1 тақырып. Инвестициялық қызмет және инвестицияның экономикалық мәні
Инвестициялық қызмет дегеніміз - жаңа
жүктеу/скачать 186,07 Kb.
|
529699910741 лекциялар Кәсіпорынның инвестициялық қызметі
| Инвестициялық қызмет дегеніміз - жаңа, қымбат жобаларға инвестициялар салу процесі және оларды жүзеге асыру үшін практикалық әрекеттер жиынтығы. Инвестициялық қызмет кез-келген коммерциялық (және коммерциялық емес) ұйым жұмысының маңызды аспектілерінің бірі болып табылады. Инвестиция тарту қажеттілігінің себептері: материалдық-техникалық базаны жаңарту, өндіріс көлемін ұлғайту, өнім сапасын жақсарту, оның ассортименті мен номенклатурасын жаңарту, өнімнің жаңа түрлерін игеру.
Уақытылы инвестициялар кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының жоғарылауына алып келеді, нәтижесінде оның бәсекеге қабілеттілігін арттырады. Инвестициялық қызмет - бұл кәсіпорынның маңызды қызметінің бірі, ол экономикалық өсуді анықтайды және кез-келген ұйымның экономикалық дамуы үшін маңызды элемент болып табылады. Қазіргі экономикалық әдебиеттер мен практикада инвестициялардың қаржылық және нақты, тікелей, капиталды салымдар, портфельдік және венчурлық (қауіпті) инвестициялар, аннуитеттер сияқты түрлері бөлінеді. Қаржылық инвестициялар дегеніміз - мемлекет немесе корпорация шығарған акцияларға, облигацияларға, бағалы қағаздардың басқа түрлеріне салынған инвестициялар. Қаржылық инвестициялар кезінде бағалы қағаздарды иеленуге және кіріс алуға құқық беретін меншік құқығының ауысуы жүреді. Тізбекті бағалы қағаздарға инвестиция салатын инвесторлар өздеріне түрлі мақсаттар қоя алады - табыс табудан бастап инвестициялық объектінің меншігін иемденуге дейін. Нақты инвестициялар - бұл жаңа капиталды қалыптастыруға салынған инвестиция немесе жүз есе ұлғаю. Батыс экономистері нақты инвестицияларды сипаттаған кезде өндірістік негізгі капиталға, тауарлық-материалдық қорларға инвестицияларды қамтитын «нақты жалпы инвестициялар» индикаторын қолданады. Таза нақты инвестициялар жалпы инвестициялар мен амортизация арасындағы айырма ретінде есептеледі.Тікелей инвестициялар - бұл кіріс алу және компанияны басқаруға қатысу құқығын алу үшін шаруашылық жүргізуші субъектінің жарғылық капиталына салынған инвестиция. Күрделі салымдар түріндегі инвестициялар - бұл өндірісті кеңейтуге, жаңа құрылысқа, қайта құруға және техникалық қайта жарақтандыруға, негізгі қорларды, материалдық және материалдық емес құндылықтарды сатып алуға бағытталған материалдық, еңбек және қаржылық ресурстар шығындарының жиынтығы. Портфельдік инвестициялар бағалы қағаздар мен басқа активтердің жиынтығын қалыптастыруды, сондай-ақ таңдалған инвестициялық стратегияға сәйкес оларды басқаруды қамтиды. Венчурлық (қауіпті) инвестициялар - бұл қызметтің жаңа бағыттарына салынған инвестициялар. Олар, әдетте, үлкен тәуекелге байланысты және инвесторды ұсынылған қаржы ресурстарын пайдалануды бақылауға тартады. Сонымен, аннуитет дегеніміз - салымшыға белгілі бір уақыт аралығында белгілі бір табыс әкелетін инвестициялар. Инвестициялардың барлық түрлері тек өзіне ғана тән белгілерге ие емес, сонымен қатар белгілі бір мақсаттарға жетеді. Осыған байланысты инвесторлар өз қаражаттарын салатын нысандарды таңдайды. Инвестициялық қызметтің объектілері жаңадан құрылған және жаңғыртылған негізгі және айналым қаражаттары, бағалы қағаздар, мақсатты ақша салымдары, инновациялық қызметтің өнімі, сондай-ақ меншік құқығы және зияткерлік меншік құқығы. Инвестициялық қызмет субъектілерін (инвесторларды) сипаттай отырып, бұл мәртебеге тапсырыс берушілер, жұмыстарды орындаушылар, инвестициялық қызметті пайдаланушылар, сондай-ақ жеткізушілер, заңды тұлғалар (банк, сақтандыру және делдалдық ұйымдар) және инвестициялық процесстің басқа қатысушылары кіретіндігін атап өткен жөн. Жеке және заңды тұлғалар (соның ішінде шетелдік), мемлекеттер және халықаралық ұйымдар инвестициялық қызметтің субъектілері ретінде жіктелуі мүмкін. Атап айтқанда, инвестициялық қызметті қаржыландыру көздері болуы мүмкін: • инвестордың меншікті қаржы ресурстары және оның шаруашылықтағы резервтері мен жинақтары; • тартылған және тартылған қаржылық ресурстар; • қоғамдық ұйымдардың қаражаты; • мемлекеттің, федерация субъектілерінің және муниципалитеттің инвестициялық ресурстары; • шетелдік инвестициялар9 тақырып. Кәсіпорынның инвестициялық стратегиясын қалыптастыру Дәріс мақсаты: Кәсіпорынның инвестициялық стратегиясының мәні және оның кәсіпорын дамуындағы ролімен таныстыру . Негізгі сұрақтар: 1.Кәсіпорынның инвестициялық стратегиясының мәні және оның кәсіпорын дамуындағы ролі. 2.Кәсіпорынның инвестициялық стратегиясын жасау кезеңдері және принциптері. 3. Қазақстан Республикасындағы компаниялардың инвестициялық стратегиясының қалыптасу ерекшеліктері 1.Экономикалық дамуға көптеген факторлар әсер етеді, олар табиғи ресурстардың саны мен сапасы, қолдану мүмкіншілігі, негізгі капиталдың көлемі мен сапасы, технологияның дәрежесі, жаңа техниканы қабылдау жүйесі, еңбек ресурстарынның кәсіптілік дәрежесі, оның ғылыми және мамандану сипаттамасы, өндірілген өнімге сұранысты арттыру және қолдана білу, ұлттық басқаруда бар ресурстарды тиімді қолданып өте көп мөлшерде сапалы өнім өндіре білу. Инвестицияларды экономикаға тарту iшкi жинақтардың және қаражаттардың жетiспушiлiгiнен құтылуға, өндiрiстiң өсуiне, экспорттың жоғарылауына, импорттың төмендеуiне, тауарлық тапшылықтың қысқаруына және өндiрiстi ұйымдастырудың тиiмдiлiгiн жоғарылатуға көмектеседi. Жалпы қазiргi кезде адамдар экономикаға салынған инвестициялардың нақты тиiмiдiлiгiн көруi тиiс, ол жұмыс орындарының көбеюiнен, жаңа өндiрiстердiң пайда болуынан, еңбек өнiмдiлiгi артуы үшiн жағдайдың жақсаруынан танылады.Осыған орай Қазақстанда инвестиция саласын одан әрi жетiлдiру мәселесiнiң маңызы артуда. Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасы өз аймағы бойынша саяси-экономикалық маңызды мәселелерді шешуде жетекші орынға ие болып отыр. Әлемдiк тәжiрибенiң дәлелдеуi бойынша, инвестициялар кез-келген елдiң өркендеуiнiң маңызды факторы ретiнде қарастырылады. Қазақстан халқына Елбасының жолдаған “Қазақстан-2050” Жолдауында республика экономикасына инвестицияларды тарту маңызды стратегиялық мәселе ретiнде қарастырылған. Саяси тұрақтылық, әлеуметтік-экономикалық рекформалардағы жетістіктер, табиғи және қоғамдық мүмкіншіліктеріміз біздің еліміздің іргетасы болып табылады. Егеменді ел болып жарияланғаннан кейін, шетелдік инвесторларды елдің экономикасына тарту стратегиялық мақсаттардың бірі болған еді. Нарықтық экономиканы тапқырлықпен жүзеге асырған өркенниетті елдердің тәжірибесі көрсеткендей, шетелдік инвестицияның экономиканы дамытуға, халықтың әл-ауқатын көтеруге үлкен септігін тигізетінін айғақтайды. Шетелдік инвестиция тарту жөнінде Қазақстан ТМД мемлекеттері арасында алдыңғы орында тұр. Өзіндік жинақтаған тәжірибесі бар және тәжірибе негізінде бағыт-бағдарын айқындауда. Қазіргі таңда шетелдік инвестицияларды елдің экономикасына жаңа әдіс-тәсілмен тарту мәселесі алға шығуда. Ол-дегеніміз көлемнен сапаға өту саясатын ұстану болып табылады. Осы позициядан инвестициялардың барлық мүмкiн түрлерiн келесi негiзгi стратегиялық топтарға топтастыруға болады: 1) Тиiмдiлiктi арттыруға бағытталған инвестициялар. Олардың мақсаты ең алдымен құрал-жабдықтарды ауыстыру, персоналды оқыту немесе өндiрiстiк қуатты, өндiрiс жағдайлары тиiмдi аймақтарға ауыстыру арқылы фирманың шығындарын төмендету болып табылады; 2) Өндiрiстi кеңейтуге бағытталған инвестициялар. Мұндай инвестициялардың мақсаты – iс-әрекеттегi өндiрiстер шеңберiнде ертеректе құрылған нарықтар үшiн тауар өндiру мүмкiндiктерiн кеңейту; 3) Жаңа өндiрiстердi құруға бағытталған инвестициялар. Мұндай инвестициялар кәсiпорында бұрындары өндiрiлмеген тауарларды шығаратын немесе жаңа қызмет түрiн көрсететiн мүлде жаңа кәсiпорындарды құруды қамтамасыз етедi немесе кәсiпорында өндiрiсте жүрген тауарлармен жаңа нарықтарға шығуға әрекет жасауға мүмкiндiк бередi. 4) Мемлекеттiк басқару органдарының талаптарын қанағаттандыру мақсатына бағытталған инвестициялар. Инвестициялардың бұл түрлерi экологиялық стандарттар, өнiмнiң қауiпсiздiгi және iс-әрекет шарттары жөнiнен үкiметтiң талаптарын орындау қажеттiгi кәсiпорын алдында тұрған жағдайда қолданылады. 2.Нақты инвестицияларды қаржыландыру көздерiн жалпы барлық экономика деңгейiнде (макродейңгей) және шаруашылық (микродеңгей) қарастыру қажет. Макродеңгейде мұндай қаржыландыру көзi ретiнде жалпы жинақтар, яғни тұрғындардың жеке жинақтары, бизнес жинақтары және мемлекеттiк бюджеттiң сальдосы қарастырылады. Нарықтық экономика жағдайында кәсәпорында негiзгi инвестициялық шешiмдер шаруашылық субъект деңгейiнде қабылданады. Кәсiпорында қаржы салымдарын жасау үшiн бiрнешесе альтернативтi қаржыландыру мүмкiндiктерi бар. Бiр-бiрiне ұқсамайтын бұл қаржыландыру көздерi бiрге қолдануы мүмкiн. Тәжiрибеде солай жиi болады. Кәсiпорынның меншiктi қаржы қорлары өзiне құрылтайшылардың бастапқы жарналарын және капиталды салымдарды қаржыландыруға кеткен шаруашылық iс-әрекет нәтижелерi есебiнен жиналған жинақтарды қосады. Кәсiпорында инвестицияларды қаржыландырудың iрi көзiне амортизациялық қаржы бөлiнулер жатады. Осы бөлiнулер нәтижесiнде кәсiпорынның негiзгi капиталын ұдайы өндiрiсiн кеңейтуге қолданылатын бос ақша қаражатары қалыптасады. Табыстан төленетiн салықтар мен басқа да төлемдер төленгеннен кейiн кәсiпорында таза табыс қалады. Оның бiр бөлiгiн өндiрiстiк және әлеуметтiк сипатты капиталдық салымдар ретiнде қолдануы мүмкiн. Несиелiк қаражаттар несие берушiлер есебiнен құралады. Қазiргi кезде инвесторлар тез эффект беретiн кәсiпкерлiк iс-әрекет беретiн кәсiпкерлiк iс-әрекет салаларын несиелеуге тырысады. Инвестициялаудың бағыттарының бiрi ретiнде лизингi айтуға болады. Лизинг деп машиналардың, құрал-жабдықтардың, көлiк құралдарының және де өндiрiстiк мағынасы бар ғимараттардың ұзақ мерзiмдi арендасын айтамыз. Осында айта кету керек, дамыған нарықтық қатынастар жағдайында лизингтiң құрал-жабдықтарды инвестициялаудағы үлесi 25% құрайды. Бюджеттiк қаржы бөлiністері – бұл бюджеттiк қаржыландыру қаражаттары. Қазақстан Республикасының бюджетiнен қайтарымсыз негiзде мемлекеттiк орталықтандырылған капиталды салымдарды қаржыландыру, ол- объектiлер құрылыс жұмыстарының бекiтiлген тiзiмiне және мемлекеттiк қажеттiлiгi бар объектiлер қатарына енгiзiлсе ғана жүргiзiледi. Инвестициялаудың әр түрлi түрлерiн тарту және қолдану мақсатында мемлекеттiң және мемлекеттiк реттеудiң рөлi тiкелей бақылау мен реттеуге (мемлекеттiк кәсiпорындарды басқаруға беру, халықаралық несие үшiн), және экономикалық тетіктер арқылы жанама әсер етуге (халықаралық кәсiпкерлiктiң тiкелей және портфельдi әдiстерi) саяды. Реттеу дәрежесi инвестиция объектiлiгiмен анықталады және мысалы, несиелiк инвестиция объектiсі кәсіпорындар немесе мемлекет болып табылатындықтан, ол несиенi аралық иемдену құқығына ие, сондықтан да инвестицияның тiкелей қолданылуын бақылау жасауға мiндеттi. Инвестициялаудың коммерциялық түрiнде мемлекет тiкелей бақыламайды, оның рөлi тек жанама түрде ғана болады, негiзiнен заң механизмi (салық жүйесi және т.б.) және қаржы-экономикалық саясат арқылы реттейдi. Инвестициялық саясаттағы мемлекеттiң маңызын нарықтық экономиканың iшкi тұрақсыздығы туралы алғышартты негiздей отырып, экономикалық саясаттың Кейсиандық теориясы анықтайды. Мүндай тұрақсыздық өндiрiс факторларын жеткiлiксiз қолдану және тұрғындардың жұмыспен толық қатылмау салдарынан туындайтын ресурстарға сұраныстың жеткiлiксiздiгiмен көрсетiледi. Сондықтан Кейнс бойынша макроэкономикалық саясаттың негiзгi мақсаты төлеуге араласуы көмегiмен қол жеткiзетiн толық жұмыс бастылық болып табылады. Осылардың құн өсiмiн қамтамасыз етедi және соның нәтижесiнде жалпы iшкi өнiм динамикасына әсер етедi. Басқаша айтқанда Кейнс бойынша инвестициялық сұраныс динамикасы экономиканың дамуының циклдiгiнiң басты себебi болып табылады. Өз кезегiнде бұл сұраныс динамикасы салынған капиталдың өсiм ақысы (пайыздық мөлшер) деңгейiне байланысты болады. Осыдан келiп баға динамикасы мен өсiм ақы дңгейiне әсер ету мемлекеттiң ақша несие саясатының өзара байланысын келесiдей тiзбек арқылы көрсетуге болады: ақша массасы – пайыз мөлшерi – инвестиция – жапы iшкi өнiм. Мүндай схема Батыстың көптеген елдерiнде 50-60-ыншы жылдары тиiмдi жұмыс iстедi. Елде ақша-несие саясатын қалыптастыра отырып, мемлекет (Ұлттық банк) ұлттық ақша және өсiм ақының валюталық құнын анықтайды. Мемлекет (Ұлттық банк) өсiм ақыны құрудың мұндай факторлар қатынасын нарықтық күштер және мемлекеттiк реттеу арқылы анықтайды. Шетел капиталын тарту мақсатындағы өсiм ақыны реттеу тек дамушы елдерде ғана емес, сонымен қатар экономикасы дамыған елдер де қолданады. Мысалы, 80-iншi жылдардың бiрiншi жартысында АІШ төлем балансының жеткiлiксiздiлiгiн қаржыландыру үшiн өсiм ақыны көтердi. Нәтижесiнде елге, әсiресе Батыс Европа елдерiнен капитал ағыны тез өстi. Сол кездегi күрделенген жағдай экономикалық әдебиеттерде “өсiм ақы соғысы” деп атала бастады. Бiрақ мұндай саясат бiр қарағанға қарапайым емес. өсiм ақыны төмендетуден экономикалық белсендiлiктiң төмендеуi және халықтың жұмыс бастылық жағдайының нашарлауы және т.б. қолайсыз жағдайлар туады. Мұндай саясат құнсыздануды күшейтуге қабiлеттi, себебi несиенiң қымбаттауы өнiм құнының өсуiне әкеледi. Сондықтан өсiм ақы сферасында мемлекеттiң көбi курсты жасанды көтермелеуге қарағанда нарық факторына сүйенедi. Мемлекеттiк реттеу проблемасы мына себептер бойынша реттеудiң бiр факторлы моделi ретiнде қарастырылмайды, бiрiншiден, өсiм ақының өзi көп факторлы, күрделi нарықтық категория болып табылады. Екiншiден, өсiм ақы (реттеушi ретiнде, бiрақ инфляция жағдайында емес) несие ағынына үлкен дәрежеде әсер етедi. Басшы стратегиялық инвестормен ары қарай қатынас жасау барысында саланың пісіп-жетілуі мен кәсіпорынның бәсекелік жағдайы туралы мәселелер міндетті түрде қозғалады және бұған алдын ала дайындалу керек; - егер кәсіпорынның басқарушылары талдауға назар аудармаса, онда стратегиялық Қазақстан Республикасындағы компаниялардың инвестициялық стратегиясының қалыптасу ерекшеліктері Макроэкономикалық деңгейдегі инвестициялық стратегия реттеу механизмдері. Кең түсінікте, инвестициялық саланы мемлекеттік реттеуді – жеке және мемлекет ісінің қызметін реттеу және координациялау үрдісін қамтамасыз ететін басқару органдары, әдістері және құралдары біртұтастығы ретінде, экономикадағы тұтыну, жинау және инвестициялау арасындағы рационалды пропорцияларды қалыптастыру тәсілі ретінде анықтауға болады. Жалпы жүйелі аспектіде инвестициялық стратегия келесідей түрде тұжырымдалады: - мемлекеттік днңгейде инвестициялық саясаттың концепциясын өңдеуге мүмкіндік беретін – болжау; - капиталды салулардың және инвестициялардың, құрылыс ұйымдарының қуаттылығының және ресурстарының көлемін есептеуге мүмкіндік беретін мақсатты программа; - ресурстардың белгілі бір периодта олардың қолданылуда тиімділігін, және инвестициялық салада, ел экономикасында және оның салаларында тиімді нәтижелерге жету мақсатында экономикалық және әкімшілік бақылаушылардың ықпал ету мүмкіндіктерін анықтайтын индикативті жоспарлау; - инвестициялар нарығын мемлекеттік реттеудің формалалар және әдістер, бірінші орында инвестициялық сұранысты, сонымен қатар, құрылыс материалдары және мүлік нарығын белсендендіру; - кәсіпорындардың, инвесторлардың және құрылыс комплексінің - ұйымдарының ұйымдық – құқықтық формалары. Жаңа экономикалық стратегияны немесе оның өзгерісін таңдау инвестициялық стратегияның және одан шығатын инвестициялық саясаттың және бәрінен бұрын жаңа инвестициялық механизмді жобалауда негізгі бағыттарын қарастырумен байланысқан болу керек. Мұндай механизм шегінде бір құжатта барлық заңды және нормативті – құқықтық актілерді реттеу және жүйелендіру мақсаттарында елдің инвестициялық кодексін шығару қажетті. Әрине, инвестициялық стратегиядағы және саясаттағы радикалды өзгерістер әдетте тұрақсыз экономикалы елдерге, оның ішінде Қазақстан Республикасы бар. Жекеменшік инвестициялық ресурстардың шектеулілігі күшімен, инвестициялық қызметтің белсендірілуінде мәнді орынды шетел кепиталдары және инвестициялары алады. Шетел инвесторлары инвестициялық климатты және капитал салудың экономикалық тәуекелдің дәрежесін анықтайтын факторларды басқа елдердегі құралдарды салу мүмкіндіктерімен салыстыруда және комплексте қабылдайды. Бұдан мемлекеттік инвестициялық стратегия және саясат белгілі бір талаптарға және шарттарға жауап берулері қажет. Бұл талаптардың негізгілері келесілер: - заңдылықтың тұрақтылығы, қаржылық, салықтың, кедендік бақылаудың нақты құқықтық базасын құру; - салықтардың, тарифтердің және жеңілдіктердің бәсекелестікке қабілетті деңгейі; - Қазақстанның өндңрістік күштерінің дамуында проритеттімақсаттарға жетуді қамтамасыз ететін салық және аумақтық несиелерде иілмелі қаржылық саясаттың болуы; - шетелдік инвестицияларға қатысты сұрақтарды шешу кезіндегі мемлекеттік органдарының компентециясының бір мәнділігі, әр түрлі министрлік жағынан қайталауды тапсыру. Қазақстанның инвестициялық нарығының дамығандығынан, шетел капиталы және инвестицияларын: халықаралық несиелерді және тура шетел инвестицияларын тартатын негізінен екі каналды жүйе сақталады. Бірінші каналда, алдын ала төленеді, кепілдікті және пайызбен қайтаруды талап ететін өкіметтік неисе формасы көрініс табады. Әрине, әр түрлі себептерге байланысты бюджеттің қысқару тенденциясында бұл форма мемлекетті әр уақытта күдікті күйде сақтайды. Осы мен байланысты, үлкен орын турв инвестицияларға беріледі: - біріншіден, олар әлемдік технологияларды, басқару және маркетинг әдістерін қамтамасыз ете отырып, өндіріске тауарлар және қызмет көрсетулер енгізу үшін тура негзігі көз болып қызмет атқарады; - екіншіден, олар несиелер сияқты елдің ішкі қарызын үлкейтпейді және қиындық тудырмайды; - үшіншіден, олар үлкен өлшемде ұлттық экономиканы әлемдікке интеграциялауына ықпалын тигізеді. Қазіргі уақытта, елде құрылымдық приоритеттер және инвестициялық стратегия жоқ. Инвестициялық саясат бақылау облысындағы мемлекеттік саясат әрқашан түсінікті бола бермейтін дискретті ағым б.т. Алайда, табиғаты бойынша, инвестициялық саясат мемлекеттік реттеу жүйесі өмір сүруді қамтамасыз теу және қоғамның гормониялық даму мақсаттарын адекватты болу керек. Осымен байланысты, әдістемелік жоспарды елдің құрамдық саясатының негізін инвестициялық стратегия және қазіргі кезеңдегі қоғамның мақсаттарын құрайды. Одан кейін, экономиканың құрылымдық түрлендірулерінің жүзеге асу негізінде инвестициялық саясаттың приориттеті бағытын анықтау қажет. Бұл жағдайда, әр түрлі халық шаруашылық комплекстерін салаларының, оның ішінле агроөнеркәсіптің, көлік және телекоммуникациялардың байланысының, құрылыс материалдарын өндіру бойынша өнеркәсіптің, коммуналдық шаруашылықтың, ғылымның және ғылыми қызмет көрсетудің дамуының ішкі байланыстылығына қол жеткізеді. Қазіргі шарушылықтың дамуының ұзақ мерзімді және приоритетті мақсаты болып ғылыми – техникалық прогресстің жетістіктері қорындағы экономикалық өсімнің жаңа сатысына өту табылады. Қойылған мақсатқа жетуге экономикалық үрдістерді әкімшілік – құқықтық бақылаушылармен тығыз байланысты жүргізілетін бюджеттік – қаржылық және ақшалай – несиелік саясат ықпал ету керек. Инвестициялық бағдарламаның стратегиясы және оның жүзеге асуының механизмдері. Компанияның деңгейіндегі инвестициялық саясаттың қатал, инвестиция тарту бойынша кедергілерді жоюға бағытталған программалық – ұйымдық жүйе түрінде көрсетуге болады. Жергілікті нарықтық спецификасы және олардың инфрақұрылымына салатын қажетті инвестициялық салулар арнайы инвестициялық бағдарламаларды бейнеленулері мүмкін. Инвестициялық саясат біртұтастық инвестициялық нарықты алмасу операцияларын қамтамысыз ететін институтционалды және инвестициялық инфрақұрылым болып бөлінетін қолдау және бақылау сәйкес жүйесімен анықталуы қажет. Бірінші факторды дұрыс қрлдану эффекті – бұл оптималды анағұрлым жуық инвестициялық ресурстардың таратылуы, оған бәсекелестіктің арқасында қол жеткізіледі. Екіші фактордың эффекті – бұл инвесторлардың инвестициялық қызметке қатысуларымен байланыста трансакциялық шығындарының төмендеуі. Беріген жағдайға трансакциялық шығындар деп ақпарат алумен, байланысты шығындарды, келісім құру үрдісінде болатын шығынларды атауға болады. Олардың төмендеуі нарықтың инфрақұрылымы арқасында, әдетте нарықтың дамыған инвестициялық инфрақұрылымының арқасында қамтамасыз етіледі. Жалпы жағдайда, инвестициялық нарықты инвестициялық ресурстармен алмасу инфарқұрылымы ретінде қарастырған жөн. Табиғи ресустарды және қоғамның мүлікті қолдану құқығы кез келген облыстық әкімшіліктің негізгі құндылығын құрайды, ала таза ақша ресурстарын әдетте өте аз екенін ескерген жөн. Инвестициялық саясатты қаржыландырудың негізгі көздері: - республикалық жекеменшікке объектілерді приватизациялаудан түскен қаржы; - амортизациялық шығару қорларының қаражаттары, - халықаралық техникалық көмек гранттары және қаражаттары; - республикалық және аймақтық бюджеттің инвестициялық программаларының дамуына арналған қаражаттар; - араласқан инвестициялар қаражаттары; - халықтың және аймақ кәсіпорындардың арнайы аймақтың қорлары, банктерде жәнеқорғау компапияларында аккумулярланған уақытта еркін ақша қаражаттары; - коммерциялық банктер және халықаралық ұйымдар қаражаттары; - аймақтық бағдарламалардың және жобалардың ірі инвесторларымен тендерліп келісімшарттардан алатын қаражаттар. Аймақ деңгейіндегі стратегиялық сипаттағы инвестицияландырудың міндеттері: - аймақтың инвестициялық нарықтың тиімді жұмыс істейтін инфрақұрылымын құру; - төлеуге қабілетті сұраныстары соның ішінде аймақ кәсіпорындарының өніміне сұранысты кеңейту; - кәсіпорынның ішкі ресурстарын инвестициялауға амортизацияны және пайданы қолдануды қамтамасыз ететін жағдайлар құру; - аймақтық инвестициялық нарықты капиталдың және басқа да инвестициялық ресурстардың халақаралық нарығына интеграциялау; - аймақ экономикасына шетел және ішкі инвестицияларды тарту үшін тиімді жағдайлар қалыптастыру. Аймақ деңгейінде шешілетін стратегиялық міндеттер облыс аймағында және елдегі жағдайлардың өзгеруіне байланысты өзгереді. Барлық облыстарда, аймақтарда қолдануға жарамды әмбебап рецепт болуы мүмкін емес, әрбір жағдайда жеке тәсіл қажет, дәл берілген аймақ үшін актуалды міндеттерін шешу қажет. Халықаралық тәжірибеде кәсіпорының даму жоспары бизнес-жоспар ретінде көрсетіледі, ол негізінен кәсіпорынның даму жоспарының құрамдастырылған сипаты болып табылады. Егер жоба инвестицияны тартумен байланысты болса, онда ол «инвестициялық жоба» деп аталады. Әдетте кәсіпорынның кез келген жобасы, қалай болса да, инвестицияның тартуымен байланысты болады. Жалпы түсінігі бойынша жоба – бұл белгілі бір мақсатқа жетелейтін кәсіпорынның іскерлігін өзгерту жайлы арнайы ұсыныс. Жобаларды әдет бойынша тактикалық және стратегиялық деп ажыратады. Соңғысының қатарына меншік түрінің өзгерісін(арендалық кәсіпорынды, акционерлік қоғамды, жеке кәсіпорынды, біріккен кәсіпорындарды құру) немесе өндіріс сипатының түбегейлі(жаңа өнім өндірісі, толық автоматтандырылған өндіріске көшу) өзгерісін қарастыратын жобаларды жатқызады. Тактикалық жобалар, Әдетте, шығарылатын өнім көлемінің өзгеруімен, өнім сапасын жоғарлатуымен және қонырғыларды жаңартуымен байланысты болады. Нарықтық қарым-қатынастар жағдайында республикадағы өнеркәсiптiк өндiрiстiң дамуына инвестициялардың әсерiн анықтау үшiн, алдымен, “инвестициялар” категориясының әлеуметтiк-экономикалық мәнiн анықтап алу қажет. Инвестициялар – бұл, нарықтық экономикаға өту кезеңiнде пайда болған, Қазақстандық экономика үшiн бiршама жаңа термин. Орталықтандырылған жоспарлы жүйеде негiзгi қорларды қайта өндiруге, оларды жөндеуге жұмсалатын шығыстардың барлығын қосатын “жалпы күрделi салымдар” түсiнiгi қолданылады. Отандық тәжірибеде жоба түсінігі жаңа түсінік емес. Бұрынғы уақытта оның айырмашылығы кәсіпорынның дамуының негізгі бағыттарын заң бойынша осы кәсіпорыннан жоғары деңгейде тұрған экономикалық саланың анықтайтыны болып табылатын. Жаңа экономикалық жағдайларда кәсіпорын, яғни оның иелері және жоғары басқару құрамы өз келешектерін, барлық стратегиялық және тактикалық мәселелерін өз бетінше шешеді. Мұндай іскерлік инвестициялық жобалау тұрғысынан ерекше ұйымдастырылуы тиіс. Кәсіпорынның нақты бір жобаға қатысты инвестициялық іскерлігінің жалпы реттелуі жобалық цикл түрінде қалыптасады және ол циклдың келесі кезеңдерге ие. жүктеу/скачать 186,07 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|