Япырмай шынында да мына кара құл бақытты. Мен сияқты қызғанатын байлығы да жок. Байлық маған бақытсыздык үшін біткен бе? Басым ауырып кетті”.

A) Балапы үй — базар A) Жақсы жұмыс бер

B) Бай байға құяды, сай сайға құяды B) Бар байлығымнан айырма

C) Жаңа бай мақтаншақ келер C) Байдың кұлдығынан құтқар

артық

B)Сылдыраған күміс B)Адалдық

C)Кедейдің сөзі C)Мақтаншақтық
Д) Кедей балалары Д) Тәкаппарлық

Е) Көңілді күлкі Е) Еңбекқорлық

B)Ақшасы B)Кедейдің еңбегі

Д) Қазынасы Д) Жинаған мүлкі

Е) Балалары Е) Отбасының жоқтығы
4-мәтін
1.1465-1470 жылдяр - хандықтың құрылған емес, нығайған уақыты, халықтың өз
тәуелсіздігін жариялаған емес, көрші жұрттарға біржола танылған мезгілі. Туптеп

келгенде, мұның бәрі қазақ тарихының бастауын мүмкін болғанынша кейіндету

талабының бір көрінісі ғана. Қазақ хандығының құрылуы ЖӨНІНДЕ бірден-бір дерек

«Тарих-и Рашиди» еңбегіне сүйенетін болсақ, Қазақ хандығының негізін қалаушылар

Керей мен Жәнібек хан Шибан әулетінен шыққан Әбілқайыр ханмен жауласуынан
кейін оның билігінен бас тартып, Шу өзенінің бойындағы Қозыбасы дейтін қоныста
56


C) Көргені жақсы көш бастар. Д) Хан қарашасыз болмас, Дау арашасыз болмас.


15.Алашорда көсемі болған Әз-Жәнібек ханның ұрпағы.


A) Абылай хан


B) Шоқан Уәлиханов C)Хақ-Назар хан Д) Әз-Тәуке хан


Е) Әлихан Бөкейханов

дербес Қазақ хандығының туын көтереді. Алғаш туымыз тігілген Қозыбасы жері — ХІУ-ХҰ ғасыр басында өмір сүрген Моғолстан мемлекетінің батыс бөлігіндегі аумақ. Қозыбасы атауының түп мағынасы төңірегіндегі жоталардан оқшау тұрған қозының басындай ғана жұмыр, аласа шоқы төбені білдірсе керек.

• 
  Қазақ хандығы құрылғанда алдымен Керей ақ киізге оғыргызылып, хан көтеріліпті. Керейдің нақты қай жылы қайтыс болғпны белгісіз. Одан соң Жәнібек хан амір жүрғізсді. Сірә, қазақ жұртының Әбілқайырды жеңіп, біржола іргеленуі Жәнібек тұсында болса керек, жаңа хаңдықтың өзіндік құрылымы мен заң жүйесі де осы Жәнібек заманында жөнге түскен сияқты. Жәнібектің қазақ тарихындағы айрықша тұлға екендігінің бір белгісі - оның халық санасында әулиеге пара-пар,- ақылды әрі әділетті әмірші ретінде танылуы. Ол ұлттық тарихымызда жай ғана Жәнібек хан дел аталмайды, Әз-Жәнібек хан деп аталады.
  

• 
  Әз-Жәнібек - қазақ жұртының іргесін бекітіп, ордасын орнықтырған ұлы хан ғана емес, сол халықтың бар игілігіне ұйытқы болган асылы, ұлы әулеттің де негізін салушы. Қазақ Ордасының құдіретті әміршілері, қазақ халқының ұлы перзенттері Қасым хан, Хақ-Назар хан, Әз-Тәуке хан, Абылай хан, Кенесары хан, ұлы ғалымдарымыз Шоқан, қайраткер Әлихян Бокейхановтар - осы әулие Әз-Жәнібек ханның тікелей ұрпақтары.
  

• 
  Тұғырлы көк байрағымызды аспанда желбіретіп ұстау енді келешегі кемел, білімді болашақ ұрпақгың еншісінде. Бүкіл дүние жүзі халықтары бүгінгі күиде қазақ халқын картадан ғана смес, оны жср байлығы мен экономикасы дамыган алдыңғы қатарлы мемлекетгердің санатыііяіі көруі - Елбасымыздың көрсген саясатыныц жсмісі. Сонау Қасым хан негіздеген «Қасым ханның қасқа жолы», «Есім хаішың сскі жолы» жэне Елбасы салған сындарлы сара жолмен жүріп келе жатқан слімізде «Қазақстан - 2030» стратегиясының бүгінгі күнде мерзімінен бұрын орындалуы, 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға терағалық етуі, Әлемдік діндер ұйымының конферсияиясының, 2010 жылы Қысқы Азияда ойындарының, ЕХРО-2017 кормесінің өтуі қазақ халқының дүние жүзі алдындағы бірлігі жарасқан, толерантты мемлекет екенін дәлелдеді.
  

• 
  Мәңгілік Ел - елдің біріктіруші куші, ешқашан таусылмас қуат көзі. Ол «Қазақстан-2050» стратегиясының ғана емес, XXI ғасырдағы Қазақстан мемлекетінің мызғымас идеялық тұғыры! Жаңа Қазақстандық патриотизм дегеніміздің өзі - Мәңгілік Ел! Ол - барша Қазақстан қоғамының осындай ұпы құндылығы. Өткен тарихымызға тағзым да, бүгінгі бақытымызға мақтаныш та, гүлденген келешекке сенім де «Мәңгілік Ел» деген құдіретті ұғымға сыйып тұр.
  

• 
  Керей мен Жәнібек хандардың тарихтағы орны
  

C) Саяси бітімгерлер

Д) «Жеті жарғыны» енгізген хандар

Е) Қазақ хандығының негізін қалаушылар