Сабақтың тақырыбы: Химиялық элемент атомдарының радиоактивтілігі №5
|
Күні
|
Бекітемін
|
СЫНЫП: 10
|
Қатысқандар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Сабақ негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)
|
Тақырыпты түсініп оқи білуге баулу. Тілін, сөздік қорларын дамыту арқылы сабаққа деген қызығушылығын арттыру
|
Сабақ мақсаттары
|
Барлық оқушылар:
|
Тақырыпты топпен талқылау арқылы маңыздылығын ашады
|
Оқушылардың басым бөлігі:
|
топ арқылы дұрыс шешімдерді орындауға пайдаланады
|
Кейбір оқушылар:
|
тапсырмаларды қатесіз орындауға үйренеді
Естіген сөздердің мағынасын түсіндіре алады.
|
Тілдік мақсат
|
Оқушылар:
Топпен жұмыс істей алады.
|
Негізгі сөздер мен тіркестер:
|
Химиялық элемент,атом, радиоактивтілік
|
Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер:
|
Радиоактивтілік деген не?
Кім ашты?
|
электронның зарядының ашылуын кім ашты?
|
|
|
Жазылым бойынша ұсыныстар:
|
|
Алдыңғы оқу
|
Оқушылар физика пәнінен өткен радиоактивтілік сөзімен таныс, химия пәнінде салыстыра білуі
|
Жоспар
|
Жоспарланған уақыт
|
Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелерді жазыңыз)
|
Ресурстар
|
Басталуы
|
а)Оқушылармен амандасып,сыныптағы оқушыларды 3 топқа бөлу.
ә)Сынып құрамын түгелдеп, тақтаға күн ретін жазады.
Сабақта оқушылармен жеке жұмыс
Тапсырма беру арқылы химиялық элементтерге кесте бойынша сипаттама беру.
Электрондық оқулықтан радиоактивтілік туралы бейне баянды көрсетіп, сабақ тақырыбын анықтау.
Бөлінген топқа мәтінді таратып беру
|
а)Оқушылар 3 топқа бөлініп отырады.
ә)Тақтадан күн ретін көшіріп алады.
Оқушылар берілген тапсырманы жеке орындап шығады. Орындалған жұмысты дайын жауап арқылы тексеріп, өзін-өзі бағалайды. Толық орындаған оқушы жұмысын шапалақ ұру арқылы мадақтау.
|
Ортасы
|
Оқушыларға қосымша мәліметті таратып беру.
а)Тақтаға жаңа сабақтың тақырыбы жазылады.
ә)Тақырып бойынша берілген термин сөздермен жұмыс жасалады.
б)Оқушылар жеке дара мәтінмен танысып шығу тапсырылады.
в)Әр топқа мәтін бөлініп беріледі.
Радиоактивтілік –кейбір элементтердің сәуле өткізу құбылысы , заттардан өтуі, фотографиялық пластинкаларды қарайту құбылысы.
==2. Резерфорд қалыңдығы шамамен 10 000 атомға тең алтын пластинкадан а-сәуленің өтуін зерттеді. а-сәуле бөлшектері металл пластинкадан өткенде өзінің жолынан әртүрлі бұрыштарға ауытқып,кейбір жеке бөлшектер бірден өзінің ұшу бағытын өзгертеді –бұл бөлшектердің- шашырауы деп аталады
==3. Бұл құбылысты түсіндіру үшін Резерфорд атом құрылысының «планетарлық» моделін ұсынды: бұл бойышна атомның барлық массасы шоғырланған (+)оң зарядталған ядродан,ядроның төңірегін айналып жүретін электроннан тұрады.Ядролық модельді қазір де қолданады.Химиялық элемент атомының негізгі сипаттамасы –ядро заряды.
Ядро заряды элементтің реттік нөмірімен сәйкес келеді.
==4. Элементарлы бөлшектер ашылған соң Иваненко және Гапон атом құрылысының протонды-нейтрондық теориясын ашты,бұған сәйкес барлық атомдар протон мен нейтроннан тұрады делінді.Ядрода протон мен нейтронды ұстап тұратын күшті ядролық күштер деп атады.
==5. Ары қарай зерттеулер нәтижесі табиғатта бір атомның ядро зарядтары бірдей, бірақ массалары әр түрлі болатын түрлерін ашты.Оларды- изотоптар деп атады.Әрбір изотоп атом массасы және ядро зарядымен сипатталады.Барлық химиялық элементтердің изотоптары бар.
==6. 20ғасырда 1930 жылдан кейін мүмкін болатын ядролық реакциялардың көптеген түрі ашылып,зерттелді.Ядролық реакциялардың көмегімен радиоактивті қасиеті бар изотоптар алынады.Олардың барлығы тұрақсыз,радиоактивті ыдырау нәтижесінде басқа элементтердің изотоптарына айналады.Атом құрылысының күрделілігі туралы алғашқы мәліметтер сұйықтықтар мен газдар арқылы электр тоғын өткізіп зерттегенде алынды. 19 ғасырдың отызыншы жылдарында атақты ағылшын ғалымы Фарадей тәжірибелері электр тоғы жеке зарядтар түрінде болады деген тұжырымға әкелді.Электр тоғының зарядының шамасын электр тоғын газдар арқылы өткізу тәжірибесі арқылы анықталды.Катодтық сәулелер -электрон деп аталатын теріс (-) зарядталған бөлшектер ағыны .
Кейбір элемент атомдарының өз бетімен ыдырауы,атом құрылысының күрделілігінің тікелей дәлелі,ол радиоактивтілік деп аталды (Беккерель, 1896 жыл). Бұдан кейін радиоактивті ыдырау кезінде түзілетін α және β сәулелердің табиғаты анықталды.(Э.Резерфорд, 1899-1903), атом ядросының ашылуы (Э.Резерфорд, 1909-1911) электронның зарядының ашылуы (Р.Милликен, 1909), Резерфорд 1911жылы атом құрылысының планетарлық моделін ұсынды.
|
