|
|
| бет | 24/30 | | Дата | 18.02.2017 | | өлшемі | 7,77 Mb. | | #9825 |
|
81-вариант
БИОЛОГИЯ
1. Қазақстанның Қызыл Кітабының шыққан жылы:
A) 1983.
B) 1985.
C) 1981.
D) 1984.
E) 1982.
|
2. Қысқарған сабақты өсімдік:
A) Қайың.
B) Емен.
C) Үйеңкі.
D) Тал.
E) Жолжелкен.
|
3. ¤сiмдiктерге әсер ететiн тiрi табиѓат жаѓдайлары -
A) Ауа, су.
B) Жер бедерi, топырақ.
C) Жарық, жылу.
D) Минералдар.
E) Барлық тiрi организмдер.
|
4. Итжидек, сасық мењдуана, қара алқаны µсіреді:
A) Таѓамдық мақсатта
B) Мал азыѓы ‰шін
C) Дәрілік мақсатта
D) Ж±пар иісі ‰шін
E) Сәндік ‰шін
|
5. Тісті үнемі таза ұстау мына аурудың алдын алу:
A) Іш сүзегі.
B) Дизентерия (қантышқақ).
C) Гастрит.
D) Тырысқақ.
E) Кариес.
|
6. Хламидомонада жасушасының сыртын қаптайтын:
A) Қабықша.
B) Көзше.
C) Хроматофор.
D) Талшықтар.
E) Кірпікшелер.
|
7. Бактериялардың көбеюі:
A) Жынысты жолмен.
B) Телу арқылы.
C) Спора арқылы.
D) Бүршіктену арқылы.
E) Бөліну арқылы.
|
8. Жүрегі төрт бөлікті жорғалаушы:
A) кесіртке
B) крокодил
C) келес
D) жылан
E) тасбақа
|
9. Денсаулық сақтау шарттары және аурудың алдын алу шаралары туралы ғылым:
A) Физиология.
B) Экология.
C) Гигиена.
D) Тәнтану.
E) Медицина.
|
10. Эритроциттің қызметі:
A) CO2-мен берік байланысын реттейді
B) антиденелерді жасауға қатысады
C) бактерияларды залалсыздандырады
D) оттегін тасымалдайды
E) қанның ұюына қатысады
|
11. Адам тыныс алуына қажетті газ:
A) азот (II) оксиді
B) азот
C) көмірқышқыл газы
D) оттегі
E) азот (IV) оксиді
|
12. Жылу өнімділігінің ағзада арту себебі:
A) Қоршаған ортаның t0 артуы.
B) Жөтелу.
C) Лүпілдің баяулауы.
D) Лүпілдің артуы.
E) Түшкіру.
|
13. Нуклеин қышқылына жататын.
A) Глюкоза.
B) ДНҚ.
C) Ақуыз (нәруыз).
D) Гликоген.
E) Крахмал.
|
14. Адамдағы қалдық (рудиментті) белгілер-
A) Сойдақ тісінің дамуы.
B) Соқыр ішек өскіні.
C) Көп емшектілік.
D) Түктің болуы.
E) Құйрықтың болуы.
|
15. Бірүйлі өсімдік:
A) қарасора
B) үйеңкі
C) қияр
D) тал
E) терек
|
16. Тоспа ұлуының үккіші-
A) жұтқыншағы.
B) басы.
C) етті тілі.
D) мантиясы (шапаншасы).
E) аузы.
|
17. Мальпигий тамырлары бұлар:
A) зәр шығару мүшесі
B) жұтқыншақ үсті сақинасы
C) қантамырлар жүйесі
D) түтікше тәрізді жүрекше
E) асқорыту жүйесі
|
18. Жұлындағы екі терең жүлгенің (борозда) орналасқан жері-
A) Артқы бетінде.
B) Алдыңғы бетінде.
C) Жұлын өзегінде.
D) Алдыңғы және артқы бетінде.
E) Омыртқа өзегінде.
|
19. Жалпақтабандылықтың пайда болу себебі :
A) спортпен шұғылданудан
B) бір жерде көп отырғандықтан
C) көп жүгіргендіктен
D) тар аяқ киім кигендіктен
E) көп уақыт жатқандықтан
|
20. Балаларда мешел ауруының дамуы мына витаминнің (дәруменнің) жетіспеуінен болады-
A) В1.
B) С.
C) А .
D) Д.
E) В12.
|
21. Тұқым қуалайтын белгіні ұрпақтан ұрпаққа жеткізуші:
A) Цитоплазма.
B) Митохондриялар.
C) Вакуоль.
D) Лизосомалар.
E) Хромосомалар.
|
22. Генотип – бұл:
A) Тек ішкі белгілерінің жиынтығы. .
B) Барлық гендердің, хромосомадағы гаплоидты жиынтығы.
C) Барлық гендердің хромосомадағы диплоидты жиынтығы.
D) Тек сыртқы белгілерінің жиынтығы..
E) Ішкі және сыртқы белгілерінің жиынтығы.
|
23. Биотикалық факторларға жататын:
A) Өзендердің сай-салаға ағып кетуі.
B) Батпақты жерді құрғату.
C) Жыртқыштарды аулау.
D) Жыртқыштардың жемтігін аулап жеуі.
E) Жыртқыштарды ату.
|
24. Биосфераны өзгертетін қуатты фактор -
A) Жануарлар.
B) Адам.
C) Өсімдіктер.
D) Табиғат.
E) Микроорганизмдер.
|
25. Бір орында бекініп тұратын сәулелі симметриялы жәндік:
A) Гидра.
B) Эвглена.
C) Туфелька.
D) Актиния.
E) Медуза.
|
26. Қой малына айналма ауруын тудыратын:
A) миқұрт
B) суыртқы
C) ішексорғы
D) үшкірқұрт
E) қылқұрт
|
27. Заттың пішіні мен түсін ажырататын көздің
A) көз бұршағы.
B) нұрлы қабықшасы.
C) қасаң қабықшасы.
D) ақ қабықшасы.
E) тор қабықшасы ішіндегі құтыша.
|
28. Қандауыршаның онтогенезінде энтодермадан түзілетіні:
A) өкпе
B) жүйке жүйесі
C) қан тамырлары
D) бұлшық ет
E) терінің эпителий қабаты
|
29. Жүгерінің, какаоның, үрмебұршақтың отаны:
A) Абиссиния орталығы.
B) Орталық Америка орталығы және Оңтүстік Мексика.
C) Жерорта теңізі орталығы.
D) Оңтүстік-Батыс Азия орталығы.
E) Шығыс Азия орталығы.
|
30. Қорғаныш реңге жатады:
A) Зебрдің ашық өрнегі.
B) Усыз жәндіктердің улы жәндіктерге ұқсауы.
C) Пішіні бұтаққа ұқсас жұлдызқұрт.
D) Ханқызының есте қалатын айқын түсі.
E) Шағатын жабайы араның түсі.
|
82-вариант
БИОЛОГИЯ
1. Г‰лден дамиды:
A) Т±қым пен тостаѓанша жапырақша
B) Жеміс пен т±қым
C) Аналық пен тостаѓан жапырақша
D) К‰лте жапырақша мен г‰лсаѓақ
E) Аталық пен к‰лте жапырақша
|
2. Лептесіктер болады:
A) ¤њ жасушалары арасында
B) Хромопласттар арасында
C) Тірек ±лпада
D) Фотосинтездеуші ±лпада
E) Борпылдақ ±лпада
|
3. Т±қымныњ µнуiне қажеттi жаѓдайлар -
A) Су, ауа.
B) Ауа, жылу.
C) Жылу.
D) Су.
E) Су, жылу, ауа.
|
4. Түйнек бактериясының маңызы:
A) Кальций тұздарын жинау.
B) Фотосинтезге қатысу.
C) Ауадағы бос азотты сіңіру.
D) Май жинау.
E) Тынысалу.
|
5. Шылым шегу, алкогольдің нәтижесі:
A) Қарын жарасы.
B) Дизентерия (қантышқақ).
C) Семіру.
D) Ішқұрт ауруы.
E) Тырысқақ.
|
6. Cаңырауқұлақтың споралары өнетін орта
A) су.
B) құс саңғырығының іші.
C) кебу топырақ.
D) ылғалы мол, бірақ қарашірігі аз топырақ.
E) қарашірігі мол ылғалды топырақ.
|
7. Көпқылтанды құрттардың мекен ететін ортасы-
A) шалшық су.
B) топырақ.
C) тұщы су.
D) жануарлардың денесі.
E) теңіздер.
|
8. Балықтың арнайы сезім мүшесі бұл:
A) сипап сезу
B) есту
C) көру
D) бүйір сызығы
E) иіс сезу
|
9. Ішкі секреция бездерінің бөлетіні
A) Тер
B) Сілекей
C) Дәрумендер
D) Фермент
E) Гормон
|
10. Тұмауды қоздырушылар-
A) Бактериялар.
B) Вирустар.
C) Құрттар.
D) Шаң-тозаңдар.
E) Саңырауқұлақтар.
|
11. Қасаң қабық пен көз бұршағының арасы ... толтырылған.
A) ауамен
B) лимфамен
C) сулы ылғалмен
D) жаспен
E) шыны тәрізді денемен
|
12. Жануарлардағы шартсыз тітіркендіргіш бұл:
A) қоңырау сылдыры
B) музыка
C) тамақ
D) иесінің дауысы
E) жарық
|
13. Түрді латын тілінде қос атпен атауды ғылымға ұсынған ғалым:
A) Т.Шванн.
B) Ж.Б.Ламарк.
C) К.Ф.Рулье.
D) К.Линней.
E) Ч.Дарвин.
|
14. Тірі организмдер тіршілік ететін Жер бетінің геологиялық қабығы:
A) Гидросфера.
B) Биосфера.
C) Ноосфера.
D) Атмосфера.
E) Литосфера.
|
15. Көп тұқымды сүйекті жемісі бар өсімдік:
A) Бақбақ
B) Таңқурай
C) Күріш
D) Үйеңкі
E) Мақта
|
16. Шыршаның қысқа және үшкір қылқандары түспей бұтақта сақталу мерзімі-
A) 4-5 жыл.
B) 6-7 жыл.
C) 7-9 жыл.
D) 1-2 жыл.
E) 2-3 жыл.
|
17. Өрмекшінің қанының түсі:
A) Ашық қызыл.
B) Қоңыр қызыл.
C) Ақ.
D) Көк.
E) Түссіз.
|
18. Жалпақ сүйек:
A) жауырын
B) иық сүйек
C) ортан жілік
D) бұғана
E) алақан сүйектері
|
19. Қан:
A) Мөлдір сұйықтық.
B) Кез келген сұйықтық.
C) Қоректік заттар ерітіндісі.
D) Ағзаның ішкі ортасы.
E) Жасушааралық сұйықтық..
|
20. Ағзадағы негізгі энергия қоры:
A) май
B) ақуыз (нәруыз)
C) аминқышқылы
D) көмірсу
E) дәрумен
|
21. Майлардың, көмірсулардың синтезделу әрекеті жүреді:
A) Ядрода.
B) Вакуольде.
C) Лизосомада.
D) Тегіс бетті эндоплазмалық торда.
E) Гольджи комплексінде.
|
22. РНК молекуласының құрамындағы компоненттер:
A) Дезоксирибоза және тимин.
B) Тимин және рибоза.
C) Урацил және рибоза.
D) Дезоксирибоза және цитозин.
E) Дезоксирибоза және урацил.
|
23. Шөлді жерлердегі шектеуші факторларға жататындар:
A) Жоғарғы атмосфералық қысым.
B) Оттегінің концентрациясы.
C) Жылудың жетіспеушілігі.
D) Ылғалдықтың жетіспеушілігі.
E) Жарық сәулесінің жетіспеуінен.
|
24. Өзі мекен ететін иесін ауруға шалдықтырып, тіршілік етуі:
A) Селбесу.
B) Паразиттік.
C) Арамтамақтық.
D) Жыртқыштық.
E) Бәсекелестік.
|
25. Гидраның қозғалуы ... байланысты.
A) аралық жасушаларна
B) ас қорыту жасушасына
C) бұлшық ет талшығына
D) атпа жасушаларына
E) көбею жасушасына
|
26. Үлкен тоспа ұлуының жүйке жүйесі:
A) Бес жұп.
B) Жұтқыншақ үсті.
C) Жұтқыншақ асты.
D) Екі жұп.
E) Үш жұп.
|
27. Жүйкелермен жүйкетүйіндерінен құралатын жүйке жүйе бөлімі:
A) Симпатикалық.
B) Парасимпатикалық.
C) Шеткі.
D) Орталық.
E) Өсімді.
|
28. Мейоздық кезеңде хромосомалар жиынтығы:
A) бір жұбы артып кетеді
B) өзгеріссіз қалады
C) кездейсоқ өзгеріске ұшырайды
D) екі есе көбейеді
E) екі есе азаяды
|
29. Комбинативтік өзгергіштік дегеніміз:
A) гаметалардың кездейсоқ қосылып, жаңа үйлесімдердің түзілуі
B) хромосома құрылысының өзгеруі
C) сыртқы орта жағдайына әсері
D) хромосомалар санының өзгеруі
E) митоз барысында генетикалық материал көшірмесі
|
30. Адамдағы атавизм белгілері-
A) Қалың түктілігі.
B) Адам қаңқасындағы құйымшақ.
C) Соқыр ішек өскіні.
D) Құлақ қалқаны.
E) Үшінші қабақ.
|
83-вариант
БИОЛОГИЯ
1. Өлі табиғатқа жатады:
A) Тау жыныстары.
B) Өсімдік.
C) Жануар.
D) Адамдар.
E) Бактериялар.
|
2. Жылдық шеңбері арқылы анықтай алмаймыз:
A) Ылғалдың мөлшерін.
B) Жарықтың мол, аз түскенін.
C) Солтүстік пен оңтүстік.
D) Өсімдік түрін.
E) Ағаштың жасын.
|
3. Қалемше дегеніміз:
A) Т±қымныњ т‰рі
B) Б‰ршік т‰рі
C) Эндосперм бµлігі
D) Тамырдыњ, сабақтыњ, жапырақтыњ жања µркен т‰зе алатын бµлігі
E) Жапырақ т‰рµзгерісі
|
4. Раушанг‰л т±қымдасыныњ кµпшілігі:
A) Тек қалемше арқылы кµбейеді
B) Суыққа тµзімді
C) Жеміс аѓаштары
D) Т±қымы жел арқылы таралады
E) Шµлді аймақтарда µседі
|
5. Асқорыту ж‰йесініњ қызметі-
A) Аѓзаны сыртқы ортамен байланыстыру.
B) Кенеулі қоректік заттарды к‰рделі т‰рінен жай, қанныњ қ±рамына µте алатын к‰йіне айналдыру.
C) М‰шелер ж±мысын гуморальды реттеу.
D) Қоректік заттар мен оттегіні жасушаларѓа тасымалдау.
E) Денедегі керексіз зиянды заттарды шыѓару.
|
6. Қарағайдың әрбір қысқарған өркенінде дамитын жапырақтар-
A) Бір қылқан.
B) Екі қылқан.
C) Төрт қылқан.
D) Он екі қылқан.
E) Үш қылқан.
|
7. Бактериялар аз кездесетін жерлер:
A) Суда.
B) Топырақта.
C) Үлкен қалалардың ауасында.
D) Кейбір өндіріс орындары орналасқан бөлмелерде.
E) Биік таулы жердің ауасында.
|
8. Ішекқуыстылар типіне жататын жәндіктер:
A) Жасушасыздар.
B) Қос ядролы қарапайымдылар.
C) Біржасушалылар.
D) Көпжасушалылар.
E) Ядросыздар.
|
9. Өрмекші өрмекауды пайдаланады:
A) қорегін аулауға
B) ұрпақтарын өсіруге
C) жауынан қорғануға
D) пілде тоқуға
E) бунақденелілерді еліктіруге
|
10. Мидың қантамырлары тарылса-
A) Құлағы шулайды.
B) Бас айналады.
C) Температура төмендейді.
D) Есінен танады.
E) Тамырдың соғуы бәсеңдейді.
|
11. Қан бұл:
A) көлденең жолақты ұлпа
B) дәнекер ұлпа
C) эпителий ұлпасы
D) бұлшық ет ұлпасы
E) нерв ұлпасы
|
12. Есту мүшесінің толтырылған сұйықтық қуысы
A) Сыртқы құлақ қуысы.
B) Ішкі құлақ.
C) Ортаңғы құлақ қуысы.
D) Құлақ қалқаны.
E) Самай сүйегіндегі қуыс.
|
13. Адамның қалыпты ұйқысының уақыты:
A) 8 сағат.
B) 12 сағат.
C) 7 сағат.
D) 10 сағат.
E) 9 сағат.
|
14. Қызыл кітапқа тіркелетіндер-
A) Мәдени өсімдіктердің барлық түрі.
B) Барлық жабайы жануарлар.
C) Сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлар.
D) Барлық үй жануарлары.
E) Жабайы өсімдіктердің барлық түрі.
|
15. Пияз тұқымын себу тереңдігі:
A) 0,5-2 см.
B) 2-3 см.
C) 4-5 см.
D) 3-4 см.
E) 5-6 см.
|
16. Ақ сұламаның денесіндегі қабаттар:
A) Эктодерма, мезодерма.
B) Энтодерма, мезодерма.
C) Эктодерма, энтодерма.
D) Эктодерма, энтодерма, мезодерма.
E) Ішкі, сыртқы.
|
17. Ұрпағына қамқорлық жасайтын балық:
A) албырт
B) тұқы
C) тікенекті кекіре
D) құнысбалық
E) алабұға
|
18. Жиырылуға қабілетті ұлпа:
A) Дәнекер.
B) Жүйке.
C) Сүйек.
D) Эпителий.
E) Бұлшықет.
|
19. Бұлшықеттегі органикалық заттардың химиялық қосылыстарына ең қажеттісі:
A) сутегі
B) иісті газ
C) оттегі
D) көмір қышқыл газ
E) азот
|
20. Көкірек пен құрсақты бөліп тұратын:
A) бауыр
B) қабырға
C) ұлтабар
D) көкет
E) асқазан
|
21. Тырнақтың қызғылт түсті болу себебі:
A) Лүпілдің артуынан.
B) Пигмент болғандықтан.
C) Қанда қанттың мөлшері көбеюінен.
D) Жүрек жұмысының күшеюінен.
E) Тырнаққа қылтамырлар жақын орналасқандықтан.
|
22. Митозда хромосома саны
A) Сол қалпында қалады
B) Екі еселенеді
C) Екі есе кемиді
D) Төрт есе көбейеді
E) Үш есе көбейеді
|
23. РНҚ молекуласында азотты негіздерінің жетіспейтін түрі:
A) Аденин.
B) Гуанин.
C) Урацил.
D) Цитозин.
E) Тимин.
|
24. Қолдан сұрыптауда-
A) Популяция пайдасына әсер етеді.
B) Органикалық дүниенің барлық тарихи дамуында жүреді.
C) Адамның қатысуынсыз жүреді.
D) Жаңа түрлер алынады.
E) Қол тұқым мен іріктемелер алынады.
|
25. Аузы аяғының түбіне жақын орналасқан ұлу-
A) айқұлақ.
B) тоспа ұлу.
C) кальмар.
D) жалаңаш шырыш.
E) сегізаяқ.
|
26. Гомологтық хромосоманың конъюгациялануының жүретін фазасы:
A) Мейоздық анафазада.
B) Мейоздық интерфазада.
C) Мейоздық профазада.
D) Мейоздық телофазада.
E) Мейоздық метафазада.
|
27. Қызыл гүлді ас бұршағын (генотипі АА) гүлі ақ түсті дарамен будандастырғанда (генотипі аа) бірінші ұрпағында (F1) алынатын гибридтері:
A) 25% қызыл гүлді және 75% ақ гүлділер.
B) 50% қызыл гүлді және 50% ақ гүлділер.
C) 100% қызыл гүлділер.
D) 25% ақ гүлділер және 75% қызыл гүлділер.
E) 100% ақ гүлділер.
|
28. Аналогиялық мүшелерге жататындар:
A) Көртышқан мен бақаның алдыңғы қолдары.
B) Құс қанаты мен иттің табаны.
C) Бұршақтың мұртшасы мен кактустың тікенегі.
D) Егеуқұйрық пен бақаның алдыңғы қолдары.
E) Құс қанаты мен көбелектің қанаты.
|
29. Әр түрге жататын ағзалардың өзара жағдай туғыза отырып тіршілік етуі:
A) Бәсекелестік.
B) Паразиттік.
C) Жыртқыштық.
D) Селбесу.
E) Арамтамақтық.
|
30. Даралар арасында бір-бірімен тығыз байланыста болатын түрлер тізбегі:
A) Қоректік.
B) Экологиялық пирамида.
C) Қоректену торы.
D) Заттардың айналымы.
E) Биоценоз.
|
84-вариант
БИОЛОГИЯ
1. Өсімдіктің генеративті мүшелері:
A) Тамыр, сабақ, жапырақ.
B) Гүл, тұқым, жеміс.
C) Жапырақ, тұқым.
D) Сабақ, гүл.
E) Тамыр, жеміс.
|
2. Шашақ тамырлы өсімдік:
A) Сәбіз.
B) Қарабидай.
C) Алма.
D) Қауын.
E) Алхоры.
|
3. Гүлсағақ дегеніміз:
A) Ішкі бөліктерін қорғайтын жері.
B) Гүлдің күлтесі.
C) Гүлдің тостағаншасы.
D) Аталық, аналық орналасқан бөлігі.
E) Гүлдің сабаққа бекінетін жері.
|
4. Т‰йнек бактериялары кездеседі:
A) Итм±рын жалѓан жемісінде
B) Астық т±қымдас µсімдік сабаѓында
C) Б±ршақ т±қымдас µсімдік тамырында
D) Б±ршақ т±қымдас µсімдік сабаѓында
E) Картоп т‰йнегінде
|
5. Ас қорыту м‰шесіндегі тамақ немесе микробтар әсерінен қабынатын тоқ ішектіњ бµлігі -
A) Тік ішек.
B) Он екі елі ішек.
C) Б‰йен.
D) Аш ішек.
E) Соқырішек.
|
6. Ақ зеңнің жіпшумағының қалпақшалы саңырауқұлақ жіпшумағынан айырмашылығы:
A) Жайылып тарамдалған бір ғана жасушалы.
B) Екі жасушалы.
C) Тұтасқандығы.
D) Қос қабатты.
E) Көпжасушалы.
|
7. Гидра жемін аулағанда пайдаланатыны:
A) Жұтқыншағы.
B) Бүкіл денесі.
C) Атпа жасушалары.
D) Табаны.
E) Сыртқы қабат жасушалары.
|
8. Сұр кесірткенің тіршілік етуі:
A) көлдерде
B) өзенде
C) батпақты жерде
D) теңізді орындарда мекендейді
E) құрғақ, күн жақсы қыздыратын жерде
|
9. Кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөліп тұратын:
A) Сіңірлер.
B) Қабырғааралық бұлшықет.
C) Асқазан, көлденең жолақты бұлшықет.
D) Көкет.
E) Тегіс бұлшықет.
|
10. Жүйке жасушасының ұзын өсіндісі:
A) Денесі.
B) Аксон.
C) Түйіндер.
D) Дендрит.
E) Нейрон.
|
11. Адамда болатын қан топтарының саны:
A) Екі.
B) Үш.
C) Бес.
D) Төрт.
E) Алты.
|
12. Қысы-жазы адамның дене температурасы:
A) 38,5º
B) 35º
C) 39º
D) 38º
E) 36,6º
|
13. Ұрықтың гаструла сатысының сыртқы қабаты:
A) Эпидермис.
B) Эпителий.
C) Эктодерма.
D) Энтодерма.
E) Мезодерма.
|
14. Биосферада атом энергиясын пайдаланғанда-
A) Көп мөлшерде оттегі сіңіріледі.
B) Атмосфера құрамы ластанады.
C) Зиянды газдар жинақталады.
D) Радиоактивті сәулелер жинақталады.
E) Көмірқышқыл газының мөлшері азаяды.
|
15. Тыныс алу құбылысына тән:
A) Жарықта ғана іске асады.
B) Органикалық зат ыдырайды.
C) Оттегі бөлінеді.
D) Көмірқышқыл газы сіңіріледі.
E) Тек қана хлоропластарда жүреді.
|
16. Шымтезек мүгінің басқаша атауы:
A) Плаун.
B) Сфагнум.
C) Жасыл мүк.
D) Ламинария .
E) Көкек зығыры.
|
17. Гельминтология ғылымының зерттейтіні:
A) Паразит құстар.
B) Балықтар.
C) Паразит құрттар.
D) Қосмекенділер.
E) Паразит шаяндар.
|
18. Шаяндарға тән көбею жүйесі:
A) вегетативті
B) бүршіктену
C) жыныссыз
D) жынысты
E) жынысты,жыныссыз
|
19. Көкірек қуысы көлемінің ұлғаюы:
A) алыстан көргіш ет жиырылуынан
B) төрт басты бұлшық ет жиырылуынан
C) қабырға аралық бұлшық ет жиырылуынан
D) екі басты бұлшық ет жиырылуынан
E) жалпақ арқа бұлшық етінің жиырылуынан
|
20. Өкпенің тіршілік сиымдылығын өлшейтін құрал:
A) спирометр
B) термометр
C) микрометр
D) монометр
E) динамометр
|
21. 1 гр май ыдырағанда бөлінетін энергия:
A) 17,8 КДЖ
B) 32 КДЖ
C) 30 КДЖ
D) 26 КДЖ
E) 38,9 КДЖ
|
22. Прокариоттарға жататындар:
A) Бактериялар.
B) Мүктер.
C) Амебалар, эвгленалар.
D) Саңырауқұлақтар.
E) Жануарлар.
|
23. Ақуыздың жасушада синтезделуі:
A) Рибосомада
B) Вакуольде
C) Пластидтерде
D) Ядрошықта
E) Гольджи жиынтығында
|
24. Әрбір бейімделушілік пен барлық жиынтық белгілердің ұрпаққа таралатын негізі:
A) Жаттығу.
B) Тұқымқуалайтын өзгергіштік.
C) Тұқымқуаламайтын өзгергіштік.
D) Қарқынды көбею.
E) Қолдан сұрыптау.
|
25. Былқылдақденелілердің сыртқы қаңқасы:
A) Бақалшақ.
B) Сирекқылтанды жабын.
C) Көпқылтанды жабын.
D) Жабын.
E) Шапанша.
|
26. Көз алмасының қасаң қабықшасы
A) зақымданудан қорғайды.
B) көз ішіне сәуленің түсуін реттейді.
C) бояғыш заттың (пигмент) мөлшері мен таралуын анықтайды.
D) жарық сәулесін еркін өткізеді.
E) қанмен қамтамасыз етеді.
|
27. Сыртқы және ішкі ортада байқалатын хромосомадағы өзгергіштік:
A) Реакция нормасы.
B) Кроссинговер.
C) Өзгергіштік.
D) Модификация.
E) Мутация.
|
28. «Динозаврлар дәуірі» болып есептелетін заман:
A) Мезозой.
B) Протерозой.
C) Кайнозой.
D) Палеозой.
E) Архей.
|
29. Капуста ақ көбелігінің, қысқы тыныштық күйі:
A) Тек жұлдыз құрт сатысында
B) Жұмыртқа күйінде
C) Қуыршақ сатысында
D) Ересек күйінде
E) Жұмыртқа және жұлдыз құрт
|
30. Бір түр дараларының екінші түр дараларына жемтік болуы:
A) Селбесу.
B) Арамтамақтық.
C) Паразиттік.
D) Жыртқыштық.
E) Бәсекелестік.
|
85-вариант
БИОЛОГИЯ
1. Жидек жемісті өсімдік:
A) Қарақат.
B) Күнбағыс.
C) Асбұршақ.
D) Шие.
E) Өрік.
|
2. Жас өркеннің сыртқы қабаты:
A) Өзек.
B) Тоз.
C) Өң.
D) Сүрек.
E) Тін.
|
3. Гүл дегеніміз:
A) Фотосинтезге қатысатын мүше.
B) Жасушалар жиынтығы.
C) Ағзаның ең кіші бөлігі.
D) Өсімді мүше.
E) Жыныс мүшелері бар өсімдік мүшесі.
|
4. Бейорганикалық заттарды сіңіріп, органикалық зат тұзетін ағзалар:
A) Жануарлар.
B) Бактериялар.
C) Кірпікшелі кебісше.
D) Өсімдіктер.
E) Амеба.
|
5. Б±ршақ т±қымдас:
A) Ж‰гері
B) Бидай
C) Қазтабан
D) Жоњышқа
E) Итм±рын
|
6. Ақ зеңнің жіпшумақ жіпшелері ... тұрады.
A) үш жасушадан
B) төрт жасушадан
C) екі жасушадан
D) бір ғана жасушадан
E) көп жасушадан
|
7. Ішекқуыстылардың жүйке жасушалары:
A) табанында жинақталған
B) қармалауыштарында түйін түзеді
C) шашылып орналасқан
D) ішкі қабатын қамтиды
E) жүйке өрімін түзеді
|
8. Балықтың жүзгіштігін реттейтін мүше:
A) торсылдақ
B) қаңқа
C) қабыршақ
D) ішек
E) желбезек
|
9. Қан ұйымайтын ауру
A) Дальгонизм.
B) Менингит.
C) Гастрит.
D) Гемофилия.
E) Мешел.
|
10. Туберкулез қоздырғышы-
A) Кірпікшелі кебісше.
B) Безгек паразиті.
C) Вирус.
D) Бактерия.
E) Амеба.
|
11. Адамдағы тұрақты тістер саны-
A) 36.
B) 32.
C) 24.
D) 20.
E) 18.
|
12. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын жасау, жақсарту, ұсақ ағзалардың штаммаларын алу әдістерін зерттейтін ғылым:
A) Цитология.
B) Экология.
C) Генетика.
D) Эмбриология.
E) Селекция.
|
13. Өсімдіктің тамыры өте тереңге кететін аймағы:
A) шөлде
B) тундрада
C) дала орманында
D) даланың құрғақшылық жерінде
E) шөлейтті жерде
|
14. Биосфера туралы ілімнің негізін қалаған:
A) Н.И.Вавилов.
B) И.И.Шмальгаузен.
C) С.С.Четвериков.
D) А.Н.Северцев.
E) В.И.Вернадский.
|
15. Қолайлы жағдайда өскен қарағайдың биіктігі-
A) 30-40 м.
B) 10-15 м.
C) 20-25 м.
D) 15-20 м.
E) 25-30 м.
|
16. Шұбалшаңның асқорыту жүйесі.:
A) Ауыз—жұтқыншақ—қарын—аналь тесігі.
B) Ауыз—жұтқыншақ—өңеш—жемсау—қарын—ішек—аналь тесігі.
C) Ауыз—өңеш—жемсау—қарын—артқы ішек.
D) Ауыз—өңеш—қарын—ішек—аналь тесігі.
E) Ауыз—жұтқыншақ—қарын—ішек—тік ішек.
|
17. Басында қармалауыштары бар былқылдақденелілер:
A) Сүліктер.
B) Қосжақтаулылар.
C) Бауыраяқтылар.
D) Бақалшақсыздар.
E) Басаяқтылар.
|
18. Бунақденелілердің қанайналым мүшесі:
A) аралас.
B) жоқ.
C) екі шеңберден тұрады.
D) тұйық.
E) ашық.
|
19. Құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар жиынтығы:
A) Мүше.
B) Ағза.
C) Дене.
D) Ұлпа.
E) Жасуша.
|
20. Ми мен жұлыннан құралатын жүйке жүйесінің бөлімі:
A) Өсімді (вегетативтік).
B) Орталық.
C) Парасимпатикалық.
D) Шеткі.
E) Симпатикалық.
|
21. Кеуде қуысын қозғалысқа келтіретін негізгі бұлшықеттері.
A) Балтыр
B) Қабырғааралық
C) Ұшбасты
D) Үш басты, жалпақ арқа
E) Екібасты және балтыр
|
22. Барлық дене жасушасын қоршайтын:
A) қан пластинкалары
B) қан
C) жасуша аралық сұйықтық
D) лимфа сұйықтығы
E) ас тұзының ерітіндісі
|
23. 1г. көмірсу ыдырағанда бөлінетін энергия:
A) 38,9 кДж
B) 0 кДж
C) 17,6 кДж
D) 15,2 кДж
E) 40 кДж
|
24. Ата-тегі арқылы берілетін белгілерді зерттейтін генетикалық әдіс:
A) генеологиялық
B) егіздік
C) биохимиялық
D) цитогенетикалық
E) гибридологиялық
|
25. Дәрумен жетіспесе қырыққұлақ ауруына шалдығады:
A) K
B) C
C) Д
D) A
E) B
|
26. Көру мүшесінің көмекші бөлігіне жататындар
A) Қасаң қабықша.
B) Қабақ.
C) Тор қабықша.
D) Көз бұршағы.
E) Шыны тәрізді дене.
|
27. Жоғары температурада және қысымда:
A) Лейкоциттер көбейеді.
B) Зат алмасу процесі төмендейді.
C) Вирустар қырылады.
D) Бактериялар көбейеді.
E) Вирустар көбейеді.
|
28. Гомологтық хромосоманың конъюгациялануының жүретін фазасы:
A) Мейоздық профазада.
B) Мейоздық телофазада.
C) Мейоздық метафазада.
D) Мейоздық анафазада.
E) Мейоздық интерфазада.
|
29. Онтогенездік дамуда эктодерма қабатынан пайда болатын:
A) Бұлшық ет.
B) Ішек.
C) Жүйке тақташасы.
D) Зәр шығару жүйесі.
E) Хорда.
|
30. Горилланың адамға жақындық белгісі:
A) Аяқ-қолының мөлшері.
B) 12 жұп қабырғасы.
C) Қол, бас, табан, жамбас құрылысы.
D) Бассүйек құрылысы.
E) Жалпақ төс сүйегі.
|
86-вариант
БИОЛОГИЯ
1. Терек тұқымының таралу жолы:
A) Өздігінен.
B) Құстармен.
C) Сумен.
D) Бунақденелілермен.
E) Желмен.
|
2. Жапырақ жүйкесі мына ұлпадан тұрады:
A) Өткізгіш, тірек.
B) Қор жинауыш.
C) Түзуші.
D) Фотосинтездеуші.
E) Дәнекер.
|
3. Вегетативті жолмен көбею:
A) Ұрық арқылы.
B) Жыныс жасушалары арқылы.
C) Өсімді мүшелер арқылы.
D) Жеміс арқылы.
E) Тұқым арқылы.
|
4. Бұршақтұқымдас өсімдікке тән белгі:
A) 1 аналық, 5 аталық.
B) 1 аналық, көп аталық.
C) 1 аналық, 3 аталық.
D) 1 аналық, 10 аталық.
E) Көп аналық, көп аталық.
|
5. Бауырдыњ ж±мысына тез әсер етеді -
A) Темекініњ т‰тіні.
B) Есірткі заттар.
C) Автокµлік т‰тіні.
D) Д±рыс тамақтанбау.
E) Алкоголь.
|
6. Пеницилл саңырауқұлақтардың жататын негізгі тобы:
A) Паразитті.
B) Улы.
C) Жеуге жарамды.
D) Қалпақшалы саңырауқұлақтар.
E) Зең саңырауқұлақтар.
|
7. Ішекқуыстылардың атпа жасушалары тән тек:
A) Адамға қауіпті медузаның кейбір түріне
B) Актинияға
C) Теңіз қызыл маржандарына
D) Гидраға
E) Барлық ішекқуыстыларға
|
8. Айқұлақтың зәр шығару мүшесі:
A) Тері.
B) Бүйрек.
C) Желбезек.
D) Бауыр.
E) Өкпе.
|
9. Желілілер типіне жатпайтын класс:
A) шаянтәрізділер
B) жорғалаушылар
C) қосмекенділер
D) сүтқоректілер
E) құстар
|
10. Төменгі қысымды қан жүретін тамыр:
A) Салатамыр.
B) Өкпе көктамыры.
C) Қылтамыр.
D) Қолқа.
E) Көктамыр.
|
11. Асқынғанда жөтеліп қан түкіретін жұқпалы ауру:
A) трахеит
B) силикоз
C) туберкулез
D) ларингит
E) гайморит
|
12. Жасушада тұқым қуалаушылықтың бұзылуы ... құрылымына байланысты.
A) лизосоманың
B) хромосоманың
C) мембрананың
D) митохондрияның
E) вакуольдің
|
13. Ағзаның жаңа белгілерге ие болу қасиеті:
A) дамуы
B) тітіркенгіштігі
C) тұқым қуалауы
D) өзгергіштігі
E) көбеюі
|
14. Жердің саналы қабығы-
A) Ноосфера.
B) Атмосфера.
C) Гидросфера.
D) Литосфера.
E) Биосфера.
|
15. Өсімдікке … жетіспегенде қурайды.
A) су
B) ауа
C) оттегі
D) органикалық заттар
E) минералдық заттар
|
16. Ценуроз ауруын тудыратын құрт:
A) Миқұрт
B) Үшкірқұрт
C) Суыртқы
D) Бауырсорғыш
E) Ішексорғы
|
17. Көбелектердің басқа бунақденелілерден айырмашылығы:
A) Қанаты жоқ, не нашар дамығын.
B) Бір жұп қанаты – қатқыл, екінші жұп қанаты – жарғақ.
C) Қанатын ұсақ қабыршақтар қаптайды.
D) Екі жұп қанаты бар.
E) Бір жұп мөлдір қанаты бар.
|
18. Ішкі секреция бездері:
A) Өзегі жоқ.
B) Қарын қуысына ашылады.
C) Дене қуысына ашылады.
D) Ішек қуысына ашылатын өзегі бар.
E) Ауызға ашылатын өзегі бар.
|
19. Мишық зақымданғанда:
A) тыныс алу жиілейді
B) адамның ұйқысы келеді
C) қан қысымы көтеріледі
D) қимыл-қозғалыс бұзылады
E) жүрек соғу жиілейді
|
20. Кез келген бұлшық еттердің жиырылуы ... байланысты.
A) Қозуға.
B) Көмірқышқыл газын пайдалануға.
C) Энергияны пайдалануға.
D) Оттегін пайдалануға.
E) Тежелуге.
|
21. Қоршаған ортаның t0 төмендегенде жылу өткізгіштіктің азаю себебі:
A) Бұлшықет жұмысының күшеюінен.
B) Қан тамырларының тарылуынан.
C) Қанда қанттың көбеюінен.
D) Өкпе жұмысының күшеюінен.
E) Бауырда гликогеннің көбеюінен.
|
22. Бактериофаг - бүл
A) Бактериядағы жасушаның бөлігі
B) Бактерияны зақымдаушы вирус
C) Вирус пен бактерияның тобы
D) Эукариотты жасушаларды жансыздандыратын бактериялар
E) Балдырлар мен саңырауқұлақтардың тобы
|
23. Ескі жасушалардың жаңарып отыруының себебі:
A) Ыдырау.
B) Тітіркену.
C) Қозу.
D) Көбею.
E) Жиырылу.
|
24. Жеке бір популяцияға біріккен даралардың арасында өзара жүріп жататын ең негізгі факторлары:
A) Жыртқыштар саны.
B) Еркін будандасуы.
C) Климат жағдайының біркелкілігі.
D) Ортақ қорек.
E) Географиялық оқшаулану.
|
25. Қырықбуыннан көктемде дамитыны-
A) Жасыл өркендер.
B) Сабақ.
C) Масақшасы бар қоңыр өркендер.
D) Тамырсабақ.
E) Қосалқы тамырлар.
|
26. Торлы қабықшада орналасқан таяқшадағы қызыл түсті зат родопсинді түзетін витамин
A) B12.
B) A.
C) B6.
D) D.
E) C.
|
27. Мейоздық жолмен бөлінетіндер:
A) зақымдалған ұлпалар
B) қуық бұлшық еті, эпителий ұлпасы
C) эмбриондық ұлпалар
D) прокариоттар
E) жыныс жасушалары
|
28. Қандауыршаның онтогенезінде энтодермадан түзілетіні:
A) бұлшық ет
B) қан тамырлары
C) терінің эпителий қабаты
D) өкпе
E) жүйке жүйесі
|
29. Адамдағы атавизм:
A) Соқырішегі.
B) Шонданай сүйегі.
C) Құлақ қалқаны.
D) Көп емшектілік.
E) Көздегі үшінші қабақ.
|
30. Қыста орамжапырақ (қырыққабат) көбелегі -
A) Қырылады.
B) Дернәсіл қалпында қыстап шығады.
C) Жұмыртқа қалпында қыстап шығады.
D) Ересек күйінде қыстап шығады.
E) Қуыршақ күйінде қыстап шығады.
|
87-вариант
БИОЛОГИЯ
1. Жидек жеміс:
A) Қарақатта, ж‰зімде, т±шалада, қызанда.
B) Қарақатта, ж‰зімде, шиеде, алхорыда.
C) Ж‰зімде, алмада, шиеде, қызанда
D) Қызанда, жањѓақта, т±шалада, бидайда.
E) Т±шалада, алмада, асб±ршақта.
|
2. Фотосинтездеуші ±лпада болады:
A) Хромопласттар
B) Хлоропласттар
C) Лейкопласт және хромопласттар
D) Лейкопласттар
E) Лептесіктер
|
3. Спора арқылы көбейетін өсімдік:
A) Шаңжапырақ.
B) Бидай.
C) Шырмауық.
D) Бақ-бақ.
E) Алма.
|
4. Жүгері өсімдігінің отаны:
A) Шығыс Азия.
B) Солтүстік Америка.
C) Еуропа.
D) Оңтүстік Америка.
E) Жерорта Теңізі жағалауы.
|
5. Ағза зертханасы деп аталады:
A) Ауыз.
B) Тік ішек.
C) Бауыр.
D) Қарын.
E) Аш ішек.
|
6. Бактерия талшығының маңызы:
A) Қозғалуға.
B) Жарық пен қараңғыны сезуге.
C) Жан-жақты бағдарлауға.
D) Қоректенуге.
E) Көбеюге.
|
7. Жақаяқтары бар ұлу:
A) Жалаңаш шырын.
B) Үлкен тоспаұлу.
C) Айқұлақ.
D) Жүзім ұлуы.
E) Сегізаяқ.
|
8. Жыртқыш құстарға жататындар:
A) құр
B) шіл
C) саңырау құр
D) қаршыға
E) тоқылдақ
|
9. Қанның құрамына жатпайтындар:
A) қан пластинкалары
B) лимфа сұйықтығы
C) лейкоциттер
D) эритроциттер
E) нейрондар
|
10. Тұмауды қоздырушылар-
A) Құрттар.
B) Саңырауқұлақтар.
C) Бактериялар.
D) Вирустар.
E) Шаң-тозаңдар.
|
11. Адамның қалыпты ұйқысының уақыты:
A) 12 сағат.
B) 7 сағат.
C) 10 сағат.
D) 8 сағат.
E) 9 сағат.
|
12. Гомозиготалы генотип:
A) Cc
B) Dd
C) BB
D) Bb
E) Aa
|
13. Агроценоздарға жататындар -
A) Шөл.
B) Шабындық (шалғындық).
C) Дала.
D) Табиғи су айдындары.
E) Жасанды егістік.
|
14. Қызыл кітаптың міндеттері-
A) Жабайы өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.
B) Республика заңдарына сәйкес сирек түрлерді қорғау.
C) Мәдени өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.
D) Жабайы жануарлардың барлық түрін сақтау.
E) Үй жануарларының барлық түрін сақтап қалу.
|
15. Қоректік заттары жарнағында болатын өсімдік.
A) Қызғалдақ
B) Бидай
C) Үрмебұршақ
D) Шегіргүл
E) Інжугүл
|
16. Ішекқуыстылардың қорегін аулауы:
A) Жүйке жасушасымен.
B) Атпа жасушалары көмегімен.
C) Бұлшық ет жасушаларымен.
D) Аузымен.
E) Жабын жасушаларымен.
|
17. Буылтық құрттарды едәуір белсенді қозғалысқа келтіретін-
A) қан айналым, жүйке жүйелері.
B) дене қуысы.
C) екі жақты симметрия.
D) мезодерма.
E) жүйке түйіні.
|
18. Шаянның хитинді жабыны. -
A) Сәндік қасиет береді.
B) Қаптайтын сауыт, ішкі мүшелерін қорғайды.
C) Қозғалуға қатысады.
D) Дене икемділігін сақтайды.
E) Көбеюіне қатысады .
|
19. Ауаның көмейден соң баратын мүшесі:
A) Ауа тамыры.
B) Аңқа.
C) Өкпе.
D) Мұрын қуысы.
E) Кеңірдек.
|
20. Бассүйектің бет сүйектеріне жатпайтыны:
A) жақ сүйектері
B) астыңғы жақ сүйек
C) маңдай сүйегі
D) жоғарғы жақ сүйек
E) мұрын сүйегі
|
21. Адамның дене t0-нан жоғарғы t0-лы жерде тіршілік етуіне әсер ететін:
A) Терідегі май бездерінің саны.
B) Тердің көп бөлінуі.
C) Тыныс алудың артуы.
D) Лүпілдің баяулауы.
E) Тыныс алудың баяулауы.
|
22. Ядро мембранасының (жарғақшасының) барлық қуысын толтырып тұратын зат:
A) Цитоплазма.
B) Ядрошық.
C) Ядро шырыны.
D) Саңылаулар (жарғақшаның жұқарған жері).
E) ДНҚ молекуласы.
|
23. Гликоген өзінің табиғаты жағынан ... жатады:
A) ДНҚ-ға
B) көмірсуға
C) майға
D) ақуызға
E) АТФ-ға
|
24. Абиотикалық фактор бұл:
A) сыртқы ортадағы судың, ауаның құрамы
B) табиғат бірлестігіндегі байланыс
C) адамдардың әртүрлі іс әрекеттері
D) популяциялар арасындағы өзара байланыс
E) популяциядағы түрлі особьтар арасындағы өзара байланыс
|
25. Ақ мүк деп аталу себебі:
A) Батпақта өсетіндіктен.
B) Ризоидтары болмағандықтан.
C) Тамыры болмағандықтан.
D) Өлі жасушаларының іші ауаға толы болғандықтан.
E) Шымтезекке айналуынан.
|
26. Жүйке жүйесінің шеткі бөліміне жататын-
A) Жүйкелер мен жүйке түйіндері.
B) Аралас жүйкелер.
C) Жұлын.
D) Парасимпатикалық жүйке.
E) Ми.
|
27. Жарық қабылдайтын жасушалардың орналасауы:
A) Шыны тәрізді денеде.
B) Тамырлы қабықшада.
C) Көз бұршағында.
D) Қасаң қабықшада.
E) Тор қабықша ішіндегі таяқшалар.
|
28. Гомологиялық хромосомалардың бір-біріне жақындауы:
A) Митоз
B) Трансляция
C) Кроссинговер
D) Коньюгация
E) Транскрипция
|
29. Жануарлардың дене пішіні мен түсі қоршаған ортаның заттарымен сәйкес келетін бейімделушілік:
A) Сақтандырғыш.
B) Айбарланғыш.
C) Жасырынғыш.
D) Қорғаныш (мимикрия).
E) Бүркеніш.
|
30. Синантроптың қаңқа қалдығы табылған жер -
A) Австралия.
B) Азия.
C) Германия.
D) Европа.
E) Пекин.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|
