3 сөж
1 Сұраныс заңы. Сұраныстың өзгеруіне әсер ететін факторлар.
Сұраныс – бұл нарықта болатын,ақшамен қамтамасыз етілетін қажеттіліктердің көріну формасы. Ал, басқаша айтқанда, сұраным төлем қабілеті бар қажеттілік. Құн тұрғысында сұраным қажетті тауардың бағасының суммасы.
Тауардың нарықтық бағасы мен сұраным мөлшерінің арасында барлық уақытта да белгілі бір арақатынас болады.
2 Ұсыныс заңы. Ұсыныстың өзгеруіне әсер ететін факторлар.
Нарықтағы ұсыныс, өндірілетін және сатуға ұсынылатын тауарлардың бағасы мен көлемінің арасындағы тікелей тәуелділікті көрсетеді. Ұсыныс заңы, егер баға жоғарыласа, онда сол нарыққа сатуға көп тауарлар түседі. Және керісінше, егер тауардың бағасы төмендесе, осы тауарлардың өндірісі және нарықта сол тауарға ұсыныс қысқарады. Бұндағы алдыңғы негізгі фактор – баға, ол өнім өндіруші үшін белгі береді. Суретте көрсетілгендей тауардың ұсынысы нәтижелі еңкею қисығын көрсетеді, тауардың бағасы және оның нарықтағы сату көлемін бейнелейді.
3 Жетілмеген бәсеке және оның түрлері.
Бәсекенің жетілген және жетілмеген түрлері бар:
Жетілген бәсеке - өзара ұқсас, көлемі шамалас көптеген тауар өндірушілердің арасындағы күрес.
Оның белгілері: нарықтағы сатушылар мен сатып алушылардың саны шексіз, нарыққа ену және шығу кедергілері жоқ, өндіріс факторларының қозғалысы жоғары, нарықтағы бағаға әсер ету тетіктері жоқ, ақпарат алу мумкіншіліктері бәріне бірдей.
Егер жетілген бәсекенің кем дегенде бір шарты орындалмаса жетілмеген бәсеке орын алады.
Жетілмеген бәсекенің түрлері:
• Таза монополия — тауарларды өндіру және өткізумен байланысты жалғыз фирманың үстемдік етуі. Монополияның негізгі белгілері монопольді баға мен монопольді пайда.
• Монопсония — белгілі бір тауарлардың бір ғана сатып алушысы бар құрылымның типі. Ол сатып алу көлемін шектеу арқылы монопольдық пайда алады.
• Олигополия — өнімнің негізгі бөлігін өндіру және өткізумен айналысатын және өзара бағалық емес бәсекеге түсетін бірнеше фирмалардың іс-әрекеті.
• Монополистік бәсеке — дифференцияланған өнім шығаратын санаулы фирмалардың іс-әрекетін сипаттайды.
4 Сұраныс Сұраныс заңы және сұраныс қисығы.
Сұраныс дегеніміз – белгілі бір тауарға деген төлем қабілеті бар қажеттілік, яғни сатып алушылардың өздеріне қажетті заттар мен қызмет түрлеріне ақша төлеу қабілеттілігі.
Сұранысқа көптеген факторлар әсер етеді. Олардың ең негізгісі - баға.
5 Ұсыныс. Ұсыныс заңы және ұсыныс қисығы.
Ұсыныс дегеніміз – сатушылардың нарыққа тауарларды сату үшін ұсынуындағы талабы мен қабілеттілігі. Яғни, өндірушілердің белгілі бір бағалар бойынша сатуға дайындаған тауарларының жиынтығы.
Баға – ұсынысқа да әсер етуші негізгі фактор болып табылады. Баға мен ұсынылған өнім мөлшері арасындағы тікелей байланыс ұсыныс заңы деп аталады.
6 Бәсекенің типтері: жетілген және жетілмеген.
Бәсекенің жетілген және жетілмеген түрлері бар:
Жетілген бәсеке - өзара ұқсас, көлемі шамалас көптеген тауар өндірушілердің арасындағы күрес.
Оның белгілері: нарықтағы сатушылар мен сатып алушылардың саны шексіз, нарыққа ену және шығу кедергілері жоқ, өндіріс факторларының қозғалысы жоғары, нарықтағы бағаға әсер ету тетіктері жоқ, ақпарат алу мумкіншіліктері бәріне бірдей.
Егер жетілген бәсекенің кем дегенде бір шарты орындалмаса жетілмеген бәсеке орын алады.
Жетілмеген бәсекенің түрлері:
• Таза монополия — тауарларды өндіру және өткізумен байланысты жалғыз фирманың үстемдік етуі. Монополияның негізгі белгілері монопольді баға мен монопольді пайда.
• Монопсония — белгілі бір тауарлардың бір ғана сатып алушысы бар құрылымның типі. Ол сатып алу көлемін шектеу арқылы монопольдық пайда алады.
• Олигополия — өнімнің негізгі бөлігін өндіру және өткізумен айналысатын және өзара бағалық емес бәсекеге түсетін бірнеше фирмалардың іс-әрекеті.
• Монополистік бәсеке — дифференцияланған өнім шығаратын санаулы фирмалардың іс-әрекетін сипаттайды.
7 Монополия
Монополия — белгілі бір тауарлардың бір ғана сатып алушысы бар құрылымның типі. Ол сатып алу көлемін шектеу арқылы монопольдық пайда алады.
8 Дуополия, олигополия
Олигополия — өнімнің негізгі бөлігін өндіру және өткізумен айналысатын және өзара бағалық емес бәсекеге түсетін бірнеше фирмалардың іс-әрекеті.
Дуополия-дамыған капиталдық елдерде шаруашылық салаларының рыноктық құрылымын белгілеу үшін буржуазиялық саяси экономияда қолданылатын термин.
9 Монополистік бәсеке.
Монополистік бәсеке — дифференцияланған өнім шығаратын санаулы фирмалардың іс-әрекетін сипаттайды.
4.Сөж
1Сұраныс заңы. Сұраныстың өзгеруіне әсер ететін факторлар.
Сұраныс дегеніміз – белгілі бір тауарға деген төлем қабілеті бар қажеттілік, яғни сатып алушылардың өздеріне қажетті заттар мен қызмет түрлеріне ақша төлеу қабілеттілігі.
Сұранысқа көптеген факторлар әсер етеді. Олардың ең негізгісі - баға.
2 Ұсыныс заңы. Ұсыныстың өзгеруіне әсер ететін факторлар.
Ұсыныс дегеніміз – сатушылардың нарыққа тауарларды сату үшін ұсынуындағы талабы мен қабілеттілігі. Яғни, өндірушілердің белгілі бір бағалар бойынша сатуға дайындаған тауарларының жиынтығы.
Баға – ұсынысқа да әсер етуші негізгі фактор болып табылады. Баға мен ұсынылған өнім мөлшері арасындағы тікелей байланыс ұсыныс заңы деп аталады.
3 Жетілмеген бәсеке және оның түрлері.
Жетілмеген бәсекенің түрлері:
• Таза монополия — тауарларды өндіру және өткізумен байланысты жалғыз фирманың үстемдік етуі. Монополияның негізгі белгілері монопольді баға мен монопольді пайда.
• Монопсония — белгілі бір тауарлардың бір ғана сатып алушысы бар құрылымның типі. Ол сатып алу көлемін шектеу арқылы монопольдық пайда алады.
• Олигополия — өнімнің негізгі бөлігін өндіру және өткізумен айналысатын және өзара бағалық емес бәсекеге түсетін бірнеше фирмалардың іс-әрекеті.
• Монополистік бәсеке — дифференцияланған өнім шығаратын санаулы фирмалардың іс-әрекетін сипаттайды.
4 Сұраныс. Сұраныс заңы және сұраныс қисығы.
Сұраныс - бұл нарықта болатын,ақшамен қамтамасыз етілетін қажеттіліктердің көріну формасы. Ал, басқаша айтқанда, сұраным төлем қабілеті бар қажеттілік. Құн тұрғысында сұраным қажетті тауардың бағасының суммасы.
Тауардың нарықтық бағасы мен сұраным мөлшерінің арасында барлық уақытта да белгілі бір арақатынас болады
5Кәсіпкерлік және оның түрлері.
Кәсіпкерлік – нарықтық экономиканың барлық институттарына енетін неғұрлым жекеше жағдайы. Қызметтің бұл түрі, көбінесе, адамның жеке басымен – кәсіпкермен байланысты. Ол жаңа істі қолға алады, жаңа енгізілімді іске асырады, тәуекелдікке бас тігеді. Қазақ тілінде кәсіпкерлік пен бизнес сөздері синонимдер ретінде қолданылады, бірақ кей жағдайларда екі әр түрлі мағына білдіруі мүмкін.
Кәсіпкерлік түрлері:
• Өндірістік
• Коммерциялық
• Қаржылық
• Сақтандыру
6 Акционерлік қоғам оның формалары
Бұл өзінің әртүрлі тауарларды өндіру мен қызмет көрсетулерін жүзеге асыру және сатудағы өз қызметін анықтауға қажетті жеке заңды тұлғалардың қаражаттарын тарту үшін акцияларды шығаруға арналған кәсіп орын
7 Нарық экономикасындағы шағын, орташа және ірі фирмалардың ролі.
Нарықтық экономиканың қызмет етуі, нарықтың белгілі элементтерінің болуын талап етеді. Олардың жиынтығы нарық жүйесін құрайды.
8 ҚР- кәсіпкерліктің дамуы
Кәсіпкерлік-қызметтің ерекше бір түрі ғана емес. Бұл белгілі стиль және тәртіптік типтері, жинап айтсақ: үлкен бастама, дәстүрден тыс шешімдерді іздестіру, тәуекелге бару, іскерлік қызметтердің орын алар жері, ең алдымен кәсіпорын.
Достарыңызбен бөлісу: |