1. Химиялық технологияның негізгі ұғымдары мен анықтамалары: химиялық технология,шикізат,реагент,мақсатты өнім,жанама өнімдер,қосымша материалдар,қалдықтар. Химиялық технология
Жылу режимі бойынша химиялық реакторлар бөлінеді
жүктеу/скачать 5,58 Mb.
|
охт сессия ответ 30 сурак (1)
| Жылу режимі бойынша химиялық реакторлар бөлінеді:
1) адиабаттық, 2) изотермиялық; 3) политроптық режимде жұмыс істейтін реакторларға. 16. Минералды тұздар және тыңайтқыштар өндірісі. Минералды тұздар, адам ағзасы жеген тағам мен ішкен суы арқылы қабылдайды. Минералды тұздар денеге жинақталады және жасушалар мен ұлпалардың құрамына кіреді. Минералды тұздар адам ағзасында жетіспесе немесе көп болған жағдайда адам әртүрлі ауруға ұшырайды. Адам ағзасында минералды тұздар мен заттардың жалпы көлемі шамамен 4,5 % құрайды. Минералды тұздардың көлемі адам ағзасындағы судың көлеміне байланысты болады. Минералды тұздардың көмірсулардан, липидтерден және ақуыздардан айырмашылығы, минералдар органикалық емес заттар болып табылады, сондықтан оларды тірі заттар шығармайды. Оның көп бөлігі сүйектерде шоғырланған. Ең танымалдарының қатарына кальций, фосфор, калий, күкірт, натрий, магний, темір, мыс, мырыш, селен, хром және т.б. Бұл бейорганикалық заттар ағзада өте маңызды функцияларды атқарады және олардың жетіспеушілігі денсаулықтың теңгерімсіздігіне әкелуі мүмкін. Алайда, алюминий және бор сияқты минералдар бар, олар денеде ешқандай функциясыз болады. Минералдар біздің ағзамызда өте маңызды рөл атқарады. Олар адам ағзасының сүйектерінің қалыптасуы мен сақталуында маңызды компоненттер ретінде әрекет етеді; өзінің әрекеті арқылы ферментативті реакциялар реттеледі; кейбір органикалық молекулалардың құрамына қатысады; осмотикалық тепе-теңдікті сақтауда әрекет ету; Минералды тыңайтқыштар-Жоғары және тұрақты өнім алу үшін топыраққа қосатын, құрамында өсімдіктердің қоректенуі үшін қажетті элементтері бар тұздар. Тыңайтқыштардың жіктелуі. Тыңайтқыштар пайда болу тегіне байланысты: агрохимиялық жағдайына, физиологиялық әсеріне, қоректену элементтеріне, қоректік заттардың концентрациясына тәуелді жіктеледі. Шығу тегі бойынша: минералдық, органикалық, органоминералдық, бактериалдық тыңайтқыштар болып төртке бөлінеді. Минералдық тыңайтқышқа: табиғи және өндірістерде өндірілетін минералдық тұздар жатады. Құрамында өсімдікке керекті элементі бар табиғи және жасанды органикалық тыңайтқыштар да жиі қолданыс тапқан. Мысалы, карбамид, көң, қи, тезек. Органоминералдық тыңайтқыштар - органикалық және минералдық тыңайтқыштардың қоспасы. Мысалы, шымтезек. Бактериалдық тыңыйтқыштар - топыраққа сіңімді қоректік элементтердің түрін түзетін бактериялар. Азот тыңайтқыштары. Азот тыңайтқыштарының ішінде қазіргі кезде көп таралған карбамид (мочевина) оңай еритін, түссіз кристалды зат, өте құнды тыңыйтқыш, кұрамында өсімдікке жеңіл сіңірілетін 46% азот бар. Аммиак селитрасына қарағанда карбамидтің көптеген физикалық қасиеттері әлдеқайда жақсы. Агрохимиялык сапасы барлық қатты азот тыңайтқыштарынан басым, топырақ құрамында ұзақ уақыт сақталады. Өсімдіктерге тамыры және жапырақтары арқылы сіңеді. Өзіндік құны төмен. Калий тыңайтқышы. Калий тыңайтқышын өндіруге шикізат ретінде табиғи калий тұздарын және өсімдіктердің күлін қолданады. Негізгі шикізат ретінде минерал сильвинит (mKCl+nNaCl) құрамында 14-18% К2O болады және каолинит (КCl . MgCl . 6Н2О) қолданылады. Сильвинит құрамында 23-30% КCl, 65-70%NaCl болады. Осыдан КCl-ды бөліп алып тыңайтқыш peтінде қолданады. Сильвиниттен калий хлоридін екі әдіспен алады: галургия немесе бөлек кристаллизациялау әдісі. Бұл әдіс КCl -мен NaCl- дың температураға байланысты әр түрлі ерігіштігіне негізделген. 0-ден 100°С-қа дейін NaCl-дың ерігіштігі өзгермейді, ал KCl-дың ерігіштігі температура өскен сайын артады. 26°С -та КCl мен NaCl ерігіштігі бірдей болады. Егер 100°С-та ерітсе КCl, NaCl-дан екі еседей көп болады. Салқындатса, тек КCl кристалданады. Фосфор тыңайтқыштары. Фосфор тыңайтқышын өндіруге шикізат ретінде табиғи фосфаттар апатит және фосфориттерді қолданады. Eкeyінде де фосфор кальций фосфаты Са3(РО4)2 түрінде болады. Бұл ерімейтін тұз, демек бұл түрінде тыңайтқыш бола алмайды. Сонда фторапатиттен гипс, фосфор қышқылын және тұздарын, фосфор тыңайтқышын алатыны көрсетілген, ал нефелиннен (Na2О, K2О,.SiO2 .Al2O3) - сода, поташ цемент, алюминий сирек элементтер алынады. жүктеу/скачать 5,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|