№1 Тәжірибелік жұмыс Тақырыбы: Асимметриялық және симметриялық жүйелер. Ашық кілттермен жұмыс.
Жұмыстың мақсаты:Шифрлану түрлерін қарастыру және олармен жұмыс жасап үйрену.
1тапсырма. Цезерь шифрі
Тапсырма орындалу барысы:
Бүгінгі сабақта Python тілі арқылы “Цезарь” шифрін қолдандық.
Қажетті кодтар:
Alphabet,key,letter,encrypt тд
Alphabet-керек алфавитті жазады
Key- қанша санға жылжу керектігін білдіреді
2тапсырма.Виженер шифрі
Тапсырма орындалу барысы:
Python тілін колдана отырып Виженер шифрін жаздық
Қажетті кодтар:
alphabet_position(letter), return, def тд
alphabet_position(letter)-алфавиттен қажет әріптерді шифрлайды
3 тапсырма.Эйлер шифрі
Бақылау сұрақтары: 1. Криптология ғылымы мен ұғымдары және оған қойылатын талаптар Ежелден бері құпия сақтау тәсілі болып келген криптография бүгінде адамзат өмірінің барлық дерлік салаларында кеңінен қолданылып отыр.
2.Криптография ақпаратты түрлендірудің математикалық әдістерін іздеу және зерттеумен айналысады. Криптоанализ ортасы – ақпаратты кілтсіз шешу мүмкіндігін зерттейді. Қазіргі заманғы криптология 4 үлкен бөлімнен тұрады:
2.1.Симметриялы криптожүйелер
2.2.Ашық кілтті криптожүйелер
2.3.Электронды қолтаңба жүйелері
2.4.Кілттермен басқару
3.Трисемус шифрлаушы кестелері.
Плейфейр биграммалық шифрлары
Б
А
Н
Д
Е
Р
О
Л
Ь
В
Г
Ж
З
И
Й
К
М
П
С
Т
У
Ф
Х
Ц
Ч
Ш
Щ
Ы
Ъ
Э
Ю
Я
Полибиан квадраты секілді, шифрлау кезінде ашық мәтіннің әріпін кестеден тауып, орнына сол баған бойындағы төмен тұрған әріпті жазу қажет. Егер мәтін әріпі кестенің ең соңғы жолында тұрса, оның орнына сол бағандағы ең жоғарғы әріп жазылады. Мысалы:
МЕН ОҚМУ, ИНФОРМАТИКА МАМАНДЫҒЫ СТУДЕНТІМІН
ММОИМ ҒДЕУР КАЫЕН ИМАНС НОНАМ ДТТҚФ ТАЫУІ
4.Виженер шифры (фр. Chiffre de Vigenère) — мәтінді сөздер арқылы берілген кілт көмегімен шифрлау әдісі. Бұл әдіс көпалфавиттік алмасу тәсілінің ең қарапайым түрі болып табылады. Виженер шифры бірнеше рет жаңартылған. Бірінші рет бұл криптография жүйесін 1553 жылы Джовани Баттиста Беллазо (итал. Giovan Battista Bellaso) La cifra del. Sig. Giovan Battista Bellasо кітабына енгізсе де, XIX ғасырда бұл әдіс француз дипломаты Блез Виженердің атына жазылған. Криптоанализдің кейбір түрлеріне ақиық болса да,бұл әдіс түсінуге әрі іске асыруға өте жеңіл.
5.Ағылшын алфавитінің {A,B,C,D,…Z} алфавиті алты көмекшішифрлармен(прабель каретканы қайтару ж.т.б) қолданылатын ашық мәтіннің әрбір символы алдымен Бодо телеграф кодының 5 биттік блогы (b0,b1,…b4 ) арқылы кодталады.
Екіленген кодтарk0 ,k1 ,k2 , …, кездейсоқ тізбегі алдын ала қағаз лентада жазып алынады.
6.Шифрлау кестелерінде құпиялы кілтті өзің жасайсың немесе дешифрлау арқылы криптоанализ арлықыл алады
7.Жалпы ақпаратты қорғау қазіргі таңда өзіңнің жеке ақпаратыңды қорғау үшін хакерлерден немесе алаяқтардан жасыру үшін қолданылады.Қатты аса маңызды ақпараттарды шифрланған түрде сақтаған жөн.
