24. Ерітінділердің жалпы сипаттамасы. Еріткіштер.
Ерітінді — бір заттың екінші бір заттық ортада біркелкі таралуы аркылы әзірленген гомогендік жүйе кем дегенде екі компоненттерден, бірі еріткіш, екіншісі еритін зат болатын айнымалы құрамның химиялық тепе-теңдiк күйі болатын жүйе. Ерітінділер газ тәрізді, сұйық және қатты болуы мүмкін (сондай-ақ полимерлердің ерітінділері ерітінділердің үлкен тобын құрайды). Олардың ішінде жан-жақты зерттелгені және жиі қолданылатыны сұйық, әсіресе, сулы ерітінділер. Сондықтан тұрмыста ерітінділер деп, көбінесе, сұйық күйдегі молекула-дисперстік жүйелерді айтады.
Ерітінділердің құрамы құрамдас бөліктердің концентрацияларымен сипатталады. Ерітінділер қаныққан, қанықпаған және аса қаныққан деп бөлінеді. Берілген температурада жақсы еритін заттардың ерігіштігінің де шегі бар. Еріген заттың концентрациясы белгілі бір мөлшерден асқанда, оның артығы ерімей, ерітіндінің түбіне шөгеді. Бұл кезде ерітінді мен еріген зат тепе-теңдік жағдайда болады. Мұндай ерітінділерді қаныққан ерітінділер, ал концентрациялары қаныққан ерітіндінің концентрациясына дейінгі барлық ерітінділерді қанықпаған ерітінділер деп атайды. Кейбір еріткіштің белгілі бір мөлшерінде еритін заттың ерігіштігіне сәйкес мөлшерінен де артық мөлшерін ерітуге болады. Мұндай ерітінділер аса қаныққан ерітінділер деп аталады. Аса қаныққан ерітінділердің тұрақтылығы нашар болады. Кез келген сыртқы әсерден еріген заттың артық мөлшері ерітіндіден бөлініп, тұнбаға түседі. Сөйтіп аса қаныққан ерітінді жай қаныққан ерітіндіге айналады.
25. М-холиномиметикалық дәрілер. Негізгі әсерлері. Қолданылуы. Мускаринмен улану белгілері және жедел жәрдем шаралары.
М-холиномиметиктер ОЖЖ және ішкі мүшелердің М-холинорецепторларын таңдамалы қоздырады. Жалпы бұл топқа пилокарпин, ациклидин, мускарин дәрілер жатады.
М — холиномиметиктер: Пилокарпин, Ациклидин. Жүрек соғуын баяулатады, артериялық қысымды төмендетеді, бронхтарды тарылтып, асқазан бездерінің секрециясын күшейтеді, ішек пен қуықтың тонусын жоғарылатады.
Қолданылады: ішек және қуық атониясында және көз ішіндегі сұйықтықтың бөлінуін жеңілдететіндіктен глаукомада (суқараң) көз ішілік қысымды төмендетуге қолданады.
М-холиномиметиктер М-холинорецепторларға тікелей ынталандырғыш әсер көрсетеді. Мұндай заттардың эталоны болып М-холинорецепторларға таңдамалы әсері бар мускарин алколоиды жүреді. Мухоморларда кездесетін мускарин жедел уланулардың себептері болуы мүмкін. Дәрілік заттар ретінде қолданылмайды.
Мускарин — мухомор саңырауқұлақ өсімдігінің құрамында кездесетін алкалоид.
Мускаринмен улану сипатталады миоз, бұлыңғыр көру, жоғарылаған сілекей шығару, шамадан тыс терлеу, лакримация, бронхтың бөлінуі, бронхтың тарылуы, брадикардия, іштің тартылуы, асқазан қышқылының бөлінуінің жоғарылауы, диарея және полиурия. Егер мускарин миға жетсе, оны тудыруы мүмкін діріл, құрысулар және гипотермия.Жүрек қарыншалары қамтуы керек мускаринді рецепторлар артериялық қысымның төмендеуіне әкелетін жиырылу күшінің төмендеуіне ықпал ететін. Егер мускарин көктамыр ішіне енгізілсе, мускарин өткір әсер етуі мүмкін қан айналымының жеткіліксіздігі бірге жүректің тоқтауы.[1]Мускаринге бай саңырауқұлақтармен мас болу белгілері, әсіресе Иноциб, өте тән: Симптомдар басталады, тоқсаннан екі сағатқа дейін, бас ауруы, жүрек айну, құсу және тарылу жұтқыншақ. Содан кейін сілекей, лакримация және диффузиялық тер пайда болды, миозбен үйлеседі орналастыружәне көру қабілетінің төмендеуі. Асқазан және ішек колик диареяға әкеледі, және зәр шығарудың ауыр азаптары бар. Бронхоконстрикция астматикалық шабуылдарға әкеледі және ауыр ентігу, және брадикардия біріктірілген гипотония және вазодилатация нәтижелері қанайналым шокы. 8-ден 9 сағатқа дейінгі өлім жағдайлардың шамамен 5% -ында тіркелген, бірақ жедел диагноз қою және емдеу арқылы толықтай болдырмауға болады атропин.
Достарыңызбен бөлісу: |