1 практикалық сабақ
жүктеу/скачать 26,55 Kb.
|
1 практикалық сабақ
|
1 практикалық сабақ Ақша қаражаттары және олардың баламалары (CCE) - бұл бизнестегі ең өтімді ағымдағы активтер баланс. Ақша қаражаттарының баламалары - бұл «уақытша бос ақшамен және белгілі ақша сомасына оңай айырбасталатын» қысқа мерзімді міндеттемелер. Ан инвестиция әдетте қысқа мерзімді өтеу мерзімі - 90 күн немесе одан аз болған кезде ақша эквиваленті болып есептеледі және оны сатып алу күнінен бастап ақша қаражаттары мен олардың баламалары балансына қосылуы мүмкін, егер ол маңызды емес болса тәуекел актив құнындағы өзгерістер туралы; өтеу мерзімі 90 күннен асқанда, актив ақша қаражаттары және олардың баламалары ретінде қарастырылмайды. Меншікті капиталға салынған инвестициялар көбінесе ақшалай баламалардан шығарылады, егер олар мәні бойынша олардың баламалары болмаса, мысалы, қысқа мерзімді мерзімде және қалпына келтіру күні көрсетілген артықшылықты акциялар болса. Компанияның денсаулық сақтаудың маңызды көрсеткіштерінің бірі оның ақша қаражаттары мен олардың баламаларын қалыптастыру мүмкіндігі болып табылады. Сонымен, таза активтері салыстырмалы түрде жоғары және ақшалай қаражаттар мен олардың баламалары айтарлықтай аз компанияны көбінесе өтімділіктің жоқтығы деп санауға болады. Инвесторлар мен компаниялар үшін ақша қаражаттары мен олардың баламалары әдетте «төмен тәуекелділік және төмен кірістілік» инвестициялары болып саналады, кейде сарапшылар CCE мен ағымдағы міндеттемелерді салыстыру арқылы қысқа мерзім ішінде компанияның шоттарын төлеу қабілетін бағалай алады. Дегенмен, бұл бірден қолма-қол ақшаға айналдыруға болатын дебиторлық қарыз болған жағдайда ғана орын алуы мүмкін. Алайда, ақша қаражаттары мен олардың эквиваленттерінің үлкен мәні бар компаниялар мақсат болып табылады алу (басқа компаниялармен), өйткені олардың артық ақшалары сатып алушыларға оларды сатып алуды қаржыландыруға көмектеседі. Қолма-қол ақшаның жоғары қоры компанияның өзінің CCE ресурстарын орналастыруда тиімді еместігін де көрсете алады, ал ірі компаниялар үшін бұл айтарлықтай сатып алуға дайындықтың белгісі болуы мүмкін. CCE-ді үнемдеуге арналған шығындар - бұл компания жаңа өнімге немесе қызметке инвестициялау немесе бизнесті кеңейту арқылы табуға болатын өзіндік капитал. Банк овердрафттары, әдетте, қаржыландыру қызметі ретінде қарастырылады. Осыған қарамастан, егер талап бойынша қайтарылатын банктік қарыздар компанияның ақша қаражаттарын басқарудың ажырамас бөлігі болса, банктік овердрафттар ақша қаражаттары мен олардың баламаларының бөлігі болып саналады. Қолма-қол ақша шоттарды сақтау әдетте үнемдеуге арналған, сондықтан олар күнделікті шығындарға пайдаланылмайды. Қолма-қол ақша шоттарды тексеру шоттағы қаражатқа қол жеткізу үшін чектер жазуға және электронды дебетті пайдалануға рұқсат беру. Ақша аударымы - үкімет немесе қаржы институттары шығарған, пайдаланатын қаржы құралы алушы талап бойынша қолма-қол ақша алуға. Ақша аударымдарының чектерден артықшылығы - оған сенім артады, өйткені ол әрдайым алдын ала төленеді. Олар жеке немесе шағын бизнестің қарыздарын төлеуге жарамды және оларды ақылы төлемге пошта, азық-түлік сияқты көптеген жерлерде сатып алуға болады. Ұсақ ақша шамалы шығындарды төлеуге жұмсалатын ақшаның аз мөлшері және оның мөлшері ұйымға байланысты өзгеруі мүмкін. Кейбір ұйымдар үшін 50 доллар қолма-қол ақшаның жеткілікті мөлшері болып табылады, ал басқалары үшін ең төменгі сома 200 долларды құрауы керек. Ұрлыққа жол бермеу үшін ұсақ ақшалай қаражаттар сақталуы және есепке алынуы керек. Көбінесе кастодиан тағайындалады, ол ұсақ кассалық операциялардың құжаттамасына жауап береді. Ақша эквиваленттерінің компоненттері 1969 ж. $ 100,000 қазыналық шот Қазынашылық вексельдер, сондай-ақ «вексельдер» деп аталады, бұл АҚШ-тың қазынашылық министрлігі шығарған құнды қағаз, оларды сатып алу АҚШ үкіметіне ақша береді. Мемлекеттік вексельдер 100 доллар номиналымен аукционға шығарылады, максималды сомасы 5 миллион долларға дейін (немесе аукциондық ұсыныстың 35% -ы) және купондық төлемі жоқ, бірақ оның орнына жеңілдікпен сатылады, олардың кірістілігі олардың кірісі өтеу кезінде төленетін сатып алу бағасы мен сатып алу құны. Қазынашылық вексельдердің тұрақты сериялары шығарылған күннен бастап 4, 13, 26 және 52 аптада аяқталады, оларды TreasuryDirect немесе лицензияланған брокер арқылы сатып алуға болады. Коммерциялық қағаз - бұл ірі компаниялар қолданатын құжат. Рұқсат етілген минималды сома[кім? ] 100000 фунт стерлингті құрайды және қарыз алудың бұл түрі белгілі бір «заңды тұлғаларға» сәйкес келмейді. Қаржы компаниялары өздерінің жалпы коммерциялық қағаздарының 2/3 бөлігін халыққа сатады, бірақ сонымен қатар аз несие алып, өздерінің коммерциялық қағаздарын «қағаз сатушыларға» сататын кейбір компаниялар бар, содан кейін олар қағаздарды инвесторларға қайта сатады. Қағаз дилерлеріне арналған «дөңгелек лот» шамамен 250 000 фунт стерлингті құрайды. Нарықтық бағалы қағаздар бизнесті өтімді етіп көрсетіңіз, өйткені олар ағымдағы коэффициенттің есебіне де енеді. Бұл бағалы қағаздар көбінесе дайын бағасының болуына байланысты көпшілік биржада сатылады. Нарықтық бағалы қағаздардың екі түрі бар: сатылатын меншікті бағалы қағаздар және сатылатын қарыздық бағалы қағаздар. Ақша нарығының қорлары шоттарды тексеруге ұқсас, бірақ олар көбінесе депозиттік қаражаттарға салынатын жоғары пайыздық мөлшерлемені төлейді. Ақша нарығы қорларының таза активтері (NAV) басқа пайлық қорлармен салыстырғанда тұрақты болып келеді және оның акцияларының бағасы тұрақты: бір акцияға 1,00 доллар. Кәсіпорындар, коммерциялық емес ұйымдар және басқа көптеген MMF мекемелері үшін қолма-қол ақшаны басқару үшін өте тиімді «құрал» болып табылады. Қысқа мерзімді мемлекеттік облигациялар көбінесе үкімет үкіметтің шығыстарын қолдау мақсатында шығарылады. Олар көбінесе елдің ұлттық валютасымен шығарылады және АҚШ мемлекеттік облигацияларына мыналар кіреді Сақтандыру байланысы, Қазынашылық міндеттеме, Қазынашылық инфляциямен қорғалған бағалы қағаздар және басқалары. Инвесторлар мемлекеттік облигацияларға ақша салудан бұрын саяси тәуекелді ескеруі керек, инфляция және пайыздық мөлшерлеме тәуекел. Ақша қаражаттары мен олардың баламалары баланста «ағымдағы активтер» ретінде көрсетіледі және оның құны әртүрлі операциялар жасалған кезде өзгереді. Бұл өзгерістер «деп аталадыақша ағындары »және олар бухгалтерлік есепке алынады кітап. Мысалы, егер компания тауарларды сатып алуға 300 доллар жұмсаған болса, бұл оның жеткізіліміне 300 долларға өсу және CCE құнының төмендеуі ретінде тіркеледі. Бұл аналитиктер ақша қаражаттары мен олардың баламаларына байланысты операцияларды есептеу үшін қолданылатын бірнеше формула: CCE-дің өзгеруі = Жыл соңындағы ақша қаражаттары және олардың баламалары - жылдың басындағы ақшалар мен олардың баламалары. Ақша қаражаттары мен олардың баламаларының кезең соңындағы мәні = Таза ақша ағындары + Бас кезеңіндегі CCE мәні Өтімділікті өлшеу коэффициенттері Ағымдағы қатынас әдетте «ағымдағы міндеттемелерді жабу үшін қолда бар айналым активтерінің үлесін шығару» арқылы компанияның өтімділігін бағалау үшін қолданылады. Бұл тұжырымдаманың негізгі идеясы ақша қаражаттары мен олардың баламаларын қамтитын ағымдағы активтердің қысқа мерзімді міндеттемелерді төлеу (салықтар, төлеуге жататын ноталар және т.б.) бар-жоғын шешу болып табылады. Ағымдағы қатынастар коэффициенті неғұрлым жоғары болса, ұйым үшін тиімді болады. { displaystyle { mbox {Ағымдағы қатынас}} = {{ mbox {Ағымдағы активтер}} үстінде { mbox {Ағымдағы міндеттемелер}}}} Жылдам қатынас - бұл міндеттемелерді жабуға қол жетімді компаниядағы ең өтімді активтерді өлшеу арқылы ағымдағы қатынасты анықтайтын өтімділік көрсеткіші. Ағымдағы коэффициенттен айырмашылығы, қолма-қол ақшаға айналуы қиын босалқылар мен басқа активтер есептен шығарылады жылдам қатынас. { displaystyle { mbox {Жылдам қатынас}} = {{{ mbox {Ағымдағы активтер}} - { mbox {Тауар-материалдық қорлар}}} over { mbox {Ағымдағы міндеттемелер}}}} Ақшалай қаражат коэффициенті жоғарыда аталған коэффициенттерге қарағанда шектеулі, өйткені басқалары жоқ ағымдағы активтер қолма-қол ақшаға қарағанда ағымдағы қарызды төлеуге болады. Несие берушілердің көпшілігі компанияның ақша қаражаттарының коэффициентіне мән береді, өйткені бұл ұйым өздерінің ағымдағы қарыздарын мерзімінен бұрын төлеу үшін ақша қаражаттарының тұрақтылығын сақтай ала ма деген ойға жетелейді. { displaystyle { mbox {Cash Ratio}} = {{ mbox {Cash and Cash Equival}} over { mbox {Current Passives}}}} Шектелген қолма-қол ақша алу және пайдалануға шектеу қойылған қолма-қол ақша мен олардың баламалары элементтерінің сомасы. Шектеу заңмен шектелгенді қамтуы мүмкін депозиттер қысқа мерзімді қарыздар, басқалармен жасалған келісімшарттар немесе нақты депозиттерге қатысты ұйымның ниеті туралы есептер бойынша өтемақы сальдосы ретінде ұсталатын; дегенмен, мерзімді салымдар және қысқа мерзімді сертификаттар салым заңды шектелген салымдар қатарынан шығарылады. Шектелген қолма-қол ақшаны ұйымның кеңеюі сияқты басқа мақсаттарға да қоюға болады, дивиденд қаражат немесе «ұзақ мерзімді қарызды босату». Оған байланысты материалдық емес немесе маңыздылығы, шектеулі қолма-қол қаржылық есептілікте «қолма-қол ақша» ретінде жазылуы немесе ол қол жетімді күніне қарай жіктелуі мүмкін төлемдер. Сонымен қатар, егер есепшот күнінен кейін бір жыл ішінде қолма-қол ақша пайдаланылады деп күтілсе, оны «ретінде жіктеуге боладыағымдағы актив «, бірақ ұзақ мерзімде бұл ұзақ мерзімді актив ретінде айтылады. Мысалы, ірі машина жасаушы компания аванстық төлем алады (депозит ) 2 ай ішінде шығарылуы және басқа елге жөнелтілуі керек машина үшін оның тапсырыс берушісінен. Клиенттік келісімшарт негізінде өндіруші депозитті жеке банктік шотқа салуы керек және жабдық жеткізіліп берілмейінше ақшаны алмауы немесе пайдаланбауы керек. Бұл шектеулі қолма-қол ақша, өйткені өндірушіде депозит бар, бірақ ол оны пайдалана алмайды операциялар дейін жабдық жеткізіледі. Ақша қаражаттарын сақтау, қабылдау мен беру үшін әрбір шаруашылық жүргізуші субъектінің кассасы болады. Кассир – материалдық жауапты адам. Ол касса опера-цияларын жүргізу тәртібімен таныс болуға тиіс. Осыдан кейін ғана оның материалдық толық жеке дара жауапкершілігі туралы онымен шарт жасалынады. Егер еңбек ақы мен басқа да төлемдерді беру үшін субъекті басшысының жазбаша бұйрығы бойынша басқа адамдар тартылатын болса, онда бұлардың материалдық толық жеке дара жауапкершілігі туралы олармен де шарттар жасалынады. Кассадағы операциялар есебі 45-«Кассадағы қолма-қол ақша» бөлімшесінің активті жинақтаушы шоттарында: 451-«Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақша» және 452-« Кассадағы шетелдік валюта түріндегі қолма-қол ақша» шоттарында жүргізіледі. «Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақшаның» есебі Қазақстан Республикасының Ұлттық банкісі бекіткен кассалық операцияларды жүргізу тәртібіне сәйкес жүргізіледі. Кассаға ақша қабылдау кассаның кіріс ордерлері №2 қосымша бойынша жүзеге асырылады, оған бас бухгалтер мен кассир қол қояды. Кассаға ақша салған жеке немесе заңды тұлғаларға бас бухгалтер мен кассир қол қойған ақшаны қабылдағаны туралы түбіртек беріледі. Төлемдерге ақшаны қабылдаған кезде кассир «Төлем таңбаларын анықтау тәртібін» басшылыққа алуға міндетті. Кассаға қабылданған теңге сомасы жазумен жазылып, тиын сандармен жазылады. Кассадан ақша беру кассаның шығыс ордерлерімен №3 қосымша немесе басшы мен бас бухгалтер қол қойған тиісінше рәсімделген төлем тізімдемелерімен ақша беруге жазылған өтінішпен, шоттармен және басқа да құжаттармен рәсімделеді. Егер касса шығыс ордер-леріне қоса тіркелген құжаттарда субъект басшысының рұқсат берілген қолы болса, ордерге оның қол қоюы міндетті емес. Жеклеген адамға кассаның шығыс ордері бойынша ақша берген кезде кассир алушының төлқұжатын немесе жеке басының куәлігін көрсетуді талап етеді. Оның атауы мен нөмірін, оның кімнің және қашан бергенін ордерде көрсетеді. Алушы касса ордеріне қол қояды және алған сомасын: теңгені – жазумен, тиынды – сандармен көрсетеді. Сенімхат бойынша берілген ақша жағдайында касса шығыс ордерінде ақшаны алуға сенім білдірілген адамның тегі, аты мен әкесінің аты көрсетіледі. Егер ақша төлем тізімдемесі бойынша жүргізілетін болса, ол тізімдемеге: «Сенімхат бойынша» деген жазу жазылады. Бұл жазуды касса шығыс ордеріне немесе ведомостқа қоса тіркейді. Кіріс және шығыс касса ордерлері мен оның орнына жүретін құжаттарды бухгалтерия дәл әрі айқын етіп сиямен немесе түтікше қаламмен жазып береді. Жалақы, уақытша еңбекке қабілетсіздігі жөніндегі жәрдемақылар мен сыйлықтар төлем тізімдемесі №4 қосымша бойынша таратылады, оның қас бетінде ақша бертін мерзімі мен оның жалпы сомасы көрсетіледі және оған басшы мен бас бухгалтер қол қояды. Банктен ақша алғаннан кейін үш күн өткен соң, кассир төлем тізімдемесіне еңбек ақысы бойынша тиесілі сомасын алмаған адамдардың аты-тегінің тұсына мөртабан соғады немесе «Депозитке салынды» деп қолымен жазып белгі соғады, берілмеген сома төленбеген жалақы тізіміне енгізіледі; тізімдемеде нақты төленген сома мен депозитке салынуға тиісті сома жөнінде жазылады. Егер төлемді кассир емес, уәкілдік алған адам жасайтын болса, төлем тізімдемесінде: «Тізімдеме бойынша ақша таратқан» деген жазу жазылады. Касса ордерлерінде өшіріп жазуға, бүлдіруге және түзетуге жол берілмейді. Жазылған касса ордерлері немесе олардың орнына жүретін құжаттар кіріс және шығыс касса құжаттарын тіркеу журналында тіркеледі, ол кіріс және шығыс касса құжаттарына жеке-жеке ашылады. Онда мыналар көрсетіледі: кіріс және шығыс ордерінің толтырылған күні мен нөмірі, кассаға түскен және жұмсалған ақшалардың нысаналы мақсаты көрсетіледі. Егер ақша қаржаттарының нысаналы мақсаты туралы деректерді машинограмма түрінде алатын болса, кіріс және шығыс касса құжаттарын тіркеу журналында тек құжаттың толтырылған күні, нөмірі мен сомасы көрсетіледі. Касса ордерлері бойынша ақшаны қабылдау мен беру тек олардың рәсімдеген күнінде ғана жүргізіледі. Ордерді алған кассир басшы мен бас бухгалтердің қолдарын; олардың дұрыс рәсімделуін; ордерлерде көрсетілген қосымшалардың болуын тексеруге міндетті. Операциялар жүргізіліп болғаннан кейін ордерге кассир қол қояды, ал оған тіркелген қосымша құжаттарға штамп басылады немесе жазумен: күнін, айы мен жылын көрсете отырып «Алынды» немесе «Төленді» деп белгі соғады. Касса операцияларының есебін кассир Касса кітабында №5 қосымша жүргізеді, ол нөмірленуге, тігілуге және оған сүргі салынуға тиіс; ондағы парақтар санын басшы мен бас бухгалтер қол қойып куәландырады. Касса кітабының әрбір парағы тең екі бөліктен тұрады. Олардың бірін кассир бірінші дана ретінде толтырады және ол кітапта қалады; екіншісі көшіргі қағаз арқылы бергі және сыртқы бетін толтырады. Ол кассирдің есебі ретінде парақтың жыртпалы бөлігі болып табылады. Касса операцияларының жазбалары парақтың жыртпалы емес бөлігінің бет жағынан юасталады. Алдын ала парақтың жыртпалы бөлігі кітапта қалатын бөлігіне сай келетіндей етіп парақты қиылатын сызық бойымен қойғаннан кейін жазу үшін жыртылатын парақтың бөлігін жыртылмайтын бөлігінің бет жағына салып, парақтың жыртыл-майтын бөлігінің сыртқы жағынан көлбеу сызығы бойымен жазуды одан әрі жалғастырады. Есеп бланкісі операциялар аяқталғанға дейін бір күн бойы жыртылмайды. «Соның ішінде жалақыға» деген жолдың бойында касса бойынша шығысқа есептен шығарылмаған жалақыға арналған төлем тізімдемелері бойынша сомасы да көрсетіледі. Касса операциялары шағын болса, онда касса есебі 3-5 күнде бір рет жасалуы мүмкін. Касса кітабында ақшаның кімнен алынғаны және кімге берілгені жөнінде құжаттың нөмірі, коррес-понденцияланған шоты, сомасы көрсетіледі. Күн сайын, жұмыс күнінің аяғында кассир берілген ақшаның жиынтығын шығарады және күн аяғында қалдықты есептейді. Өшіру мен ескертілмеген түзетулер енгізуге кітапта жол берілмейді. Түзетулерге кассир мен бас бухгалтердің қол қойылуы керек. Кассирдің есебінде корреспонденцияланатын шоттарға белгі жасалады, содан соң оның деректері 451-«Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақша» шотының дебеті мен кредиті бойынша машинограммаға немесеесеп регистрлеріне көшіріледі. Касса бойынша операциялардың, яғни 451 шоттың дебеті мен кредиті есебін кассир жүргізеді. Регистрлерге жазулар бухгалтерияға кассир есебінің түсуіне қарай жүргізіледі. Бірыңғай корреспонденцияланған шоттардың сомалары біріктіріледі. Айдың аяғында есепті айдан кейінгі бірінші жұлдызына регистрлердегі қалдық шығарылады, ол кассирдің есебіне және Бас кітаптағы 451 шоттың қалдығына сәйкес келуге тиіс. Кассаға ақша кірістелген кезде 451-«Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақша» шоты дебеттеліп, мына төмендегі шоттары кредиттелінеді: 441-«Есеп айырысу шотындағы ақша» шоты – кассаға есеп айырысу шотынан алынған сомаға; 333-«Қызметкерлердің және басқа да тұлғалардың берешегі» қызметкерлердің есебіндегі сомалар, жалақы, жетіспейтін сомалар, талан-таражға түскен сомалар және т.б. бойынша кассаға өткізілген қарыздар; 701-«Дайын өнімдерді (жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түскен табыс» шоты материалдар,жұмыстар мен қызметтер үшін қолма-қол ақшамен есеп айырысқан кезде. Кассадан ақша берілген кезде 451-шоты кредиттелінеді және мына төмендегі шоттар дебеттелінеді: 681-« Еңбекақы бойынша қызметкерлермен есептесу» шоты – кәсіпорын қызметкерлеріне берілген еңбек ақысының сомасына; 333-«Қызметкерлердің және басқа да тұлғалардың берешегі» шоты – кәсіпорын қызметкерлерінің есебіне берілген сомаға; 441-«Есеп айырысу шотындағы ақша» шоты – кәсіпорынның есеп айырысу шотына өткізілген, депозитке салынған жалақы және басқа да түсімнің сомасына. Валютамен есеп айырысуды жүргізген кезде субъектілер 452-«Кассадағы шетелдік валюта түріндегі қолма-қол ақша» шотын ашады. Валюта кассасындағы есеп субъект кассасындағы операцияларға ұқсас жүргізіледі, тек оның айырмашылығы мынадай: кіріс және шығыс касса ордерлерінде, касса кітабында каражаттар сомалары шетел валюталарымен және теңгеге айнал-дырылған түрінде көрсетіледі. Валюта кассасы үшін жеке касса кітабы ашылады. Валюта операциялары үлкен көлемде жүргізілген кезде жеке машинограммалардың және басқа да есеп регистрлердің жүргізілуі мүмкін. Валюта түскен кезде 452-шоты дебеттелінеді де және мына төмендегі шоттар кредиттеледі: 431- «Ел ішіндегі валюталық шоттағы ақша» валюта шотынан валюта түскен кезде; 301- «Алынуға арналған есептеулер» шоты – кассаға алынған валюта түсімінің сомасына; 725- «Бағам айырмашылығынан аланатын кіріс» шоты – тиісті шетел валюталарына қатысты теңге бағамының құлдырауы жағдайындағы бағам айырмашылықтарының сомасына; 333-«Қызметкерлердің және басқа да тұлғалардың берешегі» шоты – есеп беретін адамдардың кассаға өткізілген валюта түріндегі сомаларына. Валюта кассасынан валюта берген кезде – 452-шот кредиттелінеді және мына төмендегі шоттар дебеттелінеді: 333-«Қызметкерлердің және басқа да тұлғалардың берешегі» шоты – есебіне берілген шетел валютасының сомасына; 431-«Ел ішіндегі валюталық шоттағы ақша» шоты – валюта шотына өткізілген валюта сомасына; 844-«Бағам айырмашылығы бойынша шығыстар» шоты – тиісті валюталарға қатысты теңге бағамының көтерілуі нәти-жесінде болған бағам айырмашылықтарының сомасына; Субъектінің оперативтік кассасындағы қолма-қол ақшаның есебі. Қоғамдық тамақтандыру мен бөлшек сауда кәсіпорындарының ерекшелігіне байланысты олардан түскен түсімнің басым көпшілігі қолма-қол ақша каражаттары бойынша түсетіндіктен, оларға оперативтік кассасының есебін жүргізуге тура келеді. Оперативтік касса, әдетте, сауда залында орнала-сады. №1034 Қазақстан Республикасының Үкіметінің қаулысына сәйкес, қолма-қол ақшамен есеп айырысатын барлық шаруашылық жүргізуші субъектілердің Ережесі бекітілген. Аталған ережеде тыңшылық жадысы бар бақылаушы кассалық машинасын (ТЖБКМ) енгізуді ұсынған болатын. ТЖБКМ көмегімен есептеуді жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектілер тауарын сатып алушыларға бақылаушы-кассалық машинаның чегін беруге міндетті, өйткені ол сатушы мен сатып алушының арасындағы алып-сату келісім-шарты бойынша міндеттемелерінің орындалуын қуаттайды. ТЖБКМ сатылып алынғанда оны тіркеуден өткізу үшін салық органына арыз жіберіледі. Оны тіркеуден өткізу үшін келесідей құжаттарды ұсыну қажет: арыз, заңды тұлғаның мемлемкеттік тіркеуден өткені туралы куәлігінің көшірмесі , БКМ паспорты; қолма-қол ақшаны тіркейтін журналы т.б. Салық органдары арыз бланкісінің дұрыс толтырылғандығын және БКМ-ның белгіленген талапқа сәйкес келетіндігін тексеріп есепке қояды, сосын ТЖБКМ-на карточкасын береді. БКМ-ның пайдалану мерзімі біткен соң салық органына қайтарылады. БКМ қондырған кезде салық органының өкілетті инспекторы тыңшылықты жадында сақтайтын қондырғыға пароль енгізеді. Пароль шаруашылық жүргізуші субъектінің тіркеуден өткен салық органдарында сақталады. Ақша операциялық кассаға түскен кезде 451-«Операциялық кассадағы қолма-қол ақша» аралық шоты дебеттеледі және мына шоттар кредиттеледі: 701-«Дайын өнімдерді (жұмыстарды, қызметтерді) сатудан алынатын кіріс» шоттары және басқа да шоттар – кассаға алынған түсімнің сомасына; 301-«Алынуға арналған есептеулер» шоты – сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің кассаға алынған сомаға. Кәсіпорын кассасына түскен түсімді өткізгенде – 451 шоты дебеттеледі де, ал 451 шоттың «Операциялық кассадағы қолма-қол ақша» аралық шоты кредиттеледі. жүктеу/скачать 26,55 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|