13 Тақырыбы: Дүние жүзінің экономикалық және әлеуметтік географиясы курсының құрылымы мен мазмұны 1. Дүние жүзінің экономикалық және әлеуметтік географиясының мазмұны.
2. Оқушылардың пән бойынша білім деңгейіне қойылатын талаптары.
3. Оқушылардың осы пән бойынша жасайтын жұмыстары. Жалпы курстың мақсаты қазіргі замандағы дүние жүзі, оның аймақтары мен жеке елдер туралы, шаруашылықтардың орналасуы мен даму заңдылықтары туралы біртұтас көзқарас қалыптастыру болып табылады.
Курс екі тараудан тұрады: жалпы (саяси және экономикалық географияның негізгі түсініктері, әлемдік шаруашылықтың даму және орналасу заңдылықтары) және аймақтық (елтану).
I-тарау. Дүние жүзінің жалпы экономикалық-географиялық сипаттамасы.
Әлемнің саяси картасы. Әлем халықтарының географиясы. Әлемнің табиғат ресурстарының географиясы. Ғылыми-техникалық революция (ҒТР) және әлемдік шаруашылық.
Әлемдік шаруашылықтың салаларының сипаттамасы:
1. Сала құрамы, өндірілетін өнім, әлемдік шаруашылықтағы маңызы.
2. Саланың шикізат және отын ресурстары, олардың орналасуы және экономикалық бағалануы.
3. Өндірістің орналасу факторлары, ҒТР салаларының құрылымы мен орналасуына әсері, даму болашағы.
4. Өндірілген өнім көлемі, басты өндіруші елдер, сала өнімін экспорттаушы және импорттаушы.
5. Шикізат пен салалық өнімнің аса маңызды әлемдік жүк ағындары.
6. Әлемдік шаруашылықтың түрлі саласының дамуымен байланысты туындайтын экологиялық проблемалар.
Әлемдік ауылшаруашылық географиясы. Егіншілік пен мал шаруашылық географиясы және құрылымы. Көлік және байланыс географиясы. Негізгі жүк ағындары географиясы. Халықаралық туризм географиясы және құрылымы.
II-тарау. Елтану элементтері бар дүние жүзін аймақтық шолу.
Аудандау принциптері мен критерийлері. Аймақтар және субаймақтар. Мемлекеттерді аймақтарға жатқызу.
Елдер мен әлем аймақтарының сипаттамасы. Табиғат жағдайлары мен ресурстары, ішкі айырмашылықтар. Өнеркәсіптің, ауыл және орман шаруашылықтарының, көліктің, туризмнің және рекреацияның дамуы үшін табиғи алғышарттар.
Халқы: демографиялық ахуал, проблемалар, оларды шешу. Шетелдік Еуропаның субаймақтары:
- Батыс Еуропа (Франция, Ұлыбритания, Германия);
- Шығыс Еуропа (Польша, Украина, Ресей және т.б.);
- Солтүстік Еуропа (Финляндия);
- Орталық және Оңтүстік Еуропа (Италия, Греция, Чехия және т.б.);
Шетелдік Азия субаймақтары:
- Шығыс және Орталық Азия (Жапония, Қытай);
- Оңтүстік Азия (Үндістан);
- Оңтүстік, Шығыс Азия (Индонезия, Сингапур);
- Оңтүстік-батыс Азия (Сауд Арабиясы);
- Азияның түркі тілді мемлекеттері (Әзірбайжан, Қазақстан, Қырғызстан, Түркия, Түрікменстан, Өзбекстан);
- Азияның жаңа мемлекеттері (Грузия, Тәжікстан, Армения);
- Солтүстік Америка елдері (АҚШ, Канада);
- Оңтүстік және Орталық Америка елдері (Мексика, Бразилия);
- Африканың субаймақтары: Солтүстік (Египет), Батыс (Нигерия), Шығыс, Орталық, Оңтүстік Африка (ОАР);
- Австралия одағы. Мұхит елдері (Океания);
- Елдің экономикалық-географиялық сипаттамасы:
1. Экономикалық-географиялық жағдайы, көршілері, мемлекеттік құрылымы.
2. Табиғат жағдайлары мен ресурстары, оларды шаруашылық бағалау.
3. Халқы, саны, ұлттық құрамы, орналасуы, елді мекен типтері, аса ірі қалалары.
4. Елдің шаруашылығының және оның жеке салаларының сипаттамасы.
5. Шаруашылық салаларының орналасуының нақты жағдайларға тәуелділігі. Экономикалық аудандар.
6. Аса маңызды экономикалық байланыстар.
Оқушылардың пән бойынша білім деңгейіне қойылатын талаптары:
1. Әлемнің саяси картасының анықтамасын, қалыптасу кезеңдерін;
2. Әлемнің жетекші елдерінің мемлекеттік құрылымы мен басқару нысандарын, елдер мен олардың астаналарын;
3. Мемлекеттің аумағының анықтамасын, шекараны жіктеуді;
4. Дамушы және дамыған елдерді бөлуді;
5. Демографиялық саясат, табиғи өсім, әлемдегі басты нәсілдерді;
6. Әлемдегі ең көп тараған тілдерді;
7. Ұлттық, мәдени-тарихи орталықтарды;
8. Ғылыми-техникалық революцияның анықтамасын;
9. Глобальді проблемаларды, унитарлық мемлекет, монархия, республика, федеративтік мемлекет терминдері мәндерін түсіндіре білуді;
10. Демография, демографиялық жарылыс, демографиялық дағдарыс терминдерінің анықтамасын, олардың себептерін;
11. Урбандану, субурбандану түсініктерін;
12. Агломерация, мегаполис анықтамаларын;
13. Географиялық номенклатура мен терминологиясын білуді айтып, түсіндіре алу.
Істей білу керек:
1. Кескін картаға түсіруді;
2. Негізгі жүк ағындарын анықтауды;
3. Қосымша көздердің көмегімен елдердің ерекшеліктерін анықтауды (өлшемі, халқының саны, басқару нысаны, әкімшілік-аумақтық құрылысы);
4. Атласпен жұмыс, теңіздер мен мұхиттарға шығатын немесе шықпайтын елдерді іріктеуді;
5. Әлем халықтарының тығыздығы, атлас карталармен жұмысты;
6. Статистикалық кестелер бойынша есептеу, талдау, болжауды;
7. Атлас карталарын талдау және кәсіпорындардың өндіріс бағытына мысалдар келтіруді;
8. Түрлі ақпарат көздеріне сүйене отырып, жер шарының ірі аймақтарын-дағы дүние жүзі шаруашылық салаларының орналасу ерекшеліктері-нен деңгейін анықтауды, кескін картаға түсіруді жасай білуді;
9. Экономикалық-статистикалық және картографиялық материалдар-ды пайдалана отырып, бірнеше елдердің толық экономикалық-географиялық сипаттамасын жасауды үйрену;
10. Экономика, саясат, әлемтану, экология мәселелері бойынша қоғамдық қызметтің мәслихаттар, диспуттар, дөңгелек стол және өзге де түрлерін өткізуді біліп, үйрену;
11. Реферат, баяндама жазуды, тезистер құрастыруды, қорғай білу.