Қос бұранданың ПӘК-ін тәжірибе жүзінде анықтау қозғалыстағы күш пен пайдалы кедергі күшінің теңесуі арқылы іске асырылады. Осы теңдесу гайканы жоғары төмен қозғау арқылы орындалады. Бұл жағдайда гайканы белгілі бір Q күшпен қамтамасыз ету қажет, ал гайканы жылжытудағы S жұмыс мына өрнекпен Ап.л.=Q·S анықталады. Қозғаушы күш моменті Т бұранданың белгілі бұрышқа бұрылудағы жұмыс мына формуламен өрнектеледі Адв=Т·.
Осы көрсетілген жұмыстарды есептеу үшін белгілі уақыт аралығында гайканың бір адымға жылжуын, ал бұранданың бір толық айналуын анықтасақ жеткілікті. Онда
. (6.4)
Егер де бұранда бірқалыпты айналса, онда бұранданың ПӘК, яғни формуладағы физикалық шамаларды ТММ-33 лабораториялық құрал арқылы анықтауға болады.
Қондырғының жұмыс істеу принципі және құрылысы. ТММ-33 қондырғысы – қос бұранданың ПӘК-ін анықтауға арналған лабораториялық күрделі механизм. Ол түрлі материалдардан жасалған бұрандаларға қолданылады.
Қондырғы келесі тетіктер мен түзілімдерден тұрады (6.1 -сурет):
1) қуаты 50Вт, 110-127В кернеулі ауыспалы токты; бір фазалы электроқозғауыш;
2) редуктор шығар валдың айналыс санымең 60 об/мин;
3) винт;
4) гайкалық тұлға;
5) маятник типті торсиометр;
6) редуктор сағасы;
7) сырғақ;
8) траверсалы ілгіш;
9) салмақ(жүк);
10) рама.
Электроқозғауыш редуктордың тұлғасымен нағыз байланысқан, ал біліктің саны түтік тәрізді подшипник тің ішінде айналады. Редуктордың шығу білігі, біліктің соңы арқылы бұрандаға айналмалы қозғалыс береді. Ал гайка сырғақ арқылы ұсталып тұрады да, тек ілгерілемелі қозғалысқа қатысады. Жүк траверсалық ілгіш арқылы гайкаға осьтік салмақ түсіреді. Жұмыс кезінде қос бұранданың кері моменттік күші редукторды айналдыруға әрекет жасаса қозғауыштың статоры торсиометрлі маятникке қарама-қарсы әрекет жасайды. Торсиометрдің моментіне әсер етіп күштің шамасы бөлімі 1˚ тең шкаламен есептеледі. Айналдырушы моменттің белгісі 6.3 кестесінен алынады.
Жұмысты орындау реті:
Оқытушыдан белгілі бұрандасы бар винт, гайкалар және жүктер алу. Бұранда параметрлерін, гайка материалдарын, винт материалын жазып алу.
Қондырғыға бұранда мен гайканы орналастыру, гайканы төменгі қалыпқа келтіру, ілгіш пен траверсаның салмағын анықтау.
Қондырғы қосылыстарын тексеріп оқытушыдан немесе лаборанттан жұмысты жасауға рұқсат алу.
Гайканың жоғары көтерілуінде торсиометр шкаласынан үш рет көрсеткіш алып кестеге толтыру (6.2 - кесте).
Салмақты біртіндеп 2кг, 3кг-ға көтеріп гайканы көтеру циклін өткізу керек. Шкала көрсетулерін кестеге жазу (6.2 - кесте).
6.2 - кесте
Материал гайки
|
Вес груза Q, Н
|
Отклонения маятника торсиометра
|
Момент на винте
Т, Н·мм
|
Работа сил,
Н·мм
|
η
|
X1
|
X2
|
X3
|
Xср
|
Aдв
|
Aп.с
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1, 2, 3, 4, 5 пункттарын материалдары әртүрлі үш гайкамен өткізу керек.
Өлшеулерден кейін траверсадан жүктерді алып қондырғыны өшіру.
Гайка материалының әр жүгіне торсиометрдің орташа белгісін есептеу. 6.3 - кестесі бойынша винттағы айналдыру моментін есептеу.
6.3 - кесте
Отклонение стрелки в делениях
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
Величина момента Т, Н·мм
|
70
|
140
|
210
|
280
|
351
|
421
|
492
|
564
|
635
|
6.3 кестенің жалғасы.
Отклонение стрелки в делениях
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
17
|
Величина момента Т, Н мм
|
707
|
780
|
853
|
927
|
1001
|
1076
|
1151
|
1228
|
Отклонение стрелки в делениях
|
18
|
19
|
20
|
21
|
22
|
23
|
24
|
Величина момента Т, Н мм
|
1305
|
1383
|
1462
|
1542
|
1623
|
1706
|
1789
|
9) (6.4) формуласымен әр жүктің және гайка материалынан қос бұранда ПӘК-ін есептеу.
10) Милиметрлік қағазда қос бұранда ПӘК-ң Q жүгіне байланысты өзгеру графигін сызу;
11) (6.1) формуласы бойынша винтпен гайканын материалдарына қос бұранданың ПӘК-ін есептеу. Қорытындыны эксперименттік шамалармен салыстыр.
Баяндама құрастыру. Жұмыс бойынша баяндама мынадан тұру керек:
Жұмыс мақсаты.
Бастапқы берілгендер:
– бұранда түрі;
– бұранда қадамы;
– бұранда диаметрі d, мм;
– бұранда көтерілімінің бұрышы , град;
– бұранда пішінінің бұрышы , град;
– винт материалы;
– гайка материалы.
Өлеулер қорытындылары.
Қос бұранда ПӘК-ң өзгеру графигі.
(6.1) формуласымен ПӘК-ін анықтау.
Достарыңызбен бөлісу: |