Мәтін бойынша тапсырмалар.
1-тапсырма: Мәтіннен негізгі түбір және туынды түбірлерді тауып жазыңыздар.
2-тапсырма: Ысқыш, малшы, Қазақстан, мақтаншақ, оқушы, білім сөздерінің қай түбірге жататынын анықтаңыздар.
3-тапсырма: "Шанақ" "ен", "перне" "тиек", "ширатылу" сөздерін түсіндірме сөздіктен қарап келіңіздер.
4-тапсырма: Негізгі және туынды түбірлерге бірнеше мысал келтіріп, сөйлем құраңыздар.
5-тапсырма: Мәтінде айтылмаған тағы қандай аспаптарды білесіндер, олар туралы мағлұмат жинап, сабақта айтып беріңіздер.
Аңшылық ұсақ құстар
Ителгі-жүні сары шұбар,қанаты ұзын , мойыны ақжал,көзі қап-қара құс. Ителгінің қайырыуы (үйретуі) өте қиын болады. Ал үйретіліп болса,ол-өте өжет және алғыр құс. Ителгінің мөлдіреген қара көзі өте әдемі әрі сүйкімді.
Алдырған томағасын ителгідей,
Көзіңнен айналайын жаутандаған,- деп келетін халық өлені мұны растай түседі.
Лашын-қанат,құйрығы ұзын, тұмсығы имек, сарғыштау құс. Үйректі оңай алғанымен,қазды алу оған қиынға түседі. Бұл да ауыз әдебиетінде әлденше рет теңеу ретінде жұмсалған:
Лашын құстай шүйілген,
Жеңсіз берен киінген,
Жалғыз қара көрінді.
(«Батырлар жыры»)
Қаршыға- тұмсыға иілген, шағын денеді алғыр құс. Мұның да сұлулығы әнге қосылып, әсем теңеуге баланған:
Қаршығы төс, қаз мойын Ғалияжан,
Әлде нендей болады заманымыз?
(Балуан Шолақ)
Қаршығалыға қоян кездеспейді,
Жарақтыға жау жалықпайды (мақал)
Тұрымтай – Лашын тұқымдас, қанатының ұшы қызыл, түрі күйкентайға ұқсас құс. Ауыз әдибиетінде көбінесе «кішкентай» сөзіне синоним ретінде жұмсалады. Мысалы, «Тұрымтайдай бала едің сен » - сен кішкентай ғана бала едің.
Достарыңызбен бөлісу: |