1 тақырып. Азаматтық істер жүргізу қҰҚЫҒының ТҮсінігі,ПӘНІ,Әдістері және жүйесі. Азаматтар мен заңды тұлғалардың құқықтары мен заңмен қорғалатын мүдделерін қорғау формалары



бет16/17
Дата08.11.2022
өлшемі154 Kb.
#156942
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17
Байланысты:
Азаматтык проц 1 рубежка

7 ТАҚЫРЫП. СОТТАҒЫ ӨКІЛДІК
Соттағы өкілдік пен соттағы өкілдің түсінігі. Соттағы өкілдіктің негіздері мен түрлері. Соттағы өкілдің өкілеттігі.


Дәріс
Соттағы өкілдік пен соттағы өкілдің түсінігі. Жалпы процессуалдық заңға сәйкес азаматттар өз істерін сотта өздері немесе өкілдері арқылы жүргізуге құқылы және азаматттың іске өзінің қатысуы оның бұл іс бойынша өкілі болу құқығынан айырмайды.
Өкілдік – басқа адамның (өкілдік берушінің ) атымен бір адамның (өкілдің ) сенімхатқа, заңдарға, сот шешіміне не әкімшілік құжатқа негізделген өкіллеттігі күшімен жасаған мәмілесі, өкілдік берушінің азаматтық құқықтары мен міндеттерін тікелей туғызады, өзгертеді және тоқтатады.
Сотта өкілдік ету дегеніміз- басқа тұлғаның мүддесіне және оның атынан бір тұлғамен процессуалдық іс- әрекеттер жасау.
Сотта өкілдік ету- басқа тұлғаның мүддесіне және оның атынан ( өкілдік берушінің ) өзіне берілген өкіллетттігі шегінде процессуалдық әректтер жасайтын бір тұлға ( өкіл етуші), оның салдары бойынша өкілдік берушінің сәйкесті құқықтары мен міндеттері туындайды.
Сотта аталмыш процессуалдық іс- әрекеттер жасайтын тұлғаны сотта өкіл етуші деп атайды. Сотта басқа тұлғаның мүддесіне және оның атынан өкілдік етуге өкілдің құқығын куәландыратын құжаттар ұсынуы негіз болып табылады.
Соттта өкіл етуші - өкілдік берушінің мүддесіне және оның атынан өзіне берілген өкілеттігі шегінде процессуалдық әрекеттер жасайтын әрекет қабілеттігі бар тұлға.
Сотта өкілдік ету процессуалдық заңмен барлық азаматтық істер бойынша соттарда және азаматтық процестің барлық сатыларында болады.
АІЖК-нің 59-бабында тапсырма бойынша өкіл бола алатын тұлғалардың тізімі, ал 60-бапта өкіл бола алмайтын тұлғалардың тізімдері берілген.
Соттағы өкілдіктің негіздері мен түрлері. Сотта өкілдік туындау негіздеріне байланысты келесі түрлерге бөлінеді:

  • шартты;

  • заңды;

  • құрылтай құжаттары бойынша;

  • қоғамдық;

  • ресми;

Шартты өкілдік ету – еңбек шартына немесе тапсырма шартына негізделген өкілдік ету. Мұнда өкілдік беруші ( тарап., үшінші тұлға) басқа тұлғаға ( өкіл етушіге ) сотта оның ісін жүргізуін тапсырады.
Өкіл етуші ретінде іске қатысушылардың өтінуімен сот рұқсат еткен басқа да адамдар тапсырма бойынша сотта өкіл бола алады ( ҚР АІЖК-нің 187- б. 7- т)
Заңды өкілдік ету- заның тікелей көрсетілуіне негізделген өкілдік ету:

  • әрекетке қабілетсіз ( 14 жасқа дейінгі, есі дұрыс емес), әрекет қабілетіне толық ие емес (14-18 жаста) немесе әрекетке қабілеті шектеулі ( маскүнемдіктен, нашақорлықтан ) азаматтардың жеке және мүліктік құқықтары мен мүдделерін қорғау үшін ата – аналарымен, асырап алушыларымен, қамқоршылар немесе қорғаншылармен;

  • хабар-ошарсыз кеткен деп белгіленген тәртіппен танылған азамат қатысуға тиісті іс бойынша – мүлкіне қамқорлықты жүзеге асыратын адаммен;

Құрылтай құжаттары бойынша өкілдік ету - төмен тұрған ұйымның арнайы тапсырмасынсыз, олардың мүдделерін қорғауға жоғары тұрған ұйымның өкілдік ету құқығы;
Қоғамдық өкілдік ету – өз мүшелерінің мүдделерін қорғау үшін қоғамдық бірлестіктердің өкілдік етуі;
Ресми өкілдік ету - тапсырма бойынша өкілдік ету, өз сипаты бойынша заңды өкілдік етуге жақын.
Ұйымдардың ісін сотта оларға заңмен, өзге нормативтік құқықтық актілермен немесе құрылтай құжаттарымен берілген өкілеттіктердің шегінде іс- әрекет жасайтын олардың органдары және тиісті өкілеттіктер берілген олардың өкілдері жүргізеді


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет