1. Фармакокинетика,анықтамасы. Енгізу жолдары. Дәрілік заттардың абсорбциясының негізгі механизмі. Абсорбцияға әсер ететін факторлар. Биотиімділік жайлы жалпы түсінік,анықтамасы. Дз таралуы түрлері

Бактерияга қарсы, саңыраукұлақгарға карсы және қатерлі ісіктерге карсы әсер ететін антибиотиктер бар.

Классификация/. Құрылымында Р-лактамды сакинасы бар антибиотиктер Пенициллиндер Цефалоспориндер Карбапенемдер Монобактамдар

5.Макролидтер - құрылымында макроциклдік лактонды сақинасы

бар антибиотиктер (эритромицин) және азаяидтер (азитромицин)

6.Тетрациклиндер - құрылымдық негізі 4-конденсациялық 6-мүшелі

циклдан түратыи антибиотиктер (тетрациклин және т.б.)

7.Диоксиаминофенилпропан туындысы (левомицетин)

8.Аминогликозидтер - молекуласында аминңанттары бар

антибиотштер (стрептомицин, гентамицин және т.б.)

16.Циклдік полипептидтер тобыныц антибиотиктері

(полимиксиндер)

17.Линкозамидтер (линкомицин, клиндамицин және т.б.)

18.Гликопептидтер (ванкомицин)

19.Фузидий қышңылы

20.Әртүрлі антибиотиктер

Әсер ету механизмі,Антибиотиктер микробка карсы спектрі бойынша айтарлықтай ерекшеленеді. Кейбіреулері көбіне фамоң бактерияларга (биосинтетикалық пенициллиндер, макролидтер), басқалары - негізінен грамтеріс бактерияларга (мысалы, полимиксиндер, азтреонам) әсер етеді. Бірқатар антибиотиктердің әсерінің спектрі кеқ (тетрациклиндер, цефалоспориндер, левомицетин, аминогликозидтер және т.б.), оларға грамоң, грамтеріс бактериялар және инфекцияның баска қоздырғыштары жатады Антибиотиктер микроорганизмдерге олардың көбеюін (бактериостатикалық) баса отырып немесе олардың жойылуын (бактерицидтік) тудыра отырып әсер етеді.

Антибиотиктердін микробтарға карсы келесі әсер ету механизмдері беягілі:

11)бактерияның жасуша қабыргасынын синтезін бұзу (осы принцип

бойынша пенициллиндер, цефалоспориндер әсер етеді);

12)цитоплазмалық мембрана өткізгіштігін бұзу (мысалы,

полимиксиндер);

13)жасушаішілік белок синтезін бұзуы (осылай тетрациклиндер,

левомицетин, аминогликозидтер және т.б. әсер етеді);

14)РНК синтезін бұзу (рифампицин).

15 АНТИБ-дің макроорганизмге шамалы ғана уытты және микроорганизмдерге олардың тандамалы эсері микроб жасушасының дене құрылымы және функционалдық ерекшеліктеріне байланысты. Расында, бактерия жасушасының кабырғасы химиялык құрамы бойынша сүт коректілердің жасуша мембранасынан негізінде ерекшеленеді. Бактерия жасушасының кабырғасы мукопептид муреиннен (Ы-ацетил-глюкозамин, Ы-ацетил-мурам кышкылын және пептидтік тізбектен, кейбіреулері Ь- және В-амин қышкылдары) тұрады. Осыган байланысты оның синтезін бұзатын заттар (мысалы, пенициллиндер) микробтарга карсы айкын әсер етеді, ал макроорганизмнің жасушасына мүлдем әсер етпейді. Антибиотиктер байланыса алатын белсенді орталыкгар коршайтын мембраналар санының бірдей болмауы да белгілі рөл атқаруы мүмкін. Осылайша, микроорганизмдерден айырмашылыгы сүт коректілер жасушаларында жалпы плазмалық мембранадан баска, барлык жасуша ішілік органеллалардың өзінің кейде кос мембранасы болады.

Антибиотиктер микроорганизмдерге олардың көбеюін (бактериостатикалық) баса отырып немесе олардың жойылуын (бактерицидтік) тудыра отырып әсер етеді. Антибиотиктер микробка карсы спектрі бойынша айтарлықтай ерекшеленеді. Кейбіреулері көбіне фамоң бактерияларга (биосинтетикалық пенициллиндер, макролидтер), басқалары - негізінен грамтеріс бактерияларга (мысалы, полимиксиндер, азтреонам) әсер етеді. Бірқатар антибиотиктердің әсерінің спектрі кеқ (тетрациклиндер, цефалоспориндер, левомицетин, аминогликозидтер және т.б.), оларға грамоң, грамтеріс бактериялар және инфекцияның баска қоздырғыштары жатады

Рационалды ем. Жеке жасушалык компоненттердің химиялык кұрылысындагы ерекшеліктердін де манызы бар болуы керек. Макро- және микроорганизмдер жасушаларынын өсу және даму шапшаңдыгынын айтарлықтай ерекшеліктерін де, сондай-ак олардың кұрылыстык материалдарының синтезделу жылдамдығын да ескеру қажет. Жалпы, антибиотиктердің таңдап әсер ету і басқа да микробтарға қарсы затгар сиякты әрі карай зерттеуді қажет етеді.

Антибиотиктерді пайдалану барысында оларга микроорганизмдердің тұраюылығы дамуы мүмкін. Ол, әсіресе стрептомицинге, олеандомицинге, рифампицинге тез пайда болады, ал пенициллиндерге, тетрациклиндерге левомицетинге салыстырмалы түрде баяу, полимиксинге сирек дамиды. Қиылыскан тұрактылык дамуы мүмкін, бұл тек колданылатын препаратка гана емес, сонымен бірге олар химиялык күрылысы бойынша ұксас басқа да антибиотиктерге (мысалы, барлык тетрациклиндерге) дамиды. Егер антибиотиктердің мөлшері жэне енгізу ұзактыгы жеткілікті болса, сонымен катар антибиотиктер дұрыс жұптастырылса, онда тұракгылык даму мүмкіндігі азаяды. Егер негізгі антибиотикке тұрақтылык дамитын болса, оны баска резервтегі1 антибиотикпен ауыстыруга тура келеді. Резервтегі антибиотиктер бір нсмесе бірнеше касиеттері (олардын белсенділігі аз немесе жанама әсерлері өте айкын немесеоларга микроорганизмдердің резистентгілігі тез дамиды) томен. Сондыкгаи оларды тек негізгі антибиотиктерге тұрактылык дамыганда немесе ол агзага жакпаганда тагайындайды.

Біркатар антибиотиктер, соның ішінде цефалоспорин С Серһаіозрогітт асгетопіит саңырауқұлагынан бөлініп алынган. Оның жартылай синтетикалык туындылары "цефалоспориндер" деген атка ие болды. Оларга цефалотин, цефалексин, цефаклор, цефотаксим, цефуроксим, цефоперазон, цефепим, цефтриаксон жәие т.б. жатады. Бұл косылыстардың химияпык негізі 7-аминоцефалоспоран қышкылы .

Цефалоспориндер химиялык. кұрылысы бойынша пенициллиндерге ұксас. Екі топтың антибиотиктері де (3-лактамды сакинадан (л) тұрады. Бірак айтарлыктай ерекшелігі бар: пенициллиндердің құрылымына тиазолидиндік, ал цефалоспориндерге- дигидротиазиндік (д) сақина кіреді.

Цефалоспориндер бактерицидтік әсер етеді, бцл жасуша қабырғасыньщ түзілуіне тежегіш әсер көрсетеді. Олар пенициллиндер сияқты бактерияның жасуша кабыргасынын биосинтезіне катысатын транспептидаза ферментінің белсенділігін тежейді.

Цефалоспориндер микробтарға карсы спектрі бойынша әсер спектрі кең антибиотиктерге жатады. Олар стафилококк бөлетін пенициллиназага тэдракты, бірак цефалоспориндердің көпшілігі фамтеріс микроорганизмдермен (мысалы, Р$еиАотопа$ аеги^іпоза, ЕпіегоЬасіег аего^епеа; Р-лактамазаның бұл типін цефалоспориназа деп жиі атайды) өндірілетін Р-лактамазамен бұзылысқа ұшырайды.

Цефалоспориндерді1 шарттытурде 4 ұрпакка бөледі:

/ ұрпақтың препараттары

Цефазолин Цефалотин Цефапирин ІДефалоридин Цефрадин

Цефалексин Цефадроксил2 Цефрадин

// ұрпақтың препараттары

Цефуроксим3 Цефамандол Цефокситин Цефоницид Цефпрозил

Цефметазол Цефотетан Цефоранид Цефаклор Лоракарбеф Цефпразил

/// урпақтың препараттары

Цефотаксим Цефтриаксон' Цефтриазоксим Цефоперазон2

Цефтазидим3 Цефтизоксим Молсапактам Цефиксим Цефподоксим

протексил Цефтибутен Цефетамет-пивоксил

IV үрпақтың препараттары

Цефепим4 Цефпиром

1. Парентералды қолдануга арналгандар

Цефалотин Цефуроксим Цефотаксим Цефепим және т.б.

2. Энтералды қолдануга арналгандар

Цефалексин Цефаклор Цефиксим және т.б.

I ұрпакың өкілдері негізінен грамоң кокктарға (пневмококк,

стрептококк, стафилококк) әсер етеді. Оларга кейбір грамтеріс бактериялар

да коли клебсиелла протеус мирабелус сезімтал келеді.

Олар көк ірің таякшасына, әсер етпейді.

II ұрпақтың цефалоспориндерінін, эсер ету спектріне I ұрпактың препаратгарына арналгандар жатады, сонымен бірге энтеробактер жэне индол он протеймен толыктырылады. Біркатар препараттар (цефокситин, цефметазол, цефотетан) фрагилис пен серратиа штаммдарында тиімді. Бұл топтың барлык препараттары грамон кокктарға

Оларга көк ірің таякшасы сезімтал емес.

III ұрпақтың цефалоспориндеріне грамтеріс бактерияларга эсері

жагынан көбіне кең спектр тән. Олар грамоң кокктарға II ұрпақтың препараттарына караганда аз дэрежеде эсер етеді. Цефтазидим мен цефоперазоннын псевдомоназ арегиноза йкын эсер ететіні байкалды. Бұл ауру коздырғышына цефотаксим да осылайша әсер етеді, бірақ аз дэрежеде.

Цефтизоксим мен моксалактамнын фрагилис жөнінде бактерияға

карсы белсенділігі бар. Цефалоспориндердің бұл топтары ЕпіегоЬасіег, серратиа , сонымен катар Р-лактамаза өндіретін хемофилис және нессерия штаммдарына эсер етеді. Ш - ұрпактыц көптеген цефалоспориндерінің (цефоперазон және цефиксимнен басқасы) гематоэнцефалдык тосқауылдан

өту кабілеті, олардың маңызды қасиетгерінің бірі.

III үрпактың препараттарына карағанда IV ұрпактын цефалоспориндерінің спектрі өте кең. Олар грамоң кокктарда тиімдірек. Көк ірің таяқшасы жэне басқа фамтеріс бактерияларға, ($-лактамаза өндіретін штаммдарга белсенділігі өте жогары. Бактероидтарға аз эсер етеді.

Көптеген цефалоспориндер ас корыту жолдарынан нашар сіңеді. Дегенмен кейбір препараттар жеткілікті жақсы сіңеді, сондыктан оларды энтералды енгізеді. Соңғыларының биожеткіліктігі 50-90%. Олар қанда бактерицидтік концентрацияда жиналады, бұл кажетті фармакологиялыкәсерді қамтамасыз етеді.

I және II ұрпактың препараттары гематоэнцефалдыктоскауыл аркылы мүлдем өтпейді. Сонымен бірге, бұрын аталғандай III ұрпақгың көптеген цефалоспориндері ми тініне өтеді.

Цефалоспориндер канда сарысу белокгарымен жартылай байланысады. Препараттардын көпшілігі бүйрек аркылы (сүзілу және секреция жолымен), кейбір препараттар (цефоперазон, цефтриаксон) - басым көпшілігі өтпен ішекке түсу аркылы шығады.

Әртүрлі ү_рпақтардың накты препараттары "жартылай өмір сүру" кезеңімен (11/2) және мөлшерлеу әдісімен ерекшеленеді.

Кейде цефалоспориндерді р-лактамазаны тежейтін сульбактаммен жұптастырады. Бұл бактериялық инфекиияны емдегенде, олардыңтиімділігін жогарылатады. Осындай препараттардың бірі сульпера зон (цефоперазон + сульбактам) болып табылады.

Цефалоспориндер фамтеріс микроорганизмдермен шакьірылған (мысалы, зәр шығару жолдарының жұкпалы ауруларында) және фамоң бактериялармен жұқтырылган ауруларда, пенициллиннің эсері болмағанда немесе ол жагымсьп болганда қолданылады. Цефалоспориндер катаралды пневмонияда (қоздырғышы Фридлендер таяқшасы- КіеЬзіеііа рпеитопіае) тавдамалы препарат болып табылады. Кек ірің таякшасына байланысты инфекцияда цефтазидим жэне цефоперазон тагайындалады. Созда (гонореяда) цефтриаксон таңдамалы препарат. Менингококкпен немесе пневмококпен шакырылган менингшті емдеу үшін гематоэнцефалдыктосқауыл арқьшы өтетін препаратгарды пайдалану керек, мысалы цефуроксим, III ұрпактың цефалоспориндерін (цефоперазон мен цефиксимнен баскасы). Біркатар препаратгар бактероидтармен фрагилис жұкгырьшган ауруларында тиімді.

Цефалоспориндер кептеген наукастарда аллергиялык реакциялар шақырады. Кейде пенициллиндермен бірге киылыскан сенсибилизация

. Цефалоспориндер кептеген наукастарда аллергиялык реакциялар шақырады. Кейде пенициллиндермен бірге киылыскан сенсибилизация

байкалады. Аллергиялык емес асқынулардан - бүйрек закымдалу_ы (негізінен цефалоридин мен цефрадинді қолданганда байқалады) мүмкін. Аздаған лейкопения пайда болуы мұмкін. Сонымен катар кептеген препараттар жергіліктітітіркендіргішәсер(эсіресецефалотин)шакыруымүмкін.Осыган байланысты бұлшық етке енгізгенде ауыру сезімі, инфильтраттар, ал көк тамырга енгізгенде - флебиттер пайда болуы мүмкін. Су^теринфекцияның пайда болатындығын ескеру керек. Кейбір препараттар (цефоперазон жэне т.б.) тагайындалғанда кейде гипопроіешіешщбайкалады.
36. Антибиотиктер жіктелуі. Рационалды антибиотиктермен емдеу қағидалары. Макролидтер,жіктелу,әсер ету механизмі, фармококинетикасы,әсер ету спектрі, жеке препараттардың ерекшеліктері, қолдануға болатын көрсеткіштер, жанама әсерлері.

Бұл микроорганизмдерді тавдамалы зақымдайтын немесе жоятын эсер көрсететін, табигаты биологиялық, химиялык косылыс болып табылады. Медииина практикасында колданылатын антибиотиктер актиномицеттермен (сэулелі саңыраукұлактармен), зеңді саңыраукулактардан, сонымен катар кейбір бактериялармен өндіріледі. Бұл топтьщ препараттарына синтетикалық аналоггар мен табиги антибиотиктердің туындылары да жатады.

Бактерияга қарсы, саңыраукұлақгарға карсы және қатерлі ісіктерге карсы әсер ететін антибиотиктер бар.

Классификация/. Құрылымында Р-лактамды сщинасы бар антибиотиктер Пенициллиндер Цефалоспориндер Карбапенемдер Монобактамдар

7. Макролидтер - құрылымында макроциклдік лактонды сақинасы

бар антибиотиктер (эритромицин) және азаяидтер (азитромицин)

8. Тетрациклиндер - құрылымдық негізі 4-конденсациялық 6-мүшелі

циклдан түратыи антибиотиктер (тетрациклин және т.б.)

9. Диоксиаминофенилпропан туындысы (левомицетин)

10. Аминогликозидтер - молекуласында аминңанттары бар

антибиотштер (стрептомицин, гентамицин және т.б.)

21. Циклдік полипептидтер тобыныц антибиотиктері

(полимиксиндер)

22. Линкозамидтер (линкомицин, клиндамицин және т.б.)

23. Гликопептидтер (ванкомицин)

24. Фузидий қышңылы

25. Әртүрлі антибиотиктер

Әсер ету механизмі,Антибиотиктер микробка карсы спектрі бойынша айтарлықтай ерекшеленеді. Кейбіреулері көбіне фамоң бактерияларга (биосинтетикалық пенициллиндер, макролидтер), басқалары - негізінен грамтеріс бактерияларга (мысалы, полимиксиндер, азтреонам) әсер етеді. Бірқатар антибиотиктердің әсерінің спектрі кеқ (тетрациклиндер, цефалоспориндер, левомицетин, аминогликозидтер және т.б.), оларға грамоң, грамтеріс бактериялар және инфекцияның баска қоздырғыштары жатады Антибиотиктер микроорганизмдерге олардың көбеюін (бактериостатикалық) баса отырып немесе олардың жойылуын (бактерицидтік) тудыра отырып әсер етеді.

Антибиотиктердін микробтарға карсы келесі әсер ету механизмдері беягілі:

16) бактерияның жасуша қабыргасынын синтезін бұзу (осы принцип

бойынша пенициллиндер, цефалоспориндер әсер етеді);

17) цитоплазмалық мембрана өткізгіштігін бұзу (мысалы,

полимиксиндер);

18) жасушаішілік белок синтезін бұзуы (осылай тетрациклиндер,

левомицетин, аминогликозидтер және т.б. әсер етеді);

19) РНК синтезін бұзу (рифампицин).

20) АНТИБ-дің макроорганизмге шамалы ғана уытты және микроорганизмдерге олардың тандамалы эсері микроб жасушасының дене құрылымы және функционалдық ерекшеліктеріне байланысты. Расында, бактерия жасушасының кабырғасы химиялык құрамы бойынша сүт коректілердің жасуша мембранасынан негізінде ерекшеленеді. Бактерия жасушасының кабырғасы мукопептид муреиннен (Ы-ацетил-глюкозамин, Ы-ацетил-мурам кышкылын және пептидтік тізбектен, кейбіреулері Ь- және В-амин қышкылдары) тұрады. Осыган байланысты оның синтезін бұзатын заттар (мысалы, пенициллиндер) микробтарга карсы айкын әсер етеді, ал макроорганизмнің жасушасына мүлдем әсер етпейді. Антибиотиктер байланыса алатын белсенді орталыкгар коршайтын мембраналар санының бірдей болмауы да белгілі рөл атқаруы мүмкін. Осылайша, микроорганизмдерден айырмашылыгы сүт коректілер жасушаларында жалпы плазмалық мембранадан баска, барлык жасуша ішілік органеллалардың өзінің кейде кос мембранасы болады.

Антибиотиктер микроорганизмдерге олардың көбеюін (бактериостатикалық) баса отырып немесе олардың жойылуын (бактерицидтік) тудыра отырып әсер етеді. Антибиотиктер микробка карсы спектрі бойынша айтарлықтай ерекшеленеді. Кейбіреулері көбіне фамоң бактерияларга (биосинтетикалық пенициллиндер, макролидтер), басқалары - негізінен грамтеріс бактерияларга (мысалы, полимиксиндер, азтреонам) әсер етеді. Бірқатар антибиотиктердің әсерінің спектрі кеқ (тетрациклиндер, цефалоспориндер, левомицетин, аминогликозидтер және т.б.), оларға грамоң, грамтеріс бактериялар және инфекцияның баска қоздырғыштары жатады

Макролидтер.Бұл топтың антибиотиктері өзінің молекулалық негізінде әртүрлі канттармен байланыскан, макроциклдік лактонды сақинадан тұрады. Макролидтердің өкілдері эритромицин, олеандомицин, рокситромицин, кларитромицин, ал азалидтерден - азитромицин.

Эритромицин (эритран, эритроцин) Зігеріотусез егуіһгеиз өндіріледі. Оған көбіне фамоң кокктар және патогенді спирохеталар сезімтал келеді. Бірақ оныц эсер ету спектріне грамтеріс кокктар, дифтерия таяқшасы, патогенді анаэробтар, риккетсиялар, хламидиялар, микоплазмалар, амебалық дизентерия коздыргыштары және т.б. да кіреді. Сонымен, эритромицин әртүрлі микроорганизмдерге әсер етуі жағынан пенициллинге ұқсас, бірақ оған қараганда эсер спектрі кеңдеу. Эритромициннің әсер ету механизмі бактерия белогының рибосома синтезін тежеуге негізделген. Бұл пептидтранслоказа ферментін тежеуіне байланысты болады.

Препарат асқазан-ішек жолдарынан толык сіцбейді, бірақ қанда жэне тіндерде бактериостатикалық концентрация түзу үшін жеткілікті дәрежеде болады. Эритромицин асқазанның кышкыл ортасында жартылай бұзылыска ұшырайтынын ескеру керек, сондықтан оны кышкылга тұракты капсупада немесе тек жіңішке ішекте эритромициннің босап шькуын қамтамасыз ететін, арнайы қабатпен жабылған таблетка (драже) түрінде енгізіледі. әртүрлі тіндерге, сонын ішінде плацента аркылы оңай өтеді. Көп концентрациясы фагоциттерде (баска макролидтер сияқты) жиналады. Кәдімгі

ету ұзақтыгы 4-6 саг. Көбіне өт аркылы

жэне жартылай бүйрек аркылы шыгады.

Эритромицинді колдану шектелген, себебі оган микроорганизмдердің тұрақтылыгы тез дамиды. Сондыктан, оны резервтегі антибиотиктерге жаткызады және пенициллиндер мен баска антибиотиктер әсер етпегенде қолданады. Эритромицинді (эритромицин негізін) ішке және жергілікті колданады.

Эритромицин - уыттығы аз антибиотик және жанама әсерді салыстырмалы түрде сирек шақырады. Кейде диспепсиялык бұзылыстар, аллергиялык реакциялар, суперинфекция болуы мүмкін.

Аталған касиеттер мен колдану көрсеткіштері олеандомицинге де тэн. Оның өндірушісі Зігеріотусез апііЫоіісих. Олеандомициннің белсенділігі эритромициннен темен. Олардың микробтарга карсы спектрі мен механизмі ұксас. Олеандомициннін әсер ету ұзактыгы 6 сағ. Уыттыгы төмен. Онын тітіркендіргіш әсері эритромицинге қараганда айкындау. Резервтегі антибиотикке жатады. Медицина практикасында олеандомицин ф о с ф а т ы (олеандоцин, ромицил) ішке колданылады.

Олеандомицин фосфаты тетрациклинмен (олететрин) жэне тетрациклин гидрохлоридімен (сигмамицин, тетраолеан) бірге жұптаскан түрде шығарылады.

Соңғы жылдары медицина практикасына біркатар жартылай синтетикалық макролидтер - кларитромицин, рокситромицин және т.б. енгізілген. Олар әсер механизмі бойынша эритромицинмен бірдей.

Кларитромициннің (клацид)стафилококкжәнестрептококкқа әсер етуі эритромициннен 2-4 есе белсенді. МісоЬасіеһит ап>іит іпігасеіМаге жзне НеЧсоЬасіег руіогу шақырылатын инфекцияларда тиімді.

Соның ішінде ас кабылданганнан кейін де асқазан-ішек жолдарынан жаксы сіңеді. Милшнецішіейді- Белсенді метаболиттүзе отырып, бауырда жартылай метаболйзмгё үшырайды. Бүйрек арқылы белінеді. Эритромицинге карагандабіршамаұзагырақәсеретеді. Кларитромицинніңі|/2 эритромицинге караганда шамамен 3 есе көп.

Рокситромицин де (рулид) жартылай синтетикалық тиімді макролид болып табылады. Оның бактерияға қарсы әсерініц спектрі кең. Ішке қабылдаганда жақсы сіңеді.

Азалидтер1 химиялык кұрылысы жагынан макролидтерден

ерекшеленеді, бірак негізгі касиеттері бойынша оган ұқсас. Осы топ препараттарынынбірі азитромицин(сумамед)эритромицингекараганда стафилококк пен стрептококкка эсер ету і бойынша белсенділігі 2-4 есе төмен, бірақ соңгы Наеторһііиз ігфиепгае, сонымен қатар грамтеріс кокктарга әсер көрсетеді. Ішектен, әсіресе онда тамак болғанда нашар сіңеді. Азитромицин үшін жасушада өте жоғары концентрацияда жиналу тэн - оның концентрациясы кан сарысуына қараганда 10-100 есе жоғары болуы мүмкін. ¥зақ уақыт әсер етеді. Т|/2=2-4 күн (эритромицинге і1/2=2-5 кұн). Гематоэнцефалдык тоскауыл аркылы өтпейді. Өзгермеген түрде бүйрек аркылы шыгарылады.

Соңгы екі препаратгы энтералды колданады. Жанама эсерлерінен кейде лоқсу, диарея, сирек жағдайда естудің төмендеуі байқалады. Олардың кұны эритромицинге карағандажоғары.

Макролидтер мен азалидтер "атипті" деп аталатын пневмонияның коздырғышы болатын облигаттык жасушаішілік микроорганизмдер -хламидия, микоплазма және легионеллада тиімділігін атап ету керек.

Жаңа препараттардан джозамицин,вильпрафен алынған,баскалардан айырмашылылыгы оган микроорг турактылыгы сирек дамиды

Жанама әсерлері.Макролидті антибиотиктер - бұл ең қауіпсіз микробқа қарсы топтардың бірі және пациенттер жақсы төзімді. Макролидтерді қолданған кезде гемато- және нефротоксикалық жағдайлардың, хондро- және артропатиялардың дамуы, орталық жүйке жүйесіне уытты әсер ету, фотосезімталдық, антимикробты агенттердің басқа кластарына тән бірқатар жағымсыз дәрілік реакциялар, атап айтқанда анафилактикалық реакциялар, ауыр токсико-аллергиялық синдромдар және антибиотиктер болған жоқ. ассоциацияланған диарея өте сирек кездеседі. Осы шолуда сипатталған макролидтердің жағымсыз дәрілік реакциялары, көптеген жағдайларда әртүрлі органдар мен жүйелер жұмысының өзгеруі болып табылады, қайтымды және макролидтермен емдеуден кейін тоқтайды. Қауіпсіздіктің қолайлы профилі амбулаториялар мен стационарларда, соның ішінде балаларда, жүкті әйелдерде, қарт науқастарда және қатар жүретін патологиясы бар науқастарда әртүрлі инфекцияларды емдеу үшін макролидтерді тағайындауға мүмкіндік береді.
37.Антибиотиктер .Жіктелуі.Рационалды АБ емдеу қағидалары.Аминогликозидтер,Жіктелуі,ӘЕМ,Фармакокинетикасы,әсер ету спектрі,Жеке препараттардың ерекшелігі,Қолданылуы.Жанама әсері.

АБ жіктеме.Химиялық құрылымы бойынша:1; В-лактамды антибиотиктер: Пенициллиндер: бензилпенициллиннің натрий тұзы,феноксиметилпеницилин, оксациллин, ампициллин. Цефалоспориндер: цефазолин, цефомандол, цефотаксим. Монобактамдар: азтреонам.Карбапенемдер: имепенем, меропенем.

2. Аминогликозидтар: гентамицин, амикацин, нетилмицин

3. Тетрациклиндер: тетрациклин, доксициклин, метациклин,морфоциклин

4. Макролидтер: эритромицин, олеандомицин, рокситромицин,азитромицин

5. Фениколдар: левомицетин, синтомицин

6. Пептидті құрылымды антибиотиктер:Полимиксиндер: полимиксин М,В,Е.«Гликопептидтер: ванкомицин, ристомицин сульфаты.Линкозаминдтер: линкомицин, клиндамицин.Фузидин: фузидин, фузафунгин.

7. Әртүрлі топтағы антибиотиктер:Рифампицин, капреомицин, мупироцин, грамицидин және басқ.

Әсер ету механизмі бойынша :

1. Микроб қабырғасының түзілуін бұзатын (бета-лактамды антибиотиктер; циклосерин; гликопептидтер: ванкомицин, тейкоплакин).

2. Цитоплазмалық мембрананың қызметін бұзатын (циклді полипептидтер, полиенді антибиотиктер).

3. Нәруыз және нуклеин қышқылының түзілуін бұзатын (левомицетин,тетрациклин тобы, макролидтер, линкозамидтер, аминогликозидтер,фузидин, анзамициндер).

Микроорганизмге әсер ету түрі бойынша :

1. Бактерицидті әсері бар антибиотиктер (жасуша қабырғасына жәнецитоплазмалық мембранаға әсер ететін).

2. Бактериостатикалық әсері бар антибиотиктер (макромолекуланың түзілуіне әсер ететін).

Әсер ету спектрі бойынша:

1. Тар спектрлі антибиотиктер:

А) айрықша грамоң флораға әсер ететін заттар: бензилпенициллиндер,жартылай синтетикалық пенициллиназаға тұрақты пенициллиндер,цефалоспориндердің 1-буыны, макролидтер, линкомицин, ристомицин,фузидин, ванкомицин.

Б) айрықша грамтеріс флораға әсер ететін заттар: полимиксиндер,уреидопенииллиндер, монобактамдар.

2. Кең спектрлі антибиотиктер: тетрациклиндер, аминогликозидтер,левомицетин, аминопенициллиндер, цефалоспориндер, карбапенемдер.

АБ қолданған кезде айтылған жанама және уытты әсерлерден айығу үшін және оңтайлы терапиялық әсер туғызу үшін антибиотикотерапияны арнайы ережелерге немесе қағидаларға сүйене отырып жүргізу керек.Антибиотиктерді тиімді тағайындау қағидаттары: Аурудың клиникасын, науқастың жасын, қосымша патологияны ескере отырып АБ тиімді тағайындау қажет. Препаратты дұрыс тағайындағанына көз жеткізу үшін қоздырғыштың АБ сезімталдығын анықтау қажет.Аурудың клиникалық ағымына және АБ фармакокинетикасына байланысты АБ оңтайлы енгізу тәсілін және оңтайлы енгізу жиілігін қолдану қажет. АБ тиімді енгізу курсы 7-10 күннен аз болмауы қажет. Сонымен қатар антибиотикотерапия курсы үзіліссіз болуы керек. Бұлардың бәрі микроорганизмдердің АБ резистенттілігінің дамуының алдын алады. Аурудан толығымее айығу үшін, микроорганизмдердің резистенттілігінің алдын алу үшін АБ-ның максималды (оптималды) терапиялық мөлшерін пайдалану керек.

Аминогликозидтер.Кең спектрлі әсер ететін АБ (Гр-, Гр“, анаэробтар).

Iұрпақ: Стрептомицин, Неомицин, Канамицин

IIұрпақ: Гентамицин, Тобрамицин, Нетилмицин

III ұрпақ: Амикацин

IV ұрпақ: Изепамицин

Тобрамицин Гентамицинмен салыстырғанда нефротоксикалық әсері төмен. Ауыр инфекцияларда, әсіресе несеп шығару мүшелерінің рецидивті ауруларында қолданады.Әсіресе бірінші буын препараттарының (стрептомицин, неомицин,канамицин) уыттылығы айқын көрінеді: нефротоксикалық (қайтымды) және ототоксикалық (қайтымсыз). Кейінгі кезде бұл дәрілерді жалпы инфекциялық ауруларда кең қолданбайды, тек туберкулез инфекциясына қолданады.Аминогликозидтер плацента арқылы өтіп, ұрыққа уытты әсер етеді (ұрық бүйрегінің гипоплазиясы, құлақтың кереңдігі). Жүктілік кезінде тек қана ауыр инфекцияларда қолдануға болады.Жүкті әйелдерге стрептомицин, неомицин, мономицин, канамицин препараттарын мүлдем қолдануға болмайды. Гентамицин аминогликозилтерлің ішінде уыттылығы ең төмен препарат болып саналады.

ӘЕМ: олардыңтікелей рибосомага әсер етуімен және белок синтезін тежейді.бактерицидтік әсер тән.Стрептомициннің микробтарга карсы эсерінің спектрі кең. Оның туберкулез микобактериясына, туляремия және оба қоздыргыштарына тежегіш эсер етеді. патогенді кокктарга, протейдің кейбір штаммдарына, кек ірің таяқшаларына, бруцеллага ,грамоң және грамтеріс бактерияларға жойгыш әсер көрсетеді. Стрептомицинге анаэробтар, спирохеталар, риккетсиялар, вирустар, патогенді саңыраукұлактар, қарапайымдылар сезімтал емес.Бұл антибиотикке бейімделу салыстырмалы түрде тез дамиды.

ФЭ:Препарат асқазан-ішек жолдарынан нашар сіңеді. Бұлшык етке енгізгенде 1-2 саг кейін кан сарысуында стрептомициннің жоғарғы концентрациясы жиналады. Ол негізінен экстрацеллюлярлы түрде таралады.Іш пердесі және плевра куысына, жүктілік кезінде нәресте тініне өтеді.гематоэнцефалдық тосқауылдың өткізпштігі жоғарылайды. Қан сарысу ында стрептомицин молшерінің 50 % азаюы 2-4 саг кейін байкалады.Стрептомициннің көп бөлігі өзгермеген түрде бүйрек аркылы (сүзілу жолымен) шығады. Аз бөлігі ет арқылы ішекке түседі.

Қолд: Стрептомицин сульфаты туберкулезді емдеу үшін; туляремия, оба, бруцеллез, зәр шығару жолдары, тыныс алу мүшелерінің инфекциялары аурулары. ішек микрофлораларына әсер ету максатында ішке тағайындалады. Менингит кезінде ми қабатының астына инъекция жасау үшін.тек стрептомицин хлор кальцийліккешені (стрептомицингидрохлоридіжәнекальций хлоридінің қос тұзы) қолданылады.

Стрептомициннің жағымсыз әсерлеріне аллергиялық және аллергиялық емес касиеттер. Ен қауіптісі ототоксикалық әсері болып табылады. Көбіне ми сауыттык жүйкенің VIII жубының вестибулярлык тарамын, есту тарамын - сирек закымдайды. Кейбір авторлардың пікірінше кальций пантотенатын тагайындаганда аталған жанама әсерлердің даму мүмкіндіктері азаяды. Стрептомицин жүйке-булшық ет синапсына тежегіш әсер көрсетеді, бүл тыныс тежелуінің себебі б\м. тітіркендіргіш эсері бар. осыған байланысты инъекция жасалған жерде ауыру сезім пайда болады.Стрептомицин препаратгарын тагайындаганда аллергиялық реакциялар да (қызба, терінің зақымдалуы, эозинофилия, сирек жағдайда анафилаксиялык шок және т.б.) суперинфекция шакыруы мүмкін.