«Олимпиада ойындары әңгімесін талдады және шылаулардың түрімен танысты
Сабақтың жоспары
Жоспарланғануақыт
Сабақ барысы :
Бағалау түрлері
Басталуы
5 минут
Ұйымдастыру кезеңі 2 минут
Топтарға бөлу.
Тірек сөздер бойынша топқа бөліну.
Оқушыларға сөздер қиындыларын беремін. Әріп қиындыларда бақыт,қуаныш,шаттық деген сөздер болу керек.
Оқушылар сол сөздер бойынша топтарға бөлінеді.
1-топ: бақыт
2-топ: қуаныш
3-топ: шаттық
Жаңа білім
10 минут
Берілген мәтіндерді балалар оқып алады.
«Стикердегі диалог» әдісі
(Топ мүшелері сұрақтардың жауабын стикерлерге жазып, қабырғадағы сұрақтар жазылған қағаздарға іледі. кейін пікірлерін қорғайды.)
Есіңе түсір. Бұл суретті қайдан көрдіңдер? Кім деп ойлайсыңдар? Адамның күштілігін неден аңғардың?
2 сыныпта өткен Қалмақан Әбдіқадыровтың «Алып бала» шығармасын еске түсіру.
Ассосация құру.
қазақ балуаны кәсіби күрескер
Қажымұқан
Әлем чемпионы
Инсерт әдісі
Білемін
Білгім келеді
Үйрендім
Қажымұқан туралы не білесіңдер?
Тағы не білгілерің келеді?
Қ. Мұңайтпасов – тұңғыш қазақ балуаны, кәсіби күрескер, әлем чемпионы. Ақмола облысы Қараөткел аймағы Қоспа аулында дүниеге келген. Бала кезінен ол қайратты, алып болып өседі. Ол 28 мемлекетте күресіп, 48 алтын, күміс, қола медальдарын әйгілі сигизмунд белбеуін алған. Ұлы Отан соғысы жылдарында көшпелі циркпен өнер көрсетіп, өзі жинаған 100 мың сом қаражатын қорғаныс қорына жіберді. 1978 жылы «Қажымұқан» атты екі бөлімді көркем фильм түсірілді. Қалқаман Әбдіқадыровтың «Қажымұқан» кітаптары бар. «Қазақ даласының батыры» атағы берілді. «Құрмет белгісі» орденімен марапатталды. 1948 жылы Шымкент облысының Арыс ауданы Ленин туы колхозында қайтыс болды. . Қажымұқан туралы фильмді көру. «ЯмагатаМухунури», «Иван Чёрный», «Қара Мұстафа». Қажымұқанның тұңғыш рет әлемдік деңгейде көрінген шағы — 1906 жыл. Алманияда өткен дүниежүзілік сайыста ол әлем чемпионы атанады. Бірақ орыс әкімшілігіне бұратана халықтың атын шығарған палуан онша ұнай қоймайды. Сол үшін де Қажымұқан орыс палуандарының атымен күресуге мәжбүр болды. Қажымұқанға неше түрлі лақап аттар беріледі. Сол кездегі саясат бойынша, бізде тек орыстар ғана емес, жапондықтар да күреседі деген жарнамалар жасалып, Қажымұқанды «ЯмагатаМухунури» деген лақап атпен күрестіреді. Сонымен қатар, Мухан, «Иван Чёрный» сияқты лақап есімдері болған. Революцияға дейін ол қатысқан чемпионаттарды ұйымдастырушылар, сол замандағы жағымпаз баспасөз өкілдері, біресе «жапон» деп, біресе «маньчжур» деп, мүмкіндігінше «қазақ» екенін айтпауға тырысты.
«Сөз ойла, тез ойла» ойыны.
Сөздік жұмыс Ипподром - ат жарысы өтетін жер. Бұрын бұл жерлерде балуандар күресі өткен екен. Казір балуандар күресі қайда өтеді? - Спорт сарайларында 3. Әр топ мәтіннің бөліктеріне ат қою,сұрақтарға жауап беру. І топ «Күрес алаңында»
Сұрақ :Халық неліктен Нұрлыны ерекше қошеметпен қарсы алды ?
ІІ топ «Балуандар кілемде»
Сұрақ :Жеңіліп бара жатқан Нұрлының күйі қандай болды?
Қажымұқанның ізін жалғап жүрген қандай спортшыларымыз бар?Өмірмен байланыс
Қазір елімізде балуандарға байланысты не өтіп жатыр? «Қазақстан барысы - 2014» турнирі өтті. Биыл Мұхит Тұрсынов «Қазақстан барысы» атанды. Жеңімпазға «Қазақстан барысы» алтын белбеуі берілді.
.Шығармашылық тапсырма: Егер ол өз заманында тәуелсіз елдің азаматы болса,....
.Сабақты бекіту: «Мен саған,сен маған» ойыны 1.Мәтінде кім туралы әңгімелейді?
2.Мұқанның бұл жолғы қарсыласы кім болды?
3.Жекпе-жек немен аяқталды?
Бес жолды өлең
Зат есім:Кім?Қажымұқан
Сын есім: Қандай? мықты, епті
Етістік: Не істеді?күресті, чемпион болды, Парижге барды.
Сөйлем құра: Не үшін? Қажымұқан әлем чемпионы атанды.
6.1.2.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені идеясы арқылы түсіндіру;
Сабақтың мақсаттары
Қалмақан Әбдіқадыров «Қажымұқан» хикаятындағы дүние жүзі чемпионы Қажымұқан Мұңайтпасұлының өмірімен таныстыру
Дүниежүзілік спорт аренасына шығып, шетелдердегі жарыстарда атақ, даңққа ие болған тұңғыш қазақ Қажымұқан Мұңайтпасұлының өмір жолымен, бейнесімен, ерен еңбегімен танысады
Автордың ойын көрсететін күрделі сұрақты талқылай алады және пікір айта алады.
Бағалау критерийі:
1. Дүниежүзілік спорт аренасына шығып, шетелдердегі жарыстарда атақ, даңққа ие болған тұңғыш қазақ Қажымұқан Мұңайтпасұлының өмір жолымен, бейнесімен, ерен еңбегімен танысады.
2. Оқушылар тіл мәдениетін, ойын толық, дәлелді жеткізе білетін болады, көркем шығарманы талдай білу дағдысы дамиды.
3. Спортты сүйіп, елінің патриоты болуға тәрбиеленеді.
Пәнаралық байланыс
Өзін-өзі тану – адам бойындағы ізгі қасиеттерді әңгімелеу;
Балалар , «Балуан» деген сөзді айтқанда ойларыңызға не түседі , оның мағынасын қалай түсінер едіңдер ?
Ықтимал жауаптар немесе сөздер:
1.Заңғар күш иесі
2.Батылдық , алғырлық ,
3.Қайратты , күшті
4. Отанын , жерін қорғаушы
5. Мықты, қайсар
6.Өжет , табанды
7. Ер , батыр
8.Алып күш
9.Күш атасы
10.Ерлік
Осы аталған атаулар бойынша әр топ өздері топтың атын анықтап, жазады. (№ қасына топ атауын, қағаздарға жазады)
- Ал,енді балалар, әр топ бір-біріне бүгінгі күнге тілек айтып, сабақты бастайық.
(балалар тілек айтады)
Ой шақыру үшін берілетін тапсырма.
«Таза тақта» әдісі.
Шана, Қара Иван,30 пұт май, Поддубный, 100 мың сом, 1903 жыл, хат, дядя Иван, Париж, тәжірибе, 75 пұт, сандық тас.
Үш топқа әр түрлі тапсырма бойынша кластер құру
Сұрақ қою стратегиясы - ЛЕЗДЕМЕ.(үй тапсырмасын сұрау)
Балалар, қазір лездеме, мен қойған сұраққа жылдам жауап беріңдер!
Жауап берген топқа мынадай ұпай беріп отырамын. Топтың топбасшысының міндеті: топтағы мүшелерінің әрқайсысының жауап берген, ұпай сандарын жазып отыру, жалпы сабақтың соңында топ болып жинаған ұпайды топтың жеңісі деп білерсіңдер.
Хикаяттың басты кейіпкері------- Қажымұқан.
1903 жылы Қызылорда облысы, Шиелі ауданында дүниеге келген жазушы ------Қ.Әбдіқадыров.
Қажымұқанның әжесі ------Айсары
Қажымұқан неше мемлекетте күрескен? -28
Көркем шығармадағы кейіпкерге тән мінездерін,ой –пікірін, адамдармен қарым-қатынасын , сөйлеу әдебін, іс-әрекетін жинақтап айту ------------- мінездеме
Кейіпкерлердің өзара тілдесуі -------диалог
Хикаяттағы саудагер -----Иван Ногич
Хикаятта Ұлы дәрежелі Дядя Иван Лебедевке хат жазған -----Добрый –Рабый
Ал, енді сөздік бойынша, талдың қабығынан тоқылған аяқ киім -----шабата
Кейде жансыз табиғат құбылысын кәдімгі тірі адамға, жан иесіне ұқсатып, жандандыра, құлпырта суреттеу -------кейіптеу.
Қажымұқан лом темірді бұрап, галстук ету өнерін қай қалада көрсетті?------Парижде
Мұғалім:
Қазақ әдебиетінде балуан бейнесін алғаш сомдаған ,өз аузынан көп оқиғаларды жазып алған жазушы Қалмақан Әбдіқадыров «Қажымұқан»атты хикаятында французша күрестен дүние жүзінің чемпионы Қажымұқан Мұңайтпасұлының өмірін ,спорттағы жолын қызғылықты баяндаған екен .
. «Түсіну» стратегиясы
А) Қ.Әбдіқадыровтың өмірінен хронологиялық кесте
Мерзімі Болған оқиғалар
1903 жыл Қазіргі Қызылорда облысы, Шиелі ауданы, Шиелі кентінде дүниеге келген
1925 жыл жыл Алғашқы “Сырдария” деген өлеңі “Еңбекші қазақ” газетінде жарияланған
1928 жыл Тұңғыш өлеңдер жинағы “Жалшы” деген атпен жарық көрді
1935-51 ж.ж. “Май”, “Батыр”, “Сәтбаев”, “Еділ-Дон”, “Келес қызы” поэмалары жарық көрген
1954, 1956, 1959 ж.ж. “Қажымұқан” повесі қайта басылды
1970 жылы “Қажымұқан” повесі орыс тілінде жарық көрді
1935, 1936, 1937ж.ж. “Алатаудың бауыры”, “Амантай”, “Тапқыш” кітаптары жарық көрді.
«Еркін жауап» стратегиясы - Мұқанның балалық шағы қайда, қандай жағдайда өтті?
- Отыз пұт май қатырған кеспекті бала шанаға қалай салды?
- Мұқан бір шана шөпті бай үйіне қалай жеткізді?
- Мұқанның ерекше күшін байқап, оған достық көмекке келгендер кімдер?
- Добрый-Рабый, Лебедев дегендер кімдер?
- Лебедев мектебі Мұқанға нелерді үйретті?
-Қазақтың ата-анаға мейірімді болу өнегесі шығармада қалай берілген?
-Мұқан бойында тағы қандай үлгі қасиеттер көрінеді?
Мұғалім: Ал, енді балалар, тақтаға назар аударсақ, ол жерде сендерге берілген бөлімдерің бойынша тапсырмаларды орындайсыңдар. Оқулықтарыңдағы мәтіндермен жұмыс істейміз. Мына берілген кімнің сөзі екен, соны табамыз. (Топқа бөлінген бөлімдер бойынша, төл сөздерді жазып, жанына кейіпкерлердің есімдері жазылып тұрады. Оқушылар соны тауып, жанына дұрыстап қояды)
Мақсаты: Шығарма мазмұнын қандай деңгейді меңгергендерін пысықтау үшін шығармадан үзінділер келтіру, оқушыларға «Кімнің сөзі? Қай кезде айтылды?» деген сұрақтар беру. («Семантикалық карта»)
. «Кубизм» стратегиясы
1-топ Талдаңыз
Шығарманы композициялық құрылымына талдаңыз
2-топ Суреттеңіз
Мұқанның сыртқы түрі, мінез құлқын суреттейтін тұстарды шығарманың әр тұсынан іріктеп алып, балуанның өсу жолына мінездеме бер
1-топ Қолданыңыз Қазақтың ата-анаға мейірімді болу өнегесі шығармада қалай бейнеленген ? Мұқан бойынан тағы қандай үлгілі қасиеттер көрінеді? «Қажымұқан» сөзін қолданып бес жолды өлең құрастырыңыз
2-топ Салыстырыңыз. Париж қаласында Ресейден келген балуандар қандай өнер көрсетті? Отан даңқын, абыройын арттыруға Мұқан қандай үлес қосты? Салыстыру.
«Екі жақты кесте»
Шығарма үзінділерін оқушыларға бөліп беріп төмендегідей кесте толтыртып, кезекпен оқытып шығады.
Оқушылардың қалауы бойынша шығарма авторы болады. Ортаға үстелге отырады. Оқушылар оған сұрақтарын қоя бастайды. (Осылай бірнеше оқушы автор орындығына отырса болады. Оқушылар сұрақты өздері құрастыруына болады. Дегенмен төмендегідей сұрақтар легін ұсынуға болады).
Эссе жазу
Ойтолғау жазу:
1. Қажымұқан кереметтері
2. Күрес түрлері.
3. Спорт, спорт, спорт
Сурет қиындылары
Сабақтың соңы
3 минут
Рефлексия: «Түсіну шыңы» әдісі бойынша әр оқушы
- сабақтан не алғаны туралы 3 сөйлем жазады;
- әр сөйлемнен бір-бір тірек сөз алады;
- үш тірек сөзді біріктіріп сөйлем құрайды.
Үйге тапсырма: Абайдың әжесі мен Шоқанның әжесі туралы ізденіп оқу.
Қосымша ақпарат
Дифференциация – Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?
Бағалау – Оқушылардың ақпаратты қаншалықты меңгергенін қалай тексересіз?
Пәнаралық байланыс
Қауіпсіздік ережелері
АКТ-мен байланыс
Құндылықтармен байланыс (тәрбиелік элемент)
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары жүзеге асырымды болды ма?
Бүгін оқушылар нені үйренді? Сыныптағы оқу атмосферасы қандай болды? Дифференциацияны жүзеге асыру қолымнан келді ме? Мен жоспарланған уақытымды ұстандым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?
Төменде берілген бөлімді осы сабақ туралы ойларыңызды жазу үшін пайдаланыңыз. Сол жақ бағанда берілген сабағыңызға қатысты ең маңызды сұрақтарға жауап беріңіз.
Жалпы баға
Сәтті өткен екі нәрсені атап көрсетіңіз (сабақ беру және оқытуға қатысты)?
1:
2:
Қандай екі нәрсе сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (сабақ беру және оқытуға қатысты)?
1:
2:
Осы сабақ барысында сынып немесе жеке оқушылар туралы менің келесі сабағыма дайындалу үшін қажет болуы мүмкін қандай ақпарат алдым?
