Мәтін мазмұны бойышпа дұрыс түжырымдар
1.Бауыржан - республикалық олимпиада жеңімпазы.
2.Бауыржанның тілекшілерінің бірі - Атажан көкесі.
3.Бауыржан өлең жазумен қатар, спортқа да жақын.
A. Үшеуі де бұрыс B. Біріншісі мен үшіншісі
C. Біріншісі мен екіншісі D. Екіншісі мен үшіншісі
E. Үшеуі де дұрыс
Мәтінде қандай стиль түрлері кездеседі?
A. Көркем әдебиет, іс қағаздары B. Публицистикалық, көркем әдебиет
C. Ғылыми, публицистикалық D. Ауызекі, публицистикалық
E. Ресми, көркем әдебиет
Бауыржанның құпия әуестенушілігі.
A. Естелік жазу
|
B. Шежіре жазу
|
C. Поэма жазу
|
D. Әңгіме жазу
|
E. Өлең жазу
|
|
|
10. Үшінші бөлім Бауыржанды
|
|
11. Екінші азатжолда автор
|
қандай бала ретінде танытады?
|
Бауыржанның қай қасиетін сынға алады?
|
A. Арманшыл
|
|
A. Шыдамдылығын
|
B. Бауырмал
|
|
B. Өркөкіректігін
|
|
C. Тиянақты
|
|
C. Екіжүзділігін
|
|
D. Сабырлы
|
|
D. Мансапқорлығын
|
E. Ұқыпты
|
|
E. Табаңдылығын
|
|
«Мектебіміздің тарихында тұңғыш рет біздің оқушымыз республикалық додадан бірінші орын алып келіп отыр!» - дегенде өзіңе қадалған жұздеген көзден кысылып, төмен қарадың» деген пікір Бауыржанның қай қасиетін танытады
A. Ұялшақтығын B. Жасқаншақтығын C. Салғырттығын
D. Сенімсіздігін E. Немқұрайлылығын
Баяғы заманнан казақтың қонысы болған кұтты мекеннің айшықты орыңдарының бірі - Жасыбай көлі. Көлге кеудеңе дейінгі тереңдікке түсіп төменге қарасаң, мөлдір судың түбіндегі тастар айқын көрініп жатады. Жалпы, географ мамандардың зерттеулеріне сүйенетін болсақ, судың беткі аумағы 3,7 шаршы шақырымды құрайды екен. Ал ең терең жері - он төрт метр, Әрине, географиялық сипатамасы өз алдына жеке әңгіме.
Жасыбай көлінің тарихи тарту болар тамашалары да баршылық. Егер аңыз-әңгімелерге сенсек, бұл көлдің бұрынғы атауы Шойынкөл екен. Бірақ кейін келе Жасыбай атанған. Негізінен, Ер Жасыбай - қан жұтқан қалмақтармен қиян-кескі соғыста ерлігімен көзге түсіп, елдің мақтанышына айналған қаһарман батыр. Ал оның есімі қалайша көлге берілгені туралы тарихи аңыз бар. Егер де тарихи деректерге сүйенсек, 1752 жылы жоңғар әскері Ертіс жағынан Баянауыл жерін басып алуды көздеп, шабуыл жасаған. Сол кезде қазақтың ханы Абылай Сабындыкөлдің шығыс жағынан жауға тойтарыс беру үшін жедел түрде Олжабай Толыбайұлын басшы етіп әскер ұйымдастырған екен. Сол әскер жасақтарының бірін көзсіз батыр Жасыбай басқарып, шабуылдаушылармен соғыста алдыңғы шепте болған. Мұның өзінде де үлкен мән жатыр. Егер де әскердің алдыңғы шебі мықты болса, онда жауды жеңу оңайырақ болады. Яғни тиген жерінен ұрандаттқан жауды тесіп өтер өткір де кайсар қаһарманның керегі анық. Міне, осындай жауапты тапсырманы Жасыбайға жүктеген. ШойынкөлдІң онтүстік-батыс бөлігінде Жасыбай бастаған жасақ жоңғарларға қарсы тұрып, жеңістің жалауын желбіреткен. Табанды ер бастаған ұлдардың тоқпағына төзе алмаған қалмақтар жеңіліс тауып, қазақтың қылышынан аман калғандары тентіреп, тым-тырақай қашқан. Жауды аттан түсірген жасақбасы Жасыбай Сабындыкөлдің ортасында жолдастарымен демалып жатқанда, қалмақтың аман калған каскүнемдерінің бірі садақпен оқ атып, батырды жаралап өлтірген, Бұл әрине, сол уақытта қазақ әскері үшін орны толмас қаза еді. Қайғылы хабарды естіген
Олжабай батыр ашуға мініп, өз әскерін кайта көтеріп, қырғыннан аман қалған қалмақтардың соңына түсіп, қуғынға алған, Баянауылдың таулы аймақтарының шығыс жағына қарай
144
тоқсан бес шакырым жерде Олжабай батыр ата жауын қоршауға алып, бірін аман қалдырмай қырып тастаған көрінеді. Және сол жер бүгінгі күнге дейін «Қалмаққырылған» деп аталады. Жалпы мұндай шабуыл екі ғасырға созылған қазақ -калмақ соғысында күшті тойтарыстардың бірі болды. Ал жергілікті халық болса, Шойынкөлді батырдың атымен атап кеткен. Яғни бүгінгі күнге дейін көл мен сол аймақ Жасыбай деп аталады.
13.Екінші азат жолдағы негізгі ойға қай мақал сәйкес келеді?
Ер тарықпай, молықпайды.
Ерді жаяулык, емес, қаяулық аздырар.
Ер аруағы - каруы.
Ердің екі сөйлегені өлгені.
Ел үмітін ер ақтар.
15.Алғашқы азатжолда
ой қалай берілген?
Пайымдау арқылы
Дәлелдеу арқылы
Салыстыру арқылы
Суреттеу арқылы
Тұжырымдау арқылы
Мәтінді қай мақал қорытындылап тұр?
A. Ер азығы мен бөрі азығы жолда, B. Ер есімі - ел есінде.
C. Бөрі соғар жігіт бөркінен белгілі. D. Ер - ырыстың кілті.
E. Батыр жарасыз болмас.
19.Көлге неліктен Жасыбай атауы берілген?
A. Ру атына сәйкес
B. Көлдің байырғы атауы болғандықтан C. Жоңғар шапқыншылығына сәйкес D. Батыр ерлігіне орай
E. Ханның ел басқаруына орай
14.Бірінші азатжолда не
туралы айтылған?
Жасыбай көлінің байлығы
Жасыбай туралы аңыз-ертегілер
Жасыбай көлінің географиялық сипаттамасы
Жасыбай көлінің шипасы
Жасыбай көлінің тарихы
Баянауылдағы «Калмаққырылған» жерінің атауы қай батырға байланысты.
A. Бәсентиін B. Бесен
C. Абылай D. Олжабай E. Жасыбай
Мәтін қандай стильде жазылған?
A. Ғылыми стиль
B. Публицистикалық стиль C. Іс қағаздар стилі
D. Ресми стиль
E. Ауызекі сөйлеу стилі
Екінші азатжол қандай үлгіде жазылған?
A. Тарихи аңыз. B. Сын мақала. C. Ой толғау.
D. Аңыз әңгіме.
E. Шыншыл ертегі.
1149 нұсқа1194 нұсқа
1-мәтін
Бір нәрсеге, не өнерге талпыну үшін адамға алдымен табандылық қажет. Өнер біткеннің бәріне жаратылысынан бейім адамның болуы шындыққа жанаспайды. Өлең өнері сөзбен, ал живопись (жанды жазу) өнері бояуымен құлпырады, Музыканың негізгі мақсаты - адамның естетикалық қажетін қанағанттандыру, Бұл поэзияға да ортақ қасиет, өйткені тіл мен музықа тілі бір- бірінен етене қатысқан кезде музықаның әсерлілігі арта түседі. Бұл ғылым, яғни музыка өзінің байсалдылығынан айырылған адамды түзеуге, қызба адамды қалпына түсіруге, адамды ылғи да бір қалыпта ұстап тұруға құдіреті жетеді.
1. Мәтін бойынша музықаның 2. Мәтін мазмұнына қандай
әсерлілігі қай кезде арта туседі? нақыл сөз сәйкес келеді?
A. Спорт пен музыка үйлескенде A. Өнер - таусылмас азық
B. Қол өнері мен музыка үйлескенде B. Жігітке жетпіс өнер де аз
C. Сурет өнері мен музықа үйлескенде C. Кең пейілдіге ас көп
D. Тіл мен музықа үйлескенде D. Жолың алыс болса, атыңды қинама
E. Сәулет өнері мен музықа үйлескенде E. Енбек ер атандырады
Жаңбыр - табиғаттың ерекше сыйы. Халқымыз жанбыр жауса, «нұр» жауып тұр деп жақсы ырымға балаған. Өзге де елдерде жаңбырға қатысты не бір қызықты мәліметтер бар. Мысалы, Кубада жаңбыр тек түскі уақытта, ал Тайландта түнде ғана жауады. XVII ғасырда Ұлыбританияда жаңбыр туралы заң қабылданыпты. Заң бойынша жаңбырды дұрыс болжамаған синоптик жазаланатын болған. Пара қаласының тұрғындары уақытша жаңбырға қарап түзейді. Себебі бұл жерде жауын қүнделікті бір уақытта жауатын көрінеді. Ботсванада
145
адамдар «пула» деп сәлемдеседі. Бұл сөз «жаңбыр» деген мағына береді. Сонымен қатар ел валютасы да «жаңбыр» деп аталады. Уганда тұрғындарын найзағаймен корқыту мүмкін емес. Өйткені мұнда жылына 250 рет найзағайлы жаңбыр жауады. Сонымен қатар психолоттар туған күніңізде жаңбыр жауса, оны жақсылыққа балаңыз дейді. Егер сіз туған күні нөсер жауын жауса, онда қызметтік мансабыңыз алға басады. Ал егер жаңбыр сіркіреп тұрса, сол жылы қиыншылықтардың да аз болары хақ. Көбіне теңін таппай жұрген жандардың туған күнінде біресе жауын жауып, біресе күн шығып тұрады. Және сол күні көптен куткен сыңарын тауып қалуы да әбден мүмкін. Көбісі туған күнінде жаңбыр жауса, жабырқап жұреді. Ал мамандар керісінше бұған куану керектігін айтады.
Достарыңызбен бөлісу: |