1 тақырып. Кіріспе мәдениеттану. Мәдениет морфологиясы
Мәдениеттану тарихы ғылыми пән ретінде
жүктеу/скачать 56,09 Kb.
|
Тезисы Культурология каз.
| 1.2 Мәдениеттану тарихы ғылыми пән ретінде. Мәдениеттану-әлемдік мәдениеттің заңдылықтарын, логикасын, өмір сүру ерекшелігін және дамуын зерттейтін интегративті гуманитарлық ғылым. Адам мен қоғам туралы Әлеуметтік және гуманитарлық білімнің түйіскен жерінде қалыптасқан ол мәдениетті адам болмысының өзіндік функциясы мен модальдылығы ретінде тұтастық ретінде зерттейді. Сондықтан мәдениеттануды Мәдениет туралы гуманитарлық ғылымдар кешені ретінде қарастыруға болады.
Мәдениетті зерттеумен философия, этика, эстетика, мемлекет және құқық тарихы, теология және т.б. сияқты көптеген ғылымдармен шұғылданып, айналыса бастады. Зерттеу пәні мәдениет болып табылатын мәдениеттану мәдениет туралы барлық ғылым кешенінің жүйелендіруші факторы болып табылады. Адам құрған әлемнің барлық материалдық және рухани байлығын құрайтын осы ұғымның көпаспектілігі мен күрделілігін көрсететін мәдениетке деген көзқарастың алуан түрлілігі ХХ ғасырда мәдениеттің бір өзіндік құнды теориясын, өзіндік ғылым – мәдениеттануды құру міндеттерін шешпеді және алып тастамайды. Мұндай міндет алғаш рет ХХ ғасырдың 40-шы жылдарында қалыптасқан білім саласының қажеттілігін негіздеп қана қоймай, сонымен қатар оның кейбір жалпы теориялық негіздерін қалап, сондай-ақ алғаш рет "мәдениеттану"ұғымын қолданды. Бұл терминді өз жұмыстарында қолдана отырып, "мәдениет туралы ғылым", "мәдениет эволюциясы", "мәдениет түсінігі" [7], Уайт жеке ғылымдардан мәдениетті тұтас зерттеуге көшуді жеделдетуге тырысты. ХХ ғасырдың ортасында "Мәдениеттану"білімнің дербес саласына бөлінді. Мәдениеттану мәдениет туралы барлық ғылым кешенінің жүйелендіруші факторы болып табылады.: * адамның шығармашылығына тән мәні бар Жаратушы ретіндегі жетістіктерін неғұрлым жоғары сатыға шығару; * мәдениет рухын ояту; * мәдениетті өз және басқа да түсіну; * әлем туралы тұтас түсініктерді, әлем суреттерін бірыңғай процесс ретінде қалпына келтіру; * мәдениеттің біртұтас және өзіндік теориясын құру; * мәдениетті оқитын барлық пәндер үшін зерттеудің жалпы әдіснамасын бекіту. Мәдениеттану пәні ретінде Мәдениет құбылыс, оның құрылымы, функциялары мен міндеттері, мәдениет тарихы, оның дамуындағы заңдылықтар мен ерекшеліктері, уақыт пен кеңістікте әр түрлі мәдениеттердің қызмет етуі мен өзара байланысы болып табылады. Мәдениеттануды тану объектісі-мәдениет артефактілерде, паттерларда, дәстүрлерде, әдет-ғұрып пен нормаларда, тілде, дінде, заңдарда және т. б. бекітілген адамдардың тарихи әлеуметтік тәжірибесі ретінде. Мәдениеттану білімін дамытуда үш негізгі тарихи кезеңді бөліп көрсету дәстүрге айналды: туылу кезеңі (антикалық кезеңнен XVIII ғ. дейін); қалыптасу кезеңі (XVIII–XIX ғғ.); үшіншісі – мәдениеттануды ХХ және XXI ғғ. теориялық және тарихи пәндердің дербес кешені ретінде дамыту. Материалдық және идеалды артефактілердің күрделі тұтастығы ретінде Мәдениет туралы түсінік (лат. arte – жасанды және factus – жасалған) оларды жіктеу және жүйелі зерттеу мүмкіндігін болжады. Бұл мәдениет туралы білімді саралауға себеп болды. Сондықтан мәдениеттану ғылымның дербес саласы ретінде өзара байланысты алты бөлімнен тұрады: әлемдік және отандық мәдениет тарихы; мәдениеттану ілімдері тарихы; Мәдениет философиясы; Мәдениет әлеуметтануы; Мәдени антропология; Қолданбалы мәдениеттану. Олардың әрқайсысы өзінің зерттеу объектісі бар, сипаттау тілімен, талдау ерекшелігімен ерекшеленеді және белгілі бір ғылым шеңберімен өзара әрекеттеседі [8]. жүктеу/скачать 56,09 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|