1. Оқыту әдістері ұғымы және олардың жіктелуі Көркем еңбекті оқытудың негізгі әдістері
жүктеу/скачать 34,61 Kb.
|
лекция-2
| 1. Ауызша оқыту әдістері
Ауызша әдістер сізге қысқа мерзімде үлкен көлемде ақпарат беруге, студенттерге проблема қоюға және оларды шешу жолдарын көрсетуге мүмкіндік береді. Сөздің көмегімен мұғалім балалардың санасында адамзаттың өткені, бүгіні мен болашағының жарқын суреттерін тудыруы мүмкін. Сөз оқушылардың қиялын, есте сақтау қабілетін, сезімдерін белсендіреді. Ауызша оқыту әдістеріне әңгіме, дәріс, әңгіме және т.б. оларды қолдану барысында мұғалім оқу материалын сөз арқылы түсіндіреді, түсіндіреді, ал студенттер тыңдау, есте сақтау және түсіну арқылы оны белсенді түрде игереді. Әңгіме. Әңгіме әдісі оқу материалының мазмұнын ауызша баяндауды қамтиды. Бұл әдіс мектепте оқытудың барлық кезеңдерінде қолданылады. Бейнелеу өнері сабақтарында оны мұғалім негізінен жаңа ақпаратты (әйгілі суретшілердің өмірінен қызықты ақпарат), жаңа талаптарды хабарлау үшін қолданады. Әңгіме келесі дидактикалық талаптарға сәйкес келуі керек: сенімді, қысқа, эмоционалды, бастауыш сынып оқушылары түсінуі мүмкін. Көркем еңбек және бейнелеу өнері сабақтарындағы мұғалімнің әңгімесіне аз уақыт бөлінеді, сондықтан оның мазмұны қысқа, сабақтың мақсаттары мен практикалық еңбек міндеттеріне қатаң сәйкес келуі керек. Сюжетте жаңа терминдерді қолданған кезде мұғалім оларды мәнерлеп айтып, тақтаға жазуы керек. Сюжеттің бірнеше түрі болуы мүмкін: - әңгіме-кіріспе; - әңгіме-баяндау; - әңгіме-қорытынды. Біріншісінің мақсаты-студенттерді басқа әдістермен, мысалы, әңгіме арқылы өткізуге болатын жаңа оқу материалын қабылдауға дайындау. Сюжеттің бұл түрі салыстырмалы түрде қысқа, жарқын, ойын-сауық және эмоционалдылықпен сипатталады, бұл жаңа тақырыпқа қызығушылық тудырады, оны белсенді ассимиляциялау қажеттілігін тудырады. Мұндай әңгіме барысында сабақта оқушылардың іс-әрекетінің міндеттері туралы айтылады. Әңгіме-презентация кезінде мұғалім жаңа тақырыптың мазмұнын ашады, презентацияны белгілі бір логикалық дамып келе жатқан жоспарға сәйкес, нақты дәйектілікпен, басты нәрсені бөліп, иллюстрациялар мен сенімді мысалдар келтіре отырып жүзеге асырады. Әңгіме-қорытынды әдетте сабақтың соңында жасалады. Ондағы мұғалім негізгі ойларды қорытындылайды, қорытынды жасайды және жалпылайды, осы тақырып бойынша әрі қарай өзіндік жұмыс жасау үшін тапсырма береді. Әңгіме әдісін қолдану барысында келесі әдістемелік әдістер қолданылады: ақпаратты ұсыну, зейінді белсендіру, есте сақтауды жеделдету әдістері, салыстырудың логикалық әдістері, салыстыру, негізгі нәрсені бөліп көрсету. Сюжетті тиімді қолданудың шарттары-жоспарды мұқият ойластыру, тақырыпты ашудың ең ұтымды тізбегін таңдау, мысалдар мен иллюстрацияларды сәтті таңдау, презентацияның эмоционалды тонусын сақтау. Әңгіме. Әңгіме-оқытудың диалогтық әдісі, онда мұғалім мұқият ойластырылған сұрақтар жүйесін құру арқылы студенттерді жаңа материалды түсінуге немесе олардың білгендерінің игерілуін тексеруге әкеледі. Әңгіме дидактикалық жұмыстың ең ескі әдістеріне жатады. Оны Сократ шебер қолданды, оның атынан "Сократтық әңгіме"ұғымы пайда болды. Көркем еңбек және бейнелеу өнері сабақтарында әңгіме жиі әңгімеге айналады. Әңгімеде жаңа білім алу және мұғалім мен оқушының ойларымен ауызша алмасу арқылы бекіту мақсаты бар. Әңгіме балалардың ойлауын белсендіруге ықпал етеді және табиғи заттардың көрсетілімімен, олардың бейнесімен үйлескенде сенімдірек болады. Нақты міндеттерге, оқу материалының мазмұнына, оқушылардың шығармашылық танымдық іс-әрекетінің деңгейіне, дидактикалық процестегі әңгіме орындарына байланысты әр түрлі әңгімелер бөлінеді. Эвристикалық әңгіме бейнелеу өнері мен көркем еңбекті оқытуда кең таралған ("эврика" сөзінен – табу, ашу). Эвристикалық әңгіме барысында мұғалім студенттердің білімі мен практикалық тәжірибесіне сүйене отырып, оларды жаңа білімді түсінуге және игеруге, ережелер мен тұжырымдарды қалыптастыруға әкеледі. Жаңа білімді хабарлау үшін хабарлаушы әңгімелер қолданылады. Егер әңгіме жаңа материалды зерттеуден бұрын болса, оны кіріспе немесе кіріспе деп атайды. Оқушы үшін шақыру, оқушылардың дайындығы жағдайын жаңаны тануға. Ағымдағы әңгіме жүргізу қажеттілігі практикалық жұмыс барысында туындауы мүмкін. "Сұрақ – жауап" арқылы оқушылар қосымша ақпарат алады. Бекіту немесе қорытынды әңгімелер жаңа материалды зерттегеннен кейін қолданылады. Олардың мақсаты-оқушылардың жұмыстарын талқылау және бағалау. Әңгіме барысында сұрақтар бір оқушыға (жеке әңгіме) немесе бүкіл сынып оқушыларына (фронтальды әңгіме) жіберілуі мүмкін. Әңгімелесуге қойылатын талаптар. Әңгімелесудің сәттілігі көбінесе сұрақтардың дұрыс қойылуына байланысты. Барлық оқушылар жауап беруге дайын болуы үшін мұғалім сұрақтарды бүкіл сыныпқа қояды. Сұрақтар қысқа, нақты, мазмұнды, оқушының ой-пікірін ояту үшін тұжырымдалған болуы керек. Екі жақты сұрақтар қоюға болмайды немесе жауапты болжауға болмайды. "Иә" немесе "жоқ"сияқты бір мәнді жауаптарды талап ететін баламалы сұрақтарды тұжырымдау қажет емес. Жалпы, әңгімелесу әдісі келесі артықшылықтарға ие: оқушыларды белсендіреді, олардың есте сақтау қабілеті мен сөйлеуін дамытады, оқушылардың білімін ашық етеді, тәрбиелік күші зор, жақсы диагностикалық құрал болып табылады. Сөйлесу әдісінің кемшіліктері: көп уақытты қажет етеді, білім қоры қажет. Түсініктеме. Түсіндіру-заңдылықтарды, зерттелетін объектінің маңызды қасиеттерін, жеке ұғымдарды, құбылыстарды ауызша түсіндіру. Бейнелеу өнері және көркем еңбек сабақтарында түсіндіру әдісін сабақтың кіріспе бөлігінде өнімді көрсетумен бірге әр түрлі тігістердің орындалуымен, щеткамен жұмыс жасаудың әртүрлі әдістерімен танысу кезінде және т. б. қолдануға болады. Жұмысқа дайындық кезінде мұғалім жұмыс орнын қалай ұтымды ұйымдастыруға болатындығын түсіндіреді; жоспарлау кезінде операциялардың реттілігін қалай анықтау керектігін түсіндіреді. Түсіндіру процесінде мұғалім оқушыларды материалдардың қасиеттерімен және құралдардың мақсаттарымен, ұтымды еңбек әрекеттерімен, амалдар мен операциялармен, жаңа техникалық терминдермен (Көркем еңбек сабақтарында); қылқаламмен жұмыс істеу тәсілдерімен және сурет салу, заттарды салу жүйелілігімен (сурет салу сабақтарында) таныстырады. Түсіндіру әдісіне қойылатын талаптар. Түсіндіру әдісін пайдалану міндетті, проблеманың мәнін, мәселені дәл және нақты тұжырымдауды; себеп-салдарлық байланыстарды дәйекті ашуды, дәлелдеуді және дәлелдемелерді; салыстыруды, салыстыруды және ұқсастықты пайдалануды; жарқын мысалдарды тартуды; баяндаудың мінсіз логикасын талап етеді. Пікірталас. Пікірталас, оқыту әдісі ретінде белгілі бір мәселе бойынша пікір алмасуға негізделген және бұл көзқарастар қатысушылардың жеке пікірлерін көрсетеді немесе басқа адамдардың пікіріне сүйенеді.бұл әдіс студенттердің едәуір жетілу және ойлау тәуелсіздігі болған кезде, өз көзқарастарын дәлелдей, дәлелдей және негіздей алатын жағдайда қолданған жөн. Ол сондай-ақ үлкен тәрбиелік құндылыққа ие: ол мәселені тереңірек көруге және түсінуге, өмірлік ұстанымды қорғауға, басқалардың пікірімен санасуға үйретеді. Бұл әдіс орта мектепте қолдануға ыңғайлы. Бірақ егер бастауыш сынып оқушылары жоғарыда аталған ерекшеліктерге ие болса (күшті сыныптар), яғни бұл әдісті енгізуді бастау керек (мысалы, суретшілердің жұмысымен, атап айтқанда олардың шығармаларымен танысқанда). Нұсқама. Бұл әдіс бойынша еңбек әрекеттерінің тәсілдерін түсіндіру, оларды дәл көрсету және қауіпсіз орындау (көркем еңбек) түсініледі. Нұсқаулық түрлері: - Өткізу уақыты бойынша: Кіріспе-сабақтың басында өткізіледі, нақты жұмыс тапсырмасын қоюды қамтиды, операцияларға сипаттама беріледі, жұмыс әдістері түсіндіріледі. Ағымдағы-практикалық іс-әрекет кезінде жүзеге асырылады, жіберілген қателерді түсіндіруді, себептерін, жұмыс кемшіліктерін анықтауды, қателерді түзетуді, дұрыс әдістерді түсіндіруді, өзін-өзі бақылауды қамтиды. Қорытынды-жұмысты талдауды, жұмыста жіберілген қателіктердің сипаттамасын, оқушылардың жұмысына баға қоюды қамтиды. - Оқушыларды қамту бойынша: жеке, топтық, сыныптық. - Презентация түрінде: ауызша, жазбаша, графикалық, аралас. жүктеу/скачать 34,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|