1. Тіс-техникалық зертханасында пайдаланатын құрал-саймандар. Тіс-техникалық зертханадағы қауіпсіздік техникасы

жүктеу/скачать 349,16 Kb.

бет	12/40
Дата	08.02.2022
өлшемі	349,16 Kb.
	#117287

1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 40

Байланысты:
СЕССИЯ ООС

Материалы бойынша: пластмассалы, метал,аралас,фарфорлы.

Жасалуы бойынша:құймалы, дәнекерленген;

Құрылымы бойынша:тұтас, құрамалы

Альвеолярлы өсіндіге қатынасы бойынша:жанаспалы, шайылмалы

Тірек тістің орналасуы бойынша:бір немесе екі жақты;

Протездің тіректік бөлігіне байланысты:сауыт, жартылай сауыт,экваторлы сауыттар,салмалар, импланттар,штифті құрылымдар.

49. Тістерді егеуге арналған абразивті құрал-саймандар.
Протездерді және аппараттарды дайындап болған соң жақсылап жонып жылтырату қажет.Протезді өңдеу және жалтырату үшін әр түрлі ұсақ түйіршікті, өңделетін материалдардан жоғары заттар қолданылады.Бұндай материалдар абразивті материалдар деп аталады.
Абразивті материалдар металдан, полимерден, ағаштан,тастан жасаған бұйымдардың беттерін өңдеу үшін, яғни тегістеу, жалтырату,егеу арналған, мықтылығы жоғары, ұсақтығы майда болатын заттар.

Абразивті материалдар бөлінеді:

1.Қолдану мақсатына байланысты тегістейтін және жалтырататын.
2.Байланыстырушы заттарына байланысты керамикалы, бакелитті, вулканитті және сықпалар.
3.Құралдың пішініне байланысты дөңгелектер, әр түрлі пішінді фрездер, фасонды ұштықтар, сонымен қатар зымпара қағаздар мен шүберектер.

Тегістеуші заттар 2 түрге бөлінеді:

1.Табиғи (алмаз,корунд, зымпара, кварц, пемза, минутник).
2.Жасанды (электрокарборунд, карборунд, карбид бор,карбид вольфрам).

Алмаз ең қатты материал болып есептеледі, бұл кристалды пішіні бар, көміртегі металл дискіге және дөңгелектерге тозаң түрінде жабысып, тірек тістерді өңдеуге арналған. Керамиканы өңдегенде алмаз дискінің тіс технигі үшін ең бағалы сапасы: дискінің жұмсақтығы, иілімділігі,қалыңдығының аз болуы және кесуінің тиімді болуы.

Корунд қаттылығы жөнінен екінші орында,бұл материал алюминий тотығының кристалл формасы.Таза түрінде(рубин,санфир) өте сирек кездеседі,көпшілік жағдайда аралас түрде болады(темір, кремний).

Наждак тегістеуші материал, тау жыныстарынан алынады, құрамында корунд, темір тотығының қосылысы және т.б. материал болады. Наждак қағазы мен дискілер тіс протездері мен пломбаларды тегістеуші ретінде қолданылады.

Карборунд жасанды жолмен алынады, бұл үшін кокстен, таза кварц құмынан, ағаш ұнтақтарынан және ас тұзынан тұратын қоспаны электрлі пеште балқытады.Ол тегістеуші дөңгелек және диск ретінде қолданылады.
Вулканитті байланыс негізінде жасалған құрал сайманның ерекшелігі, онымен тегістеумен қатар жылтыратуды да жүргізуге болады.
Шлифмоторлар доғалы протездерді дайындағанда қолданылпды.Бұл моторлар көлемі үлкен металл протездерді өңдеуде микромотомен бірге қолданылып, жабдықтардың бұзылмауына себеп болады.

Фрез:
Жанып тегістеу үшін қолданылатын материалға «Фрез» есімі берілген.Протез материалдарының қаттылығына қарай әр түрлі фрездер қолданылады.Әдетте, алмаз қатты фрездер керамикадан жасалған протездерді өңдеуге қолданылады.

Сонымен қатар тістерді егеуге қолданылатын абразивті материалдарға бор машиналар жатады.

50.Балауыздан металдыкерамикалы қалпақша дайындау.
Дәл сауытты алу үшін біріктірілген модельді дайындау өте маңызды. Бұл кезеңде арнайы лак пен полимерлі қалпақшалардың көмегімен протездің каркасын құю үшін қолданылатын қорытпаның шөгуінің орнын толтыруға қол жеткізіледі. Мұны істеу үшін тіс моделіне жаққышпен бірінші лак қабатынкультяны, жиекті және жиектен төмен штамп бөлігіне (2-3 мм) жағады. Лактың екінші қабатын жаққан кезде оның биіктігінің 1/3 бөлігіне ғана тістің культясыжабылады.
Қалпақшаның балауыз репродукциясының деформациясын болдырмау үшін оны тіс культясынан алу кезінде пластмасса қалпақшаларды дайындауға арналған қалыңдығы 0,1—0,6 мм дөңгелек пішінді дайындамалар түрінде шығарылатын күлсіз пластмассаны пайдаланады. Қалпақшаны жасау үшін екі пластикалық диск қысқышқа бекітіліп, қыздырғышпен қыздырылады. Содан кейін шеңберлер мольдинмен, техникалық пластилинмен немесе керамопластпен толтырылған кюветаның үстіне орнатылады және тіс штамптары массамен кюветаға басылады. Бұл жағдайда жұқа пластина (0,1 мм) тістің штампына қарауы керек. Дайындалған қалпақшалар штамптан алынады және жиектен 0,5 мм жоғары кесіледі. Модельдеу балауызы қақпақшаны жиек аймағында анықтайды, қорытпаның шөгуін өтеуге арналған ішкі қақпақты алып тастайды.
Металды ауыстыруға арналған қақпақты балауыздан модельдеуге болады. Мұны істеу үшін, екі қабатты лакпен қаптағаннан кейін, тіс вазелинмен майланып, қажетті қалыңдықты алғанға дейін балқытылған балауызбен толтырылған контейнерге батырылады. Қалпақшаның қабырғалары кемінде 0,4—0,5 мм болуы керек.
Құю бөлмесінде немесе тікелей зертханада тіс технигі бір немесе басқа әдіспен жасалған қақпақтарға құйма жолын орнатады. Олар қалпақшаның қалың бөлігіне кесу жиегіне немесе шайнау бетіне орнатылады және балауызды металға ауыстыру үшін одан әрі манипуляциялар жасайды.
Құйылған қалпақша өңделеді, алдымен модельге, содан кейін ауыз қуысына мұқият припосоватся етіледі, бұл ретте қақпақтың шетін тіс культясыныңмойыналды бөлігінде дәл белгілеуге бағдарланып жасалады. Қалпақшаны тіске салған кезде, оның көрші тістерге және антагонистік тістерге орналасуын бағалау қажет, беткі материалға жеткілікті орын бар-жоғын анықтайды.
Қалпақшаның қойылатын талаптарға жауап беретініне көз жеткізгеннен кейін оны қаптау қабатын жағу үшін зертханаға жібереді.

51. Жоғарғы жақтың жартылай алмалы пластиналы протезі базисінің шекарасы. Торусты оқшаулау.
Жоғарғы жақтағы протездің базисі келесі максималды шекараларға ие. Жетіспейтін тістер аймағындағы ұрт және ерін жақтарында шекара шырышты қабықтың жылжымалы ұрт сымдарын( щечные тяжи) және жоғарғы еріннің узечкасын айналып өтіп, өтпелі қатпардан(по перходной скаладке) өтеді. Таңдайлық жағында базис тістің мойын бөлігне іргелесіп, алдыңғы тістердің сауытының биіктігінің 1/3 бөлігін (таңдайлық төмпешіктерді қоса алғанда) және бүйір тістердің 2/3%— ын жабады. Қатты таңдайда протез базисінің шекарасы қатты және жұмсақ таңдайдың арасында орналасқан соқыр тесіктерден өтетін А сызығына жетеді және протездің тұрақтылығын қамтамасыз ететін төмпешіктердің артқы жиектерінен өтеді. Егер торус болса, ол гипс моделіне алдын-ала оқшауланған базиспен жауып, мұндай жағдайларда қалайы(оловянной) немесе басқа фольгамен таңдайлық жақты оқшаулайды. Мұндай жағдайларда протездің негізінің таңдайлық бетінде ойық пайда болады. Қалған тістердің көптігімен торусты протездің базисімен жаппай-ақ айналып өтуге болады. Протез базисінің мөлшерін алдыңғы тістер болған кезде азайтуға болады, бұл қатты таңдайдың алдыңғы бөлігін босатуға болатын кезде, ал алдыңғы тістер болмаған кезде және бүйірлік базистер болған кезде оның артқы жағына байланысты азайтуға болады.

52.Төменгі жақтың жартылай алмалы пластиналы протезі базисінің шекарасы. Экзостоздарды оқшаулау. Руководство
Протездің базисі- бұл тіссіз альвеолярлық бөлікті (өсіндіні), төменгі жақта тілдік бетті және жоғарғы жақта қатты таңдайды жауып тұратын пластмасса немесе металл пластинка. Жасанды тістер мен ұстап тұратын құрылғылар базистік пластинада орналасқан. Протез төсемесінің тіндерімен іргелес жататаын протездің базисі оларға шайнау қысымын өткізеді, анатомиялық ұсталу және адгезия нүктелерін жабу арқылы протездің жақтағы ұсталуына ықпал етеді.
Жоғарғы жақтағы протез базисінің шекаралары. Вестибулярлы түрде, тіссіз альвеолярлы өсінді аймағында протез базисінің шекарасы өтпелі қатпар деңгейінен 0,5-1 мм төмен өтеді. Альвеолярлы өсіндінің седла түрінде базалық жабылуы протезді тұрақтандыруға және шайнау қысымын үлкен аумаққа таратуға көмектеседі. Протездің базисінде жоғарғы еріннің уздечкасында мен ұрт-альвеолярлы сымдардың тяжей бекітілген жерлерінде ойықтар жасалады.
Протез базисінің дистальды шекарасы әртүрліорналасады, бұл ақаудың локализациясына және оның ұзындығына байланысты. Сонымен, барлық алдыңғы тістер болмаған кезде және бүйірлік тістердің бар болу жағдайында протездің дистальды шекарасы бірінші молярларды қоса, қатты таңдайдың алдыңғы үштен бір бөлігінде орналасуы мүмкін, және керісінше, барлық бүйір тістер болмаған кезде және алдыңғы топ болған кезде протездің дистальды шекарасы «А» сызығының алдында жоғарғы жақ төмпешіктерін қамти отырып орналасуы керек. Альвеолярлы өсінділер мен жоғарғы жақ төмпешікьерінің атрофиясы кезінде жалпақ таңдай протездік табанның ауданы протез төсемесінің ауданына меншікті қысымды төмендету үшін, сондай-ақ адгезия күштерін максималды қолдану үшін ұлғайтылады.
Сақталған тістерге қатысты базистің орналасуы алдыңғы және бүйір аймақтарында әр түрлі болады. Алдыңғы тістерді протездің базисімен балауыз табанының қалыңдығымен қабаттастырады (1,8 мм), ал терең тістем болған кезде бұл аймақ протездің базисінен толығымен босатылып, биіктігінің жоғарылауына және антагонист тістердің тіс аралық емізікшелеріне шамадан тыс қысым түсуіне жол берілмейді.
Бүйірлік тістер протездің базисімен тістің сауытының биіктігінің 2/3 -імен қабаттасады, бұл базисті негізгі тіндерге батып кетуіне және табиғи тістердің мойын аймағында тісқызыл иек жиегінің қабыршақтануына жол бермейді, протезді тұрақтандыру және қысымды тістерге беруге көмектеседі. Қатты таңдайдың айқын торусымен оның зақымдануын және протездің теңдестіруін болдырмау үшін протез негізінің осы түзілімнің шырышты қабығымен байланысын болдырмау қажет. Ол үшін протез негізінің ішкі бетінде торустың орналасқан жеріне қарсы тереңдігі 0,5 мм оқшаулау изоляция (камера) жасалады. Жоғарғы жақтағы протез базисінің қалыңдығы негізінен балауыз базисінің қалыңдығына сәйкес келеді (1,8 мм), табиғи тістермен жанасу нүктелерінде біршама қалыңдап, дайын протезді науқастың ауыз қуысына орналастыру кезінде кейінгі түзетуге есептейміз.
Базис жиектері дөңгелектелген пішінге және жеткілікті қалыңдыққа ие болуы керек, бұл бүйірлік бөлімдердегі ұрт қалталарының айқындылығына, алдыңғы бөлімдегі альвеолярлы өсіндінің атрофия дәрежесіне және жоғарғы еріннің орналасуына байланысты.
Төменгі жақтағы протез негізінің шекаралары. Вестибулярлы түрде протездің төменгі жақтағы тіссіз альвеолярлық бөліктер аймағының шекаралары өтпелі қатпардан 0,5-1 мм жоғары өтеді, төменгі ерін уздечкасының және альвеолярлы тіндердің бекітілу нүктелеріне қарама-қарсы ойықтары болады. Базистің табиғи тістерге сәйкес келетін жерлерде қабаттасу дәрежесі сауыттар биіктігінің 2/3 бөлігіне сәйкес келеді. Бұл протездік негіздің ауданын көбейтеді, әр тістің тығыз жабылуына байланысты фиксацияны жақсартады, оның негізгі шырышты қабыққа түсіп кетуіне және тіс аралық емізікшені жарақаттауға жол бермейді. Оральды жағынан протез негізінің төменгі шекарасы тілдің уздечкасының бекітілу орындарына сәйкес аймақтарды босатумен өтпелі қатпардан сәл жоғары өтеді. Кейбір жағдайларда, премолярлардың орналасуына қарсы оральды жағынан, алынбалы протезді еркін алып тастауға кедергі келтіретін, симметриялы орналасқан дөңгелектелген шығыңқылықтарды табуға болады. Олардың айқындылық дәрежесіне қарай оларды хирургиялық жолмен алып тастайды, немесе протездің негізінде оқшаулау жасалады.
Премолярлар аймағында альвеолярлы бөліктің тілдік жағында таңдайда экзостоздар болады ,яғни шығындылар вступы, оларды таңдайлық торус тәрізді қалайы фольгамен гипстің модельінде оқшаулаулайды, ал базистің шекарасы міндетті түрде экзостоздарды толығымен жауып тұратындай сүйек шығындыларынан төмен өтуі керек.

53.Алмалы протездің окклюзиялық білігі мен балауызды базисіне қойылатын талаптар.
1)Тіс техникалық балауыздың пластинасын тек бір жағынан оттықтың жалынының үстінен немесе электр плиткасының үстінен біркелкі қыздырады.
2)Жұмсартылған пластинканы жақтың гипс моделіне қыздырылмаған жағымен гипстейді және бас бармақпен оны модельдің таңдайлық бетіне және альвеолярлы өсіндінің тіссіз бөліктеріне басады(Оны майыстыруға және жұқартып жібермеуге тырысады).
Балауыз негізін қалыптастыру:
Балауыз негізінің қалыптасуы жоғарғы жақтың гипс моделінде қатты таңдайдың терең бөліктерінен басталады, одан альвеолярлы өсіндіге ауысып және балауызды өтпелі жүлгеге мықтап басып, вестибулярлық жағында аяқталады.
1)Төменгі жақтың моделінде балауыз негізі алдымен тіл бетінен қалыптасады және вестибулярлық бетінде де аяқталады.
2)Балауыз болашақ протездің шекарасында қыздырылған шпательмен кесіліп, модельде қарындашпен белгіленеді.
3)Ауыз қуысының температурасында балауыз негізінің деформациясын болдырмау үшін оны сыммен нығайтады.
4) Алюминийден жасалған сым таңдайдың алдынғы және бүйір бөліктеріне қарай бүгіліп, қыздырылып, содан соң балауыз негізіне енгізіледі (оны қыздырылған балауызбен қосымша нығайтады).
5) Содан кейін окклюзиялық валиктерді қалыптастыруға кіріседі.
Валиктер екі жағынан отпен қыздырылған тіс техникалық балауызынан жасалған пластикадан жасалады.
Уақыт пен материал үнемді әдісі-бұл балауыз қалдықтарынан стандартты түрде окклюзиялық валиктердің дайындамаларын құю әдісі.
Окклюзиялық валиктерді қалыптастыру:
1)Ені 1 см және биіктігі 1-1,5 см біліктерді балауыз базисіне жетіспейтін тістердің учаскелерінде альвеолярлы өсіндінің ортасында салынады және оларды балқытылған балауызбен бүкіл ұзына бойына негізге жабыстырады.
Біліктер қалған тістерге қарағанда кеңірек және олармен тепе-тең болуы керек.
2) Қыздырылған шпательмен біліктердің бетін тегістеп және ұштарында қисаю(скос) жасаймыз.
Орталық окклюзияны анықтау үшін дәрігер қыздырылған балауыз жолағын(полоска) біліктерге жабыстырады, гипс модельдерінен окклюзиялық біліктермен балауыз негіздерін алып тастайды және оларды науқастың ауыз қуысына енгізеді. Жақ сүйектері жабылған кезде, антагонистік тістердің іздері жұмсарған окклюзиялық білікте қалады. Окклюзиялық біліктерде алдыңғы тістер болмаған кезде дәрігер алдыңғы тістерді таңдау және қою үшін ортаңғы сызықты (косметикалық орталық), күлу сызығын және сүйір тістер сызығын белгілеуі керек.
Орталық окклюзияны анықтап, Нұсқаулық қолданғаннан кейін дәрігер ауыз қуысынан балауыз негіздерін алып тастайды, оларды жақ сүйектерінің гипс модельдеріне қолданады және сәйкесінше окклюзиялық біліктерде антагонистік тістердің іздері орталық окклюзия жағдайында модельдер жасайды. Дәрігер науқастың ауыз қуысында окклюзиялық біліктер мен сақталған антагонистер арасындағы байланыс тығыздығын тексереді. Бұл жағдайда модельдер бір-бірімен күшейтіліп, зертханаға жіберіледі.

54. Алмалы протездің балауыз құрылымын кюветаға тура әдіспен ғаныштау.
Протездің балауызды құрылымын пластмассаға ауыстыру үшін оны кюветаға ғаныштау жүргізіледі. Кюветаға модельді ғаныштаудың үш әдісі бар:

тікелей;
кері;
аралас

Тікелей немесе тура әдіс - протездің балауыз құрылымын пластмассаға ауыстыру үшін кюветаға ғаныштау нәтижесінде ғаныш модель, жасанды тістер және кламмерлер кюветаның негізінде орналасуын айтамыз.
Тікелей әдіс, егер протездегі тістер приточкаға қойылса, базистің сызықтық сынуын ыстықта қатаю арқылы түзеткен кезде қолданылады. Бұрын бұл әдіс каучукті базисі бар протездер өндірісінде қолданылған.
Тілекей әдіспен орнату:

Модельді окклюдатор немесе артикулятор доғасынан босатқаннан кейін, оны кюветаға оңай орналасуы үшін, модельді кювета негізіне оңай енетіндей етіп кесіп, дайындайды, бұл кезде модельдің аса жұқарып кетуіне жол бермеу керек. Кюветаның сыртқы борттары тістер деңгейінен шамалы жоғарғы болуы керек.
Модельді бірнеше минутқа салқын суға салады. Ғанышты араластырып, кюветаны жартылай толтырады. Модельді алып кювета ортасына батырады. Артық шыққан ғанышпен тістер айналасына 3-5 мм білік жүргізеді. Ғанышпен тістердің вестибулярлы беткейін, кескіш жиектерін және шайнау беткейін жабады. Осылай барлық тістерді жауып тұратын ғаныштық білік түзіледі. Тістің таңдайлық беткейін ғана ашық қалдырады. Білік азу тістер жағында қалың, ал фронтальді тістер жағында жұқа болуы керек. Оны жақсылап ешқандай артық жерлері болмайтындай етіп кювета жиегін ғаныштан тазартады. Кюветаның жоғарғы бөлігі төменгі бөлігімен тығыз жанасып, оңай киілуі керек.
Кюветаны бірнеше минутқа салқын суға салады. Кейін кюветаның жоғарғы бөлігін салып, оның жоғарғы қақпағын ашады да, контрпішін салады.
Ғанышты араластырып, кюветаға шамалы бөлігін құйып, ондағы барлық ауа шығып кетуі үшін және көпіршіктер түзілуін болдырмау үшін, оны аздап ұрғылайды. Кюветаны гипспен толтырғаннан кейін оның қақпағын тығыздап жауып, оны пресстейді.
Ғаныш қатайғаннан кейін кюветаны ашады. Ол үшін балғақышпен бірнеше рет кювета бортын ұрғылап, шпательмен кювета негізінің жоғарғы бөлігімен қосылатын жерінен басып, сілкіп ашып алады.
Кювета екі бөлікке оңай бөлінеді: негізінде балауызды біліктері және тістері бар модель ғанышталған, ал жоғарғы жағында – контрпішін ғанышталған болады.

Кювет бөліктерін ажыратқаннан кейін балауыз ыстық су ағынымен немесе бу ағынды аппараттың көмегімен ерітіледі. Бұл жағдайда білікпен жабылған тістер кюветтің негізгі бөлігінде қалғанын көруге болады, яғни модельмен бірге ғанышталған жерде қалады. Сол себепті кюветаға ғаныштаудың бұл әдісі тікелей әдіс деп аталады.

55.Алмалы протездің балауыз құрылымын кюветаға кері әдіспен ғаныштау. (11-2) Копейкин 224-бет
Пластмассадан протез жасау үшін, негізінен, кері ғаныштау әдісін қолданады. Ол үшін гипсті тістер вестибулярлық жағынан модель деңгейіне дейін кесіледі. Кламмерді көтеретін тістер иықтан босату үшін кесіліп, модель бірнеше минут суға батырылады.
Ғанышты араластырады, кюветаның жоғарғы бөлігін онымен толтырады және оған модельдің негізін жасанды қызылиекке дейін орналастырады. Ғаныш қатайғаннан кейін оны шетінен жоғарғы жиегі кюветта деңгейінде кесіп тастайды, ал тістері бар балауыз негізі, кламмер иықтары және жасанды қызылиек кюветаның шеттерінен жоғары көтеріліп, ғаныштан босатылады. Құю модельмен кюветаның жоғарғы бөлігі бірнеше минут бойы салқын суға салынады. Содан кейін оның негізін салу керек, қақпағын аламыз және кюветаның негізін кішкене бөліктермен ғанышпен толтырамыз, үстелге ауа көпіршіктерін алып тастаймыз. Негізді ғанышпен толтырып, қақпақты мықтап саламыз, ал артық ғаныш сығылады. Ғаныш қатып қалғаннан кейін кюветені балауыз жұмсарғанша қайнаған суға салады, бұл су бетінде балқытылған балауыздың пайда болуымен танылады. Кюветті судан шығарып, оны шпательдің рычаг тәрізді қимылымен ашамыз, жұмсарған балауызды алып және балауызға қайнаған су құямыз, ақыр соңында кюветтен балауызды ерітеміз. Жасанды тістер мен кламмерлер кюветаның негізіне өтеді, қарсы кюветте ғаныштың моделі қалады.

Алмалы протездің балауыз құрылымын кюветаға аралас әдіспен ғаныштау.Канавалова

Балауызды пластикпен ауыстыру үшін алдымен үлгіні кюветке салу керек. Кювет-қақпағы бар екі жартыдан тұратын металл қорап.
Әдетте кюветтің төменгі жартысы (негізі) жоғарғы жағынан төмен. Кюветтің барлық бөліктері оларды құрастырудың дәлдігін қамтамасыз ететін шығыңқы жерлермен, ойықтармен жабдықталған. Мыс (жез) оларды өндіруге арналған ең жақсы материал деп танылды, өйткені бұл материалдардан жасалған кюветтер іс жүзінде коррозияға ұшырамайды және басу кезінде деформацияланбайды.
Ғаныштаудың3 әдісі бар: түзу, кері және аралас. Айырмашылық мынада: тікелей әдіспен модель мен жасанды тістер кюветтің бір бөлігінде (негізде) болады, ал кері әдісте модель бір бөлігінде қалады, ал тістер басқа бөлікке өтеді.
Қосымша кейде аралас әдіс қолданылады.. Алдыңғы тістер приточкаға, ал бүйір тістері жасанды қызыл иекке қойылған кезде қолданылады. Аралас ғаныштауда алдыңғы тістер тікелей гипс әдісімен гипс білігімен жабылған, ал бүйір және жасанды тістер кері әдісімен ашық қалады. Осылайша, кюветтің түбінде модель қалады, тістер мен кламмерлер орналасады, жасанды қызыл иекте орналасқан контркюветке ауысады.

57. Жасанды тістерді таңдау.
Жасанды тістерге қойылатын талаптар:
1)Беріктік және үйкеліске қарсы жеткілікті тұрақтылық пен төзімділік.
2)Ауыз сұйықтығының әсеріне төзімділік және токсикалық әсері болмау керек.
3) Алынатын протез базисінің материалымен берік бекіту.
4)Тістердің пішіні тағамды механикалық өңдеуді қамтамасыз етуі керек.
5)Тіс материалының термиялық кеңеюі негізгі материалдың термиялық кеңеюіне мүмкіндігінше жақын болуы керек.
6)Пішіні мен түсі бойынша жасанды тістер табиғи тістерге сәйкес келуі керек.
7)Тіс материалы оңай өңделуі керек.
8)Жасанды тістердің түсі берік болу керек.

Пластикалық жасанды тістер:

Қазіргі уақытта протездеуде ең көп таралған пластикалық тістер. Сыртқы көріністе олар табиғи тістерден ерекшеленбейді, жеткілікті беріктілікке ие, протез негізінде жақсы сақталады, өйткені олар бірдей материалдан жасалған.
Зауытта жасанды пластикалық тістер ыстық престеу арқылы дайындалады.
Фарфорлы жасанды тістері:
Құрамы бойынша фарфор тістер шпаттан (81%), каолиннен (7%), кварцтан (7%), мрамордан (5%) және бояғыштардан тұрады.
Шпат, кварц және каолин араласқан кезде фарфор массасы алынады, онда каолин байланыстырушы материал ретінде қызмет етеді, ал шпат оған мөлдірлік береді. Кварцтың болуынан масса күшті және отқа төзімді болады.
Жасанды фарфор тістері бөлінеді:
1)Орналасқан жері бойынша — алдыңғы және бүйір тістерге арналған.
2)Протезде бекітуге арналған құрылғылар бойынша — крампонды және крампонсыз.
Крампонды тістер бөлінеді: материалға сәйкес жасалған крампонды тістер және нығайту әдісіне сәйкес крампонды тістер бөлінеді.
Бүйіріндегі крампонсыз тістер диаторлық, түтік тәрізді(трубчатые) және жылжымалы(задвижные) болып бөлінеді. Крампондар протездің базисіндегі тістерді нығайтуға қызмет етеді.
Пластикалық және фарфор тістерінің қасиеттері:
Фарфор тістерінің қасиеттері:
1)Табиғи тісті жақсы имитациялайды.
2)Диаторлық саңылаулар немесе крамптардың көмегімен механикалық бекиді.
3)Жұқа бөліктердегі сынғыш болады.
4)Базисте орнатылған жерлерде кернеу тудырады.
5)Тешістеледі және жылтыратылады.
6)Пішінін сақтайды және өте баяу тозады.
7)Қызыл иектің жұмысын жеңілдетпейді.

Пластикалық тістердің қасиеттері:

1)Табиғи тісті жақсы имитациялайды.
2)Химиялық қосылыс.
3)Жұқа бөліктерде жақсы қасиет көрсетеді.
4)Жасанды тістердің бұл түрі өте аз кернеуді тудырады.
5)Тозу көрсеткіші фарфордан төмен.
6)Қызыл иектің жұмысын жеңілдетеді.

Пластикалық тістер фарфордан қаттылық жағынан ғана төмен, сондықтан тез тозады.

Пластикалық тістердің шайнау кезінде аздап тозуы олардың пішінінің өзгеруіне әкеледі, соның арқасында төменгі жақтың жеке қозғалыстарына сәйкес келетін окклюзия мен артикуляцияның жақсы жағдайлары жасалады. Бұл протездерді қолдану кезінде шайнау тиімділігін арттырады. Пластикалық тістерді едәуір тозуы протездерді қолданудың 3-4 жылдан соң жүреді, бірақ көп жағдайда осы уақытқа дейін протездер басқа түзетулерді немесе толық ауыстыруды қажет етеді.
Ал фарфор тістерін пластикалық протездің базисімен механикалық байланысуы, кейде протез базисінен фарфор тістерінің сынып кетуіне әкеледі.
58.Васильев бойынша шыны көмегімен жасанды тістерді орналастыру.
Бұл әдіс бойынша жасанды тістерді тізбелеуді Гизи «Симплекс» артикуляторында немесе қарапайым окклюдаторда іске асыруга болады. Оған протетикалық жазықтық ретінде шыны қолданылады.
1)Тіссіз жақ сүйектерінің орталық қатынастыры мен тістем биіктігін анықтаймыз.
2)Мүсіндермен тістем шаблондарын окклюдаторға немесе артикуляторға бекітеміз.
3)Жоғарғы және төменгі тістем шаблондарына бір-бірінен ажыратамыз.
4)Шыны пластинаны үстіңгі білікке бекітіп,оның сыртқы бетін сызамыз. 5)Төменгі біліктен шыны қалыңдығы кесіп алынып, окклюдаторды жауып, тістем биіктігін тұрақтандырамыз. Біліктің сыртында қарындашпен сызылған белгі, шыныда жақсы көрінуі керек.
6)Шыны пластинаны төменгі білікке ауыстырамыз.
7)Жоғарғы мүсіннен негіз бен окклюзиялық білікті алып тастап, оның орнына жаңадан негіз және окклюзиялық білік дайындаймыз.
Жоғарғы орталық күрек тістер орталық сызыққа байланысты орналастырылады. Орталық күрек тістер мен сүйір тістер, кесу қырларымен шыныға тиісіп тұрады, екінші күрек тістер 0,5 мм жетпейді, бірінші кіші азу тіс шыныға тек ұрт төмпешігімен түйіседі, оны таңдай төмпешігі шыныдан 1 мм алшақ түрады, екінші кіші азу тістің екі төмепшігі де шыныға түйіседі, бірінші үлкен азу
тістің шыныға түісетін төмпешігі - алдыңғы таңдай төмпешігі, қалған төмпешіктері түіспейді (алдыңғы ұрт төмпешік - 0,5 мм, артқы ұрт төмпешік - 1,5 мм, артқы таңдай төмпешік - 1 мм-ге) екінші үлкен азу тіс шыныға түіспейді, оның артқы төмпешіктері шыныдан 2-2,5 мм жоғары түіспей орналасады. Төменгі тістер жогарғы тістерге сәйкестендіріліп қойылады.
Жасанды тістердің төмпешіктерінің шыныға қатысты осылайша орналасулары, сагиталды және трансверсалды окклюзиялық қисықтықтардың жасақталуын қамтамасыз етеді.

59. Жартылай алмалы протездін балауыз базисін жасанды тістерімен кювата ғаныштау.
Алынбалы протездерді ғаныштауға арналған кювет - бұл төрт бөліктен тұратын металл қорап (екі жарты және екі қақпақ). Кюветалар әртүрлі мөлшердегі жақ модельдерін орналастыру үшін әр түрлі мөлшерде шығарылады. Кюветтің барлық бөліктері дәл жиналуды қамтамасыз ететін шығыңқы жерлер мен ойықтармен қамтамасыз етілген. Кюветалар мыстан (жезден) жасалған. Олар оңай тоттанбайды және пресстеу кезінде деформацияланбайды. Кюветтегі протездердің балауыз конструкциясын ғаныштаудың үш тәсілі бар: тікелей, кері және аралас. Тікелей әдісте модель және жасанды тістер кюветтің бір бөлігінде (түбінде) орналасады, ал кері тәсілде модель бір бөлікте қалады, ал тістер екінші бөлікке өтеді. Аралас әдіс тістерді шайнау тобы альвеолярлық өсіндінің жотасына жақын болған кезде қолданылады.
Тікелей әдіс. Модельді окклюдатордан бөліп алғаннан кейін, артық ғанышты шдифмоторда дөңгелек арамен немесе кішкене қол арамен кеседі. Модельдің биіктігі тістер кюветтің төменгі жартысының бүйірлерінің деңгейінен жоғары көтерілмейтіндей болуы керек, сонымен бірге модель мен кюветтің түбінің арасында Гипс толтыруға арналған бос орын болуы керек. Ғаныштаудан бұрын, кламмерлерге тірек тістер болатын гипс тістері модель бойынша кесіледі. Кламмердің иық бөлігі пен тістің арасында бос орын қалатындай оларды кесіп тастау керек, ол кейіннен гипспен толтырылады. Модельдің гипсі сумен толығымен қаныққан болуы үшін және жаңадан ауыстырылған гипсте көпіршіктер пайда болмауы үшін, гипс моделі модель бетінен көпіршіктер шыққанға дейін 3-5 минут алдын ала суық суға батырылады.
Содан кейін кюветаның негізін гипспен толтырады және вестибулярлық беттерін, кескіш шеттерін, жасанды тістердің оклюзиялық беттерін және қламмерлерді гипспен жауып тұратындай етіп кюветаға батырады. Тіл жағында таңдай немесе альвеолярлы өсіндіні жауып тұрған протездің балауыз негізі бос қалуы керек.
Төменгі негізді ғаныштағанда, бірқатар жағдайларда оның тілдік бетін гипспен қабаттастыру қажет, өйткені мұнда гипс сындырмай кюветаның бөліктерін бөлуге қиындық тудыратын ұстағыштар пайда болады. сонда оларды ұстап тұрған 3-4 мм қалыңдығы бар ғаныш біліктері қалатындай Ғаныш пышағымен немесе шпатламен артық гипсті кесіп тастайды.
Оқшаулағыш қабатты өсімдік майымен, сабын ерітіндісімен немесе арнайы оқшаулағыш лакпен (Izokol) жасауға болады. Кюветтің екінші жартысын біріншісіне қояды, оны бүйірлерінің деңгейіне дейін гипспен толтырады. Гипс көпіршіктердің пайда болуын болдырмау үшін кюветті үстелдің шетіне соғады,сол кезде кішкене бөліктерде енгізіледі. Содан кейін кюветаны престейді. Бұл кезде гипстің артық мөлшері шығарылып, кюветтің екі жартысы да тығыз жабылады.
Соңғы қатайтудан кейін кюветаның екі жартысын жеңіл түрту арқылы бөледі. Кюветті ашқан кезде гипстің бөлшектерін сындырмауға тырысу керек, себебі бұл тістердің ығысуына әкелуі мүмкін. Ұсақ сынықтар пайда болған жағдайда сынған бөлікті жапсыруға рұқсат етіледі. Контрштамптың гипсте протездік негіздің таңдайлық шекарасынан кюветаның бүйіріне дейінгі бағытта артық пластмассаны шығару үшін кішкентай арналары кеседі.
Кері ғаныштау. Ғаныштаудың кері әдісі модель кюветтің бір бөлігінде қалып, жасанды тістер мен кламмерлер екінші бөлікке өтетіндігімен ерекшеленеді. Кюветтегі протездің балауыз құрылысын кері әдіспен гипстеу келесідей әдіспен болады. Модель кювет жақтарының биіктігіне сәйкес реттеледі. Бұл жағдайда тістердің кесу жиектері мен окклюзиялық беттері кюветаның бүйірлерінен сәл жоғары болуы керек (0,5-1,0 см-ге). Содан кейін модель 5-10 минут ішінде бөлме температурасында суға батырылады. Модельді дайындағаннан кейін балауыз қалдықтарын тістерден бензинмен немесе эфирмен алып тастайды.
Гипсті араластырып, кюветаның төбесіне енгізеді, ал протездің балауыз конструкциясы бар модельді сол жерге батырады. Бұл жағдайда тістері бар балауыз негізі гипстің үстінде орналасуы керек. Гипс бекітілгеннен кейін кюветаның жоғарғы жағы 5-10 минут ішінде қайтадан суға батырылады. Содан кейін негізін кигізіп және кюветті негізімен жоғары қаратып үстелге қояды.
Ғанышты құйған кезде кюветаны үстелдің шетіне соғып, артық су мен ауаны шығарады. Негізді гипспен толтырғаннан кейін, қақпақты кигізіп, кюветті артық гипсті кетіру үшін пресс астына қояды және кюветті тығыз жабады. Балауызды буландыру процесі, пластикалық орау және полимерлеу тікелей әдіс сияқты жүзеге асырылады. Аралас ғаныштаған кезде алдыңғы тістерді тікелей әдіс сияқты гипстің орамымен жабу керек, ал артқы тістер мен жасанды қызыл иек кері әдіс сияқты ашық қалады. Балауыз булану процесінде шайнау тістері мен жасанды тістер кюветаның жоғарғы жағына қарай жылжиды, ал гипстің орамымен және кламмерлер алдыңғы тістер кюветаның түбінде қалады.
Бұл жағдайда жасанды қызыл иек, тістер және негіздің таңдай бөлігі гипспен жабылмаған. Ғаныш кюветте тегістеледі. Гипс қатып қалғаннан кейін кюветтің бұл бөлігі бірнеше минут бойы суға батырылады. Коветтердің жоғарғы жағы тікелей әдіс сияқты гипспен толтырылады, яғни,кішкене бөліктер және үстелдің шетіне кюветті соғу. Кюветті қақпақпен жауып, пресс астына қояды, коветтаның екі жартысының тығыздығы мен жабылуының біркелкілігін қадағалау керек.

60.Салманы жанама әдіспен жасаудың клиникалық-зертханалық кезеңдері (реттеп айту). Руководства деп басталатын китап
1-ші клиникалық кезең Қарап тексеру, диагностика, протездеу жоспарын дайындау. Тісті дайындамас бұрын салманың түсін анықтау. Анестезия. Салманың астына қуыс жасау. Екі қабатты жұмыс қалыбын эластомерлік қалып материалдарынан алу. Тістегі қуысты уақытша пломбымен жабу.
2-ші клиникалық кезең. Тісте пайда болған қуысқа салманы бекіту, қуысты бекітуге дайындау, салманы ағынды композиттік материалмен немесе композициялық цементпен бекіту, салманы өңдеу, финирлеу және жылтырату. Слайдтан алдым https://ppt-online.org/181740 бирак бул жерде тура адистики, екеуи бир сиякты.
Тістердің салмамен сауыт бөлігін қалпына келтірудің клиникалық-зертханалық кезеңдеріне мыналар жатады: тиісті егептазалау арқылы салма астында қуыс қалыптастыру, оның балауыз моделін алу, балауызды тиісті материалмен ауыстыру арқылы салма жасау, металл салмаларды өңдеу және оны модельге қондыру, салманы тіс қуысына бекіту және қондыру.
Салмаларды жасаудың жанама әдісі. Салманы жанама әдісіне тісте қуыс қалыптастыру, тістен және бүкіл тіс қатарынан қалып алу, аралас модель алу, салманың балауыз репродукциясын модельдеу және балауызды пластмассамен немесе металмен ауыстыру жатады.
Тістің қалыбын термопластикалық немесе силиконды массасы бар сақинаның көмегімен немесе қосарланған (тазартылған) қалып алу техникасының көмегімен алынады. Металл немесе цемент тірек тісі бар аралас модель қалыптан алынады.
Жұмысшы (біріктірілген) және көмекші модельдер орталық окклюзия жағдайында жасалады, олар окклюдаторға гипстеледі және балауыз салма модельденеді. Ол үшін тіс қуысының түбі мен қабырғаларын жұқа вазелинмен немесе маймен жағады, оған модельдеу балауызын басады, окклюдатор антагонист тістерінің ізін алу үшін жабылады және артық балауызды алып тастайды, салма контуры қалпына келтірілді. Содан кейін құйма (металл немесе балауыз) балауыз моделінде, салманың тартылу бағытына сәйкес нығайтылады және ол тіс қуысынан шығарылады. Салманың балауыз репродукциясын металмен немесе пластмассамен ауыстыру тікелей өндіріс әдісімен жүзеге асырылады.
Металл салманы отқа төзімді модельге құю арқылы жасау кезінде үлкен дәлдікке қол жеткізуге болады. Ол үшін тірек тістер отқа төзімді массадан жасалған серпімді қалыптан аралас модель шығарылады. Мұндай модельді алу әдістемесі келесідей. Қалыпта тірек және іргелес тістердің саңылаулары із отпечаток деңгейінен 2-3 мм жоғары шығып тұрған металл плиталармен бөлінеді. Бұл аймақ отқа төзімді массамен толтырылады, ал ол қатайғаннан кейін шығыңқы бөлігі вазелинмен майланады және модельдің жалпы бөлігі құйылады. Алынған модельде қалып материалын бөліп алғаннан кейін тірек тістері отқа төзімді массадан тұрады, ал қалған модель қарапайым медициналық гипстен жасалады. Тіс қуысында салманың балауыз репродукциясын модельдеп, құймаларды литники нығайтқаннан кейін, отқа төзімді блок гипстен, макеттен бөлініп, кюветаға құйылғаннан кейін, салманың балауыз репродукциясы металмен ауыстырылады. Салманы жасаудың жанама әдісі тікелейге қарағанда бірқатар артықшылықтарға ие, бұл дәрігер мен науқастың уақытын үнемдейді, металл шығынын азайтады, әсіресе бірнеше салмаларды жасаған кезде және өте дәлділігімен ерекшеленеді.

61.Балауызды ерітіп шығару. Базисті қалыптау. Пресстеу. ПРАКТИКА
Орталық окклюзияны анықтау үшін жақ сүйектерінің гипс модельдерінде балауыздан окклюзиялық біліктері бар балауыз базисті қалыптау қажет. Тіс балауызы тек бір жағынан қыздырғыштың жалынының үстінде немесе электр плиткасының үстінде біркелкі қызады, балқытылған пластина жақтың гипс моделіне қыздырылмаған жағымен қолданылады және бас бармағымен оны модельдің таңдай бетіне және альвеолярлы өсіндінің тіссіз бөліктеріне басып, онықатты басуға және жұқартуға болмайды . Балауыз базисті қалыптау жоғарғы жақтың гипс моделінде қатты таңдайдың терең бөліктерінен басталады, альвеолярлы өсіндіге ауысады және балауызды өтпелі қатпарға мықтап басып, вестибулярлық жағында аяқталады. Төменгі жақтың моделінде балауыз негізі алдымен тіл бетінен қалыптасады және вестибулярлық бетте аяқталады. Балауыз болашақ протездің шекарасында қыздырылған шпательмен кесіліп, модельде қарындашпен белгіленеді. Ауыз қуысының температурасында балауыз базистің деформациясын болдырмау үшін ол сыммен күшейтіледі. Алюминий сымы Палатин бетінің алдыңғы және бүйір бөліктерінде бүгіліп, қызады және балауыз базиске енгізіледі, оны қыздырылған балауызбен одан әрі нығайтады. Содан кейін олар окклюзиялық біліктерді қалыатауға кіріседі. Біліктер екі жағынан жалынмен қыздырылған және шиыршықталған тіс Балауызынан жасалған. Уақыт пен материалды үнемдеу-бұл балауыз қалдықтарынан стандартты түрде окклюзиялық біліктердің дайындамаларын құю әдісі. Ені 1 см және биіктігі 1-1,5 см біліктер балауыз базисті жетіспейтін тістердің аймақтарындағы альвеолярлы процестің ортасында қолданылады және оларды балқытылған балауызбен бүкіл базиске жабыстырады. Біліктер қалған тістерге қарағанда кеңірек және олармен бірдей болуы керек. Қыздырылған шпатель біліктердің бетін ұштарында тегіс етіп жасайды. Орталық окклюзияны анықтау үшін дәрігер қыздырылған балауыз жолағын біліктерге жабыстырады, гипс модельдерінен окклюзиялық біліктермен балауыз базисті алып тастайды және оларды науқастың ауыз қуысына енгізеді. Жақ сүйектері жұмсарған окклюзиялық біліктете жабылған кезде антагонист тістердің іздері қалады, окклюзиялық біліктерде алдыңғы тістер болмаған кезде, орталық окклюзияны анықтап дәрігер алдыңғы тістерді таңдау және қою үшін ортаңғы сызықты (косметикалық орталық), күлімсіреу сызығын және сүйір тіс сызығын белгілеуі керек.Нұсқаулық қолданғаннан кейін дәрігер ауыз қуысынан балауыз базисті шығарады, оларды жақ сүйектерінің гипс модельдеріне қолданады және сәйкесінше окклюзиялық біліктерде антагонистік тістердің іздері орталық окклюзия жағдайындағы модельдерді құрайды.Орталық окклюзияны анықтауда қателік жібермеу үшін науқастың ауыз қуысында дәрігер окклюзиялық білікшелер мен сақталған антагонистер арасындағы байланыс тығыздығын тексереді.Бұл жағдайда модельдер өзара нығайтылып, зертханаға жіберіледі. Тіс технигі зертханасында тіс технигі таяқшаларды қолдана отырып, дәрігер анықтаған орталық окклюзия жағдайында балауыз білігіндегі тіс іздері бойынша модельдерді құрастырып, бірге ұстай алады .

63.Металдыкерамикалы сауытты жасаудың клиникалық-зертханалық кезеңдері (реттеп айту). (19-1\37-2) Расулова 344 - бет

жүктеу/скачать 349,16 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 40