113. КИ негізгі стандарттары. Емдеу әдісі мен емдеу нәтижелерін бағалау . Емдеу әдісін және емдеу нәтижелерін бағалауды тойтару "көздеу" (бүркемелеу, жасыру) әдісін науқас та, зерттеу жүргізетін дәрігер да науқас қандай ем алуды білмеу үшін қолданады. Егер алынатын терапия туралы ақпарат тек емделушілерге белгісіз болса, онда мұндай бүркемелеу әдісі қарапайым болып саналады (singleblind). Алайда, екі жақты көздеу әдісі (қос соқыр әдіс –double-blind) неғұрлым тиімді және сенімді деп танылды, онда белгілі бір топқа жататындығы туралы мәліметтер сыналушының да, зерттеушінің де жоқ. Нәтижелерді субъективті бағалау талап етілетін немесе зерттеуші көрінетін белгілері бойынша емдеу түрі туралы қорытынды жасай алатын ықтималдығы бар зерттеулерде осы параметрлерді бағалау басқа сарапшыға берілуі тиіс. Осылайша, зерттеуге қатысушылардың барлығы тікелей қатысы жоқ критерийлерді бағаламауы тиіс. Бұл үшінші тараптарды "көздеу" технологиясы (third-party blinding). 91 5-тарау. Дәлелді медицина тұрғысынан емдеу мен алдын алудың әр түрлі әдістерін бағалау әрқашан ең жоғары ықтимал бүркемелеу дәрежесін пайдалану керек, яғни. қос соқыр әдіс қарапайым соқырға қарағанда жақсырақ, ал соңғысы ашық (соқыр емес) зерттеуге қарағанда шынайы нәтижелерді алуды қамтамасыз етеді. Moher D. және тең авторлардың деректері бойынша, сапалы көздеу болмауы жүргізілетін араласудың (тәжірибелік топта) тиімділігінің орта есеппен 30-40% - ға артуына алып келеді. Бүркемелеу әдісі тек терапиялық араласуларды зерттеу кезінде ғана емес, сонымен қатар түрлі диагностикалық әдістемелерді зерттеу кезінде де міндетті, себебі пациенттерді тексеру кезінде дәрігерлер күтетін немесе табуға үміттенетін нәрселерді анықтайтыны дәлелденген. Стратификация бірқатар жағдайларда науқастарды топтарға бөлу стратификацияланады. Стратификация аурудың нәтижесіне елеулі әсер етуі мүмкін факторларды ескере отырып, пациенттердің рандомизацияланған топтарға біркелкі бөлінуін қамтамасыз етеді және кепілдік береді (мысалы, артық дене салмағы, жасы, аурудың анамнезі, алдыңғы ем). Статанализ кезінде статистикалық өңдеу жөніндегі маманды стратификация жүргізілген факторлар қызықтырады. Жалпы, рандомизацияның қарапайым әдістері стратифицирленген рандомизацияға қарағанда жақсырақ.