|
|
| бет | 25/30 | | Дата | 18.02.2017 | | өлшемі | 7,77 Mb. | | #9825 |
|
88-вариант
БИОЛОГИЯ
1. Жасушалар бір-бірімен … арқылы байланысады.
A) жасуша ядросы
B) цитоплазма
C) вакуоль
D) жасушааралық заттар
E) жасуша с±йықтыѓы
|
2. Ењ мањызды органикалық тыњайтқыш:
A) Аѓаш шірінділері
B) К‰л
C) Кµњ
D) Қ±с сањѓырыѓы
E) Қарашірік және қ±с сањѓырыѓы
|
3. Дара жарнақты өсімдік:
A) Қарабидай.
B) Асқабақ.
C) Үрмебұршақ.
D) Күнбағыс.
E) Қияр.
|
4. Алқа т±қымдас:
A) Қайыњ, қазтабан
B) Алма, жауқазын
C) Қызан, қара жидек
D) ‡йењкі, қараѓай
E) Жолжелкен, бақ-бақ
|
5. Тамақтыњ қ±рамындаѓы ақуызды ыдырататын фермент -
A) Тік ішекте.
B) Қарында.
C) Тоқ ішекте.
D) Аш ішекте.
E) Сілекей безінде.
|
6. Спораның өніп тіршілікке бейімделіп бактерияға айналауы:
A) жылдың кез келген мезгілінде
B) оттегіне ғана бай ортада
C) барлық қажетті қолайлы жағдайлар жеткілікті болғанда
D) тек ылғал жеткілікті болған жағдайда
E) тек қана жылу жеткілікті болған кезде
|
7. Безгек паразитінің көбеюі-
A) Эритроциттер арқылы.
B) Тері арқылы.
C) Ішектер арқылы.
D) Адам өкпесі арқылы.
E) Бауыр арқылы.
|
8. Артқа қарай да еркін жүзе алатын жәндік:
A) Шұбалшаң.
B) Балық.
C) Шаян.
D) Өрмекші.
E) Сүлік.
|
9. Қабыршақты жорғалаушыларға жататын:
A) жыландар
B) крокодилдер
C) тритондар
D) саламандралар
E) тасбақалар
|
10. Қан жасушаларын бөліп алғанда қалатындар:
A) Гемоглобин.
B) Сарысу.
C) Гамма-глобулин.
D) Плазма.
E) Физиологиялық ерітінді.
|
11. Ұйқы рефлексін зерттеген ғалым:
A) Анохин П.К.
B) Пирогов Н.И.
C) Мечников И.И.
D) Сеченов И.М.
E) Павлов И.П.
|
12. Белгінің басым болу құбылысы немесе басым белгінің аталуы:
A) Гомозиготты.
B) Рецессивті.
C) Гетерозиготты.
D) Альтернативті.
E) Доминантты.
|
13. Табиғи биогеоценоздар -
A) Техникамен өңделеді.
B) Адам қатысып өнім алынады.
C) Қолдан сұрыптаудың әсерінен пайда болады.
D) Табиғи сұрыпталудың әсерінен пайда болады.
E) Адам арқылы реттеледі.
|
14. Халықаралық Адам және биосфера бағдарламасына қатысушы мемлекеттер -
A) Микроқорықтар ұйымдастырады.
B) Кәдімгі қорықтар ұйымдастырады.
C) Биосфералық қорықтар ұйымдастырады.
D) Қорықшалар ұйымдастырады.
E) Табиғат ескертқіштерін ұйымдастырады.
|
15. Тек тостағаншадан немесе тек күлтеден тұратын гүлсерік:
A) Біріккен жапырақшалы
B) Жай
C) Қос
D) Бірікпеген жапырақшалы
E) Қос жынысты
|
16. Плаунның спораларының дамитын орны-
A) Қосалқы тамырында.
B) Жапырағында.
C) Төселмелі сабағында.
D) Тамырында.
E) Тік өскен сабағындағы масақшада.
|
17. Денесі бағана тәрізді, гүлге ұқсайтын ішекқуысты:
A) Полиптер.
B) Шаршылы медуза.
C) Қызыл маржан.
D) Аурелия.
E) Гидра.
|
18. Финка дегеніміз :
A) Кірпікшелі дернәсіл.
B) Сиыр цепенінің екінші дернәсілі.
C) Құйрықсыз дернәсіл.
D) Құйрықты дернәсіл.
E) Кірпікшесіз дернәл.
|
19. Адреналин бөлінетін без:
A) Қалқанша.
B) Ұйқы.
C) Жыныс.
D) Бүйрек үсті.
E) Гипофиз.
|
20. Кірпікшелі эпителий астарлаған мүше:
A) аңқа
B) өкпе
C) көмей
D) кеңірдек
E) мұрын қуысы
|
21. Көз бұршағы қызметінің өзгеруіне байланысты болатын көру кемістігінің атауы
A) конъюнктивит.
B) көздің жасаурауы.
C) көз зақымы.
D) алыстан және жақыннан көргіштік.
E) трахома.
|
22. Жасуша орталығының негізін құраушы:
A) Гранулалар.
B) Центроильдар.
C) Лейкопластар.
D) Ядро қосындылары.
E) Өсінділер.
|
23. Майдың молекула құрамы.
A) май қышқылы, глицерин
B) аминқышқылы, май қышқылы
C) аминқышқылы, глицерин
D) глюкоза, глицерин
E) глюкоза, май қышқылы
|
24. Сперматогенез нәтижесіндегі хромосомалар жиынтығы:
A) диплоидты
B) полиплоидты
C) гаплоидты
D) триплоидты
E) ди және триплоидты
|
25. Үлкен ми сыңарларының қимыл-қозғалысын реттейтін орталығы:
A) самайда
B) маңдай бөлімінде
C) шүйдеде
D) төбе бөлімінде
E) ортаңғы мида
|
26. Буынның бүгілу әрекетінің жүзеге асуы:
A) бүгілдіргіш еттің кемуі, жазылдырғыш еттің жиырылуы
B) бүгілдіргіш еттің жиырылуы жұмыс істеу дәрежесінің кемуі
C) жазылдырғыш еттің жиырылуы
D) бүгілдіргіш еттің жиырылуы
E) жазылдырғыш еттің кемуі
|
27. Қанда адреналиннің көбеюі жылудың түзілуін:
A) Күшейтеді.
B) Жылу берілуін теңестіреді.
C) Тоқтатады.
D) Қалпына келтіреді.
E) Баяулатады.
|
28. Мейоз дегеніміз:
A) пісіп жетілу аймағындағы жыныс жасушасының бөлінуі
B) жасушаның тікелей бөлінуі
C) ұрықтанбаған жұмыртқа жасушасынан жаңа ағзаның дамуы
D) жыныс жасушаларының қосылуы
E) көбею аймағындағы жасушаның бөліну кезеңі
|
29. Сөйлеу қабілеті жоқ, құралдары тастан жасалған қарапайым ғана, миының көлемі 600см³ адам:
A) Кроманьон.
B) Неандерталь.
C) Питекантроп.
D) Синантроп.
E) Австралопитек.
|
30. Мәдени өсімдіктермен арамшөптер арасындағы қатынас:
A) Паразиттік.
B) Жыртқыштық.
C) Түрішілік күрес.
D) Селбесу (симбиоз).
E) Түраралық күрес.
|
89-вариант
БИОЛОГИЯ
1. Жасушаның көбею қызметін атқарады:
A) Пластид.
B) Қабықша.
C) Вакуоль.
D) Ядро.
E) Цитоплазма.
|
2. Б‰ршіктер бµлінеді:
A) Тамырлы, сабақты
B) Жапырақты, сабақты
C) Г‰лді, тамырлы
D) ¤ркенді
E) Жапырақты және г‰лді
|
3. Тұқым себетін топырақ:
A) Тығыз болу қажет.
B) Өте құрғақ болған тиімді.
C) Өте дымқыл болуы қажет.
D) Батпақты болу қажет.
E) Ауа еркін өтетін болу қажет.
|
4. Жабайы орам жапырақтың отаны:
A) Абиссинаның орталығы.
B) Орталық Америка орталығы.
C) Оңтүстік Америка орталығы.
D) Жерорта теңіз орталығы.
E) Шығыс Азиялық орталық.
|
5. Сілекей безінің қызметін зерттеген:
A) С.П.Боткин.
B) И.П.Павлов.
C) И.М.Сеченов.
D) К.А.Тимирязев.
E) И.Мечников.
|
6. Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын бактериялар:
A) Топырақ бактериялары.
B) Сүтқышқыл бактериялары.
C) Ауру туғызытан бактериялар.
D) Шіріту бактериялары.
E) Түйнек бактериялары.
|
7. Кәдімгі амебаның қорегі:
A) су өсімдіктерінің шіріген жапырақтары
B) органикалық қалдықтар
C) тек балдырлар
D) тек бактериялар
E) ұсақ балдырлар мен бактериялар
|
8. Жарғаққанаттылар отрядына жататын бунақдене:
A) Балара.
B) Қандала.
C) Шекшек.
D) Тарақан.
E) Шілделік.
|
9. Итшабақ дегеніміз:
A) уылдырық
B) жұмыртқадан ұрыққа айналуы
C) жас балық
D) құйрықтылар отрядына жататын қосмекенділер
E) бақаның дернәсілі
|
10. Плазма құрамындағы судың мөлшері:
A) 90%.
B) 85%.
C) 10%.
D) 80%.
E) 70%.
|
11. Сүтқоректілердің зәр шығару мүшесі:
A) Кеңірдек
B) Өкпе
C) Бүйрек
D) Өңеш
E) Қарын
|
12. «Селекция» деген сөздің мағынасы:
A) Іріктеу, сұрыптау.
B) Өзгерту.
C) Қолға үйрету.
D) Будандастыру.
E) Бейімділік.
|
13. Автотрофтыларға жататындар:
A) саңырауқұлақтар
B) бактериялар
C) адам
D) өсімдіктер
E) жануарлар
|
14. Жердің қатты қабығы-
A) Атмосфера.
B) Биосфера.
C) Литосфера.
D) Гидросфера.
E) Ноосфера.
|
15. Жатаған бидайықтың көбеюі
A) Тамырсабақ арқылы
B) Сұлатпа өркен арқылы
C) Мұртша арқылы
D) Түйнек арқылы
E) Пиязшық арқылы
|
16. Ұрықтанғаннан соң түзілетін
A) Гаметалар.
B) Талшықсыз споралар.
C) Зооспоралар.
D) Органоид.
E) Зигота.
|
17. Гидраның ішкі қабатының атауы.
A) Табан.
B) Эктодерма.
C) Энтодерма.
D) Сабақша.
E) Қармалауыш.
|
18. Гермафродит дегеніміз:
A) Бүршіктен дамитын дене.
B) Аналық безі орналасқан дене.
C) Аналық және аталық бездері бір ағзада орналасқан дене.
D) Аталық безі орналасқан дене.
E) Спорадан дамитын дене.
|
19. Гормондар табиғаты жағынан:
A) Көмірсулар.
B) Ақуыз.
C) Майлар.
D) Минералды тұздар.
E) ДНҚ.
|
20. Шылым шегу зардабынан болатын өкпе ауруы:
A) Плеврит
B) Силикоз
C) Тұмау
D) СПИД
E) Пәле, рак
|
21. Ортаңғы құлақтың бөлімдері
A) жарғақша лабиринті.
B) дыбыс сүйекшелер.
C) доға қуысы.
D) иірім түтік.
E) сүйек лабиринті.
|
22. Бейорганикалық заттардан органикалық заттарды синтездейтіндер:
A) Гетеротрофтар.
B) Прокариоттар.
C) Эукариоттар.
D) Автотрофтар.
E) Аэробтар.
|
23. Энергетикалық алмасу:
A) Ақуыздардың жасалуы.
B) АТФ синтезі.
C) Химиялық байланыс энергиясы.
D) Көмірсулардың жасалуы.
E) Күн жарығының энергиясы.
|
24. Ағзалардың бір-біріне тигізетін әсерлері жататын орта жағдайы:
A) Бейбиотикалық.
B) Экологиялық.
C) Шектеуші.
D) Биотикалық.
E) Антропогендік.
|
25. Дәрумендердің (витаминдердің) нашар сіңуінен болатын өзгеріс-
A) Ақыл-есінің және денесінің қалыпты дамуын тежейді.
B) Қозғаушы нейрондардың қызметі бұзылады.
C) Жүйке ауруларына душар етеді.
D) Бұлшық еттердің жиырылғыштық қасиеті бұзылады.
E) Сал болады.
|
26. Бұлшық еттер сезгіш нейрондар арқылы қозуды өткізеді:
A) Терідегі, бұлшық еттердегі, сіңірлердегі рецепторлардан орталық жүйке жүйесіне.
B) Жұлыннан үлкен ми сыңарларының қыртысына.
C) Орталық жүйке жүйесінен ішкі мүшелерге.
D) Бұлшық еттерден миға.
E) Жұлыннан бұлшық еттерге.
|
27. Ойлау процесі ... байланысты.
A) сезгіш жүйкеге
B) жүйкенің шеткі бөлімдеріне
C) жұлынға
D) миға
E) қимыл жүйкеге
|
28. Екінші спермия ұрықтану нәтижесінде зиготадағы өзгерістер:
A) диплоидты жиынтығы бар хромосоманың қалыптасуы
B) триплоидты жиынтығы бар жасуша қалыптасуы
C) тетраплоидты жиынтығы бар хромосоманың дамуы
D) гаплоидты жиынтығы бар хромосоманың қалыптасуы.
E) хромосома саны өзгермейтіндігі
|
29. Адамдағы аналық жыныс хромосома санының ауытқуы:
A) 22 аутосомы + У
B) 44 аутосомы + ХХ
C) 22 аутосомы + Х
D) 46 аутосомы
E) 44 аутосомы + ХУ
|
30. Адамдағы атавизм белгілері-
A) Құлақ қалқаны.
B) Адам қаңқасындағы құйымшақ.
C) Қалың түктілігі.
D) Үшінші қабақ.
E) Соқыр ішек өскіні.
|
90-вариант
БИОЛОГИЯ
1. ¤сімдіктіњ µсімді м‰шелері:
A) Т±қым
B) Г‰л
C) Тамыр, сабақ, жапырақ
D) Т±қымбастама
E) Жеміс
|
2. Қабық пен сүректің арасында орналасады:
A) Жасымықша.
B) Өң.
C) Өзек сәулелері.
D) Өзек.
E) Камбий.
|
3. Телу дегеніміз:
A) Бір µсімдік бµлігін екінші µсімдік бµлігіне ±ластыру
B) ¤сімдіктердіњ тамырларын ±ластыру
C) Тамыр арқылы кµбейту
D) Қалемшелер арқылы кµбейту
E) ¤сімдіктерді т±қымнан кµбейту
|
4. Тұқымның өнуіне қажет емес жағдай:
A) Топырақ.
B) Жылу.
C) Су.
D) Жел.
E) Ауа.
|
5. Көмірсу қорытыла бастайды:
A) Ауыз қуысында.
B) Қарында.
C) Өңеште.
D) Тік ішекте.
E) Тоқ ішекте.
|
6. Қаракүйе саңырауқұлақтары зақымдайтын дақылдар:
A) Дәнді бұршақтарды.
B) Техникалық.
C) Бақша.
D) Жеміс ағаштарын.
E) Астық тұқымдастарды.
|
7. Бауыраяқты ұлуларға жататындар:
A) Каракатицалар.
B) Айқұлақ.
C) Қошқармүйіз.
D) Кальмарлар.
E) Сегізаяқтар.
|
8. Шаянның құрсақ бунағындағы қысқа аяқшалар саны -
A) Екі-екіден.
B) Төрт-төрттен.
C) Сегіз-сегізден.
D) Бір-бірден.
E) Үш-үштен.
|
9. Сәндік үшін өсірілетін тауық:
A) Виандот.
B) Орыстың ақ тауығы.
C) Орлов.
D) Род-айланд.
E) Тауыс (павлин).
|
10. Менингит ... қабынуы.
A) ми қабығының
B) бауырдың
C) өкпенің
D) жүректің
E) ас қорыту жүйесінің
|
11. Адамның омыртқа саны:
A) 29-31
B) 33-34
C) 34-36
D) 40-42
E) 28-32
|
12. Бір-біріне ұқсас егіздер дамыған жасушаның саны:
A) Үш.
B) Көп.
C) Төрт.
D) Бір.
E) Екі.
|
13. Еуропеоидтық нәсілге жататын түпкілікті тұрғындардың отаны -
A) Шығыс Азия.
B) Африка.
C) Аустралия.
D) Еуропа.
E) Индонезия.
|
14. Сүтқоректілердің қысқы тыныштық күйге көшкен жасушаларының құрамында
A) Көмірсулар қоры азаяды.
B) Қоректік заттар қоры көп болады.
C) Су көп болады.
D) Зат алмасуының қарқыны артады.
E) Тыныс алу жиілейді.
|
15. Жеміс-жидекті өсімдіктердің жемісінде көбірек кездесетіндер:
A) Май.
B) Ақуыз.
C) Дәрумендер.
D) Крахмал.
E) Тұздар.
|
16. Ризоидтары болмайтын өсімдік:
A) Сфагнум.
B) Плаун.
C) Ламинария.
D) Жасыл мүк.
E) Көкек мүгі.
|
17. Гидраның жыныссыз көбеюі:
A) Сперматозоидтармен.
B) Бүршіктену арқылы.
C) Зигота арқылы.
D) Ұрықтану арқылы.
E) Жұмыртқа жасушамен.
|
18. Сүліктің денесінде:
A) Дене қуысы перделермен бөлінген.
B) Қуысы ауаға толы.
C) Қуыс бар.
D) Қуыс жоқ, дәнекер ұлпамен жалғасқан.
E) Қуыс сұйықтыққа толы.
|
19. Қаңқаны құрайтын ұлпа:
A) Жүйке.
B) Дәнекер.
C) Жүрек бұлшықеті.
D) Бұлшықет.
E) Эпителий.
|
20. Тыныс алу мүшелерінің қызметі.
A) Қан құрамын азоттан тазартады.
B) Ауаны түтіннен тазартады.
C) Қан құрамына азоттың келуін қамтамасыз етеді.
D) Оттегінің қанға өтуін қамтамасыз етеді.
E) Көмірқышқыл газын ұлпаларға тасиды.
|
21. Жасушаның «Қуат беретін станциясы».
A) Хлоропластар
B) Лизосома
C) Центриоль
D) Митохондриялар
E) Ядрошық
|
22. Рибосомалардың «жинақталуы»:
A) Вакуоляда.
B) Хлоропластта.
C) Гольджи комплексінде.
D) Митохондрияда.
E) Эндоплазмалық торда.
|
23. Шартәрізді іші қуыс ұрық ... деп аталады.
A) гаструла
B) бластула
C) жұмыртқа жасуша
D) зигота
E) бластомер
|
24. Ағзаның жұмыртқа қабығын жарып шыққаннан кейінгі кезеңі:
A) онтогенез
B) эмбриогенез
C) постэмбриогенез
D) түрленіп даму
E) филогенез
|
25. 1мм3 қанда эритроцит саны:
A) бес мыңнан екі жүз мыңға дейін
B) екі жүз мыңнан үш жүз мыңға дейін
C) жүз мыңнан үш жүз мыңға дейін
D) үш мыңнан төрт мыңға дейін
E) бес млн-ға жақын
|
26. Дәрумендер (витаминдер) ... түзілуіне қатысады.
A) көмірсулардың
B) майлардың
C) ферменттердің
D) гормондардың
E) тұздардың
|
27. Заттың пішіні мен түсін ажырататын көздің
A) ақ қабықшасы.
B) қасаң қабықшасы.
C) тор қабықшасы ішіндегі құтыша.
D) нұрлы қабықшасы.
E) көз бұршағы.
|
28. Айқас тозаңданатын өсімдіктер селекциясында әр түрлі тармақтары өзара тозаңдандыру:
A) Линияаралық гибридтер.
B) Мутагенездік әдіс.
C) Полиплоидиялық әдіс.
D) Әріден гибридтеу.
E) Ментор әдісі.
|
29. Биогеоценоздың ауысуына байланыссыз жүретін өзгерістер:
A) Табиғаттағы түрлі апаттар.
B) Адамның түрлі шаруашылық әрекеттері.
C) Биогеоценоздағы организмдердің тіршілік ортасына байланысты өзгеруі.
D) Климаттың өзгеруі.
E) Ағзалардың табиғаттағы маусымдық өзгерістерге бейімделуі.
|
30. Көміртегінің топырақта жинақталуы-
A) Көмір түрінде.
B) Органикалық қосылыстар түрінде.
C) Көмірқышқыл газы түрінде.
D) Кальций карбонаты түрінде.
E) Шөгінді массалар түрінде.
|
91-вариант
БИОЛОГИЯ
1. Өсімдіктерге түс беретін органоид:
A) Митохондрия.
B) Қабықша.
C) Ядро.
D) Пластид.
E) Цитоплазма.
|
2. Сабақ жуандап өседі:
A) Камбай жасушаларының бөлінуінен.
B) Қабықтың қалындауынан.
C) Өзек жасушаның бөлінуінен.
D) Ағаш бүршіктеріне байланысты.
E) Сүрек жасушаларының бөлінуінен.
|
3. Бунақденелілер қоректенеді:
A) Аналық жыныс жасушасымен.
B) Аналық түйінімен.
C) Гүл шірнесімен.
D) Гүл күлтесімен.
E) Бүршікпен.
|
4. Шөлге төзімді, суды көп қажет етпейтін өсімдік:
A) Жүгері.
B) Кактус.
C) Мыңжапырақ.
D) Күріш.
E) Қияр.
|
5. Сілекей безін және қарындаѓы астыњ қорытылуын зерттеген ѓалым -
A) К.А.Тимирязев.
B) И.М.Сеченов.
C) И.И.Мечников.
D) С.П.Боткин.
E) И.П.Павлов.
|
6. Саңырауқұлақ жасушасында болмайды:
A) Ядро шырыны.
B) Цитоплазма.
C) Хлорофилл.
D) Ядро.
E) Ядрошық.
|
7. Хитинді жабынның атқаратын қызметі:
A) Сыртқы ортамен байланыс.
B) Тыныс алу.
C) Қорғаныш.
D) Қанайналым.
E) Сезім мүшесі.
|
8. Сүтқоректілердің мойын омыртқаларының саны:
A) 8
B) 5
C) 6
D) 4
E) 7
|
9. Жасушаны қоректік заттармен қамтамасыз ететін:
A) Зәр шығару.
B) Тыныс алу.
C) Сезім мүшелері.
D) Жүйке жүйесі.
E) Қан, лимфа.
|
10. Мидың қантамырлары тарылса-
A) Құлағы шулайды.
B) Бас айналады.
C) Тамырдың соғуы бәсеңдейді.
D) Температура төмендейді.
E) Есінен танады.
|
11. Ми сауытына жатпайтын сүйек:
A) самай
B) жақ
C) төбе
D) маңдай
E) шүйде
|
12. Ата-ана белгілер жиынтығының ұрпақтан-ұрпаққа берілу қасиеті:
A) даму
B) тітіркенгіш
C) тұқымқуалау
D) көбею
E) өзгергіштік
|
13. Питекантроптардың қаңқа қалдықтары алғаш табылған жер -
A) Африка.
B) Жапония.
C) Қытай.
D) Ява аралы.
E) Австралия.
|
14. Өсімдіктің азот жинақтаушы-түйнек бактериялары орналасқан орны:
A) Сабақта.
B) Жемісте.
C) Тұқымда.
D) Тамырда.
E) Жапырақта.
|
15. Қарақат жемісі-
A) Қауашақ.
B) Жаңғақша.
C) Жидек.
D) Сүйекті жеміс.
E) Жаңғақ.
|
16. Гидра тыныс алады:
A) Өкпе қапшығымен.
B) Бүкіл денесімен.
C) Желбезекпен.
D) Өкпемен.
E) Демтүтікпен.
|
17. Тек теңіздерде тіршілік ететін құрттар:
A) жалпақ құрттар
B) сирекқылтанды құрттар
C) таспа құрттар
D) көпқылтанды құрттар
E) жұмыр құрттар
|
18. Теріні түзетін ұлпа:
A) Дәнекер.
B) Жүйке.
C) Бұлшықет.
D) Шел.
E) Эпителий.
|
19. Аталық жасуша.
A) Зигота.
B) Ұрық.
C) Зәр.
D) Қан.
E) Сперматозоид.
|
20. Жоғары дәрежелі нерв қызметінің негізін қалаушы ғалым:
A) И.П.Павлов
B) Л.Пастер
C) П.К.Анохин
D) И.М.Сеченов
E) И.И.Мечников
|
21. Нуклеин қышқылдарының түзілетін орны-
A) Цитоплазма.
B) Ядро.
C) Эндоплазмалық тор.
D) Рибосома.
E) Клетка орталығы.
|
22. Қарапайым көмірсулардың аталуы:
A) дисахарид
B) моносахарид
C) полисахарид
D) трисахарид
E) ди және полисахарид
|
23. Түйнек бактериялар мен бұршақ тұқымдас өсімдіктердің бірігіп тіршілік етуі:
A) Паразиттік.
B) Бәсекелестік.
C) Жыртқыштық.
D) Селбесу (симбиоз).
E) Арамтамақтық.
|
24. Қоректік тізбектің бірінші буындағылары:
A) Өсімдіктер.
B) Шіріту бактериялары.
C) Жыртқыштар.
D) Шөп қоректі жануарлар.
E) Саңырауқұлақтар.
|
25. Йод алынатын өсімдік.
A) Балдыр
B) Саңырауқұлақ.
C) Плаун.
D) Бактерия.
E) Шаңжапырақ (қырықжапырақ).
|
26. Безгекпен ауырған адамның денесі бір ысып, бір салқындауының себебі:
A) Безгек паразитінің қанда көбейіп улы зат бөлуінен.
B) Дене температурасының 400С дейін көтерілуінен
C) Безгек паразитінің денеге өтуінен.
D) Паразиттің бір қан түйіршегінен екіншісіне өтуінен.
E) Безгек масасының шағуынан.
|
27. Ауру адамға физиологиялық ерітінді жіберіп жетіспейтін заттарды толықтыру үшін қажеті:
A) лимфа
B) эритроциттер
C) плазма
D) лейкоциттер
E) қан пластинкалары
|
28. Көз алмасының қасаң қабықшасы
A) зақымданудан қорғайды.
B) қанмен қамтамасыз етеді.
C) көз ішіне сәуленің түсуін реттейді.
D) бояғыш заттың (пигмент) мөлшері мен таралуын анықтайды.
E) жарық сәулесін еркін өткізеді.
|
29. Мейоздық кезеңде хромосомалар жиынтығы:
A) кездейсоқ өзгеріске ұшырайды
B) өзгеріссіз қалады
C) екі есе көбейеді
D) екі есе азаяды
E) бір жұбы артып кетеді
|
30. Түрленбей дамитын омыртқасыз жануарларға жататындар-
A) Өрмекшілер.
B) Ішекқуыстылар.
C) Құрттар.
D) Шаянтектестер.
E) Жәндіктер.
|
92-вариант
БИОЛОГИЯ
1. Жабайы µсімдіктер:
A) Сәбіз, қауын, қияр
B) ¤здігінен µсіп-µнетін µсімдіктер
C) Барлық бақша µсімдіктері
D) Ж±мыршақ, асқабақ, т‰ймедаѓы
E) Жоњышқа, қызан, итм±рын
|
2. Гүлдің дәл ортасында орналасқан:
A) Аталық.
B) Аналық.
C) Гүлсағақ.
D) Тозаңқап.
E) Гүлсерік.
|
3. Ерте егiлетiн мәдени µсiмдiктер (1- 4 С°) –
A) Қауын, қарбыз, асқабақ.
B) К‰нбаѓыс, қызылша.
C) Қияр, қызан.
D) Арпа, бидай, с±лы, шалқан, пияз, сәбiз.
E) Ж‰герi, мақта.
|
4. Б±ршақ т±қымдасы:
A) Соя
B) К‰нбаѓыс
C) Қара алқа
D) Қызан
E) Асқабақ
|
5. Тоқ ішектің тұйықталған бөлігіндегі өсінді:
A) Ішек безі.
B) Өт.
C) Тік ішек.
D) Бүйен.
E) Соқырішек.
|
6. Кәдімгі амебаның тіршілік мекені:
A) батпақ
B) су беті
C) су қойма түбіндегі тұнба
D) ағын су
E) топырақ
|
7. Паразиттік тіршілік ететін жәндік:
A) Бүйі.
B) Мизан.
C) Шұбалшаң.
D) Тарақан.
E) Кене.
|
8. Өте сирек кездесетін жануарлардың түрлері:
A) солтүстік бұғысы
B) тиін
C) құндыз
D) түлкі
E) барыс
|
9. Қанның қоймалжың келген сұйықтығы:
A) лимфа
B) плазма
C) физиологиялық ерітінді
D) цитоплазма
E) су ерітіндісі
|
10. Оттегін тасымалдаушы қанның құрам бөлігі:
A) лейкоцит
B) тромбоцит
C) фибрин
D) гемоглобин
E) гемотромбоцит
|
11. Жұмыртқа жасушасымен қосылатын сперматозоид саны-
A) Біреу.
B) Үшеу.
C) Төртеу.
D) Екеу.
E) Көп.
|
12. Суық тиіп, қабыну ішкі құлаққа таралғанда-
A) Керең болады.
B) Дабыл жарғағы зақымданады.
C) Ұлулы дене зақымданады.
D) Есту сүйектерінің қозғалғыштығы жойылады.
E) Дыбыс тербелістерін өткізу бұзылады.
|
13. Моносахаридтерге жататын:
A) Глюкоза
B) Ақуыз
C) Сүт қанты
D) Гликоген
E) Крахмал
|
14. Жердің геологиялық қабығы биосфера:
A) Газ тектес заттардан тұрады.
B) Қатты заттардан тұрады.
C) Тірі организмдерден тұрады.
D) Топырақтан тұрады.
E) Сұйық заттардан тұрады.
|
15. Ауаның ластануы-
A) қуаңшылыққа әкеледі.
B) оттегін азайтады.
C) қара дауыл соғады.
D) топырақты тоздырады.
E) өсімдікті азайтады.
|
16. Айналма (Ценуроз) мен ауырғанда зақымданатын мүше:
A) Бауыр.
B) Бұлшықет.
C) Көз
D) Ішек.
E) Ми.
|
17. Адамның денесін тік ұстауға көмектесетін бұлшықет:
A) Құрсақ, екі басты.
B) Арқа, үш басты.
C) Жамбас, арқа.
D) Жамбас, балтыр.
E) Балтыр, екібасты.
|
18. Қаңқа бұлшық етінің құрылысы тұрады:
A) көлденең жолақты бұлшық ет талшықтары шоғырынан
B) бірыңғай салалы бұлшық ет және жекеленген көлденең жолақты бұлшық еттен
C) көлденең жолақты бұлшық ет талшықтары шоғыры мен бірыңғай салалы бұлшық еттен
D) жекеленген көлденең жолақты бұлшық еттен
E) бірыңғай салалы бұлшық ет шоғырынан
|
19. Ақуызға (нәруызға) жатпайтын күрделі зат:
A) гормон
B) өт
C) фермент
D) глюкоза
E) токсин
|
20. Органикалық заттардың жасушада түзілуі үшін қажет болатындар.
A) Бөліну.
B) Қозғалу.
C) Өсу.
D) Энергия.
E) Қозу.
|
21. Мейоздық бөліну кезінде, хромосомалар санының азаюы:
A) 1 есе.
B) 4 есе.
C) 5 есе.
D) 3 есе.
E) 2 есе.
|
22. Генотипіне байланыссыз өзгергіштік:
A) мутациялық
B) модификациялық
C) цитоплазмалық
D) тұқымқуалайтын
E) комбинациялық
|
23. Қазіргі адамдарға жақын келетін түрлер:
A) Австралопитектер.
B) Питекантроптар.
C) Неандертальдық.
D) Кроманьондар.
E) Синантроптар.
|
24. Көпшілік ағзаларға тән маусымдық өзгерістің негізгі себептері:
A) күннің ұзаруы
B) ылғалдылық
C) орта жағдайы
D) температура
E) қорек
|
25. Долана ағашының түрін өзгерткен сабағының атауы.
A) Пиязшық
B) Тамырсабақ
C) Шырынды сабақ
D) Түйнек
E) Сояулар
|
26. Саңырауқұлақтардың қоректенуі:
A) Жаңбыр суымен.
B) Тек суда еріген минерал тұздарымен.
C) Дайын органикалық заттармен.
D) Жемісті денесімен қорек затты топырақтан сорып алады.
E) Органикалық емес заттардан зат түзеді.
|
27. Гидраның қозғалуында негізгі роль атқаратын:
A) атпа жасушалары
B) бұлшық ет талшығы
C) аралық жасушалар
D) ас қорыту жасушасы
E) көбею жасушасы
|
28. Жүрек жұмысын бәсендететін жүйке жүйе бөлімі:
A) Симпатикалық.
B) Орталық.
C) Шеткі.
D) Парасимпатикалық.
E) Өсімді.
|
29. Күріштің, қант қамысы, көптеген көкөніс дақылдарының отаны:
A) Орталық Америка орталығы.
B) Абиссиния орталығы.
C) Оңтүстік Азияның тропиктік орталығы.
D) Шығыс Азия орталығы.
E) Жерорта теңізі орталығы.
|
30. Эволюциялық өзгерістердің құрылым деңгейлерінің күрделендіретін бейімділік:
A) Конвергенция.
B) Жалпы дегенерация.
C) Ароморфоз.
D) Дегенерация.
E) Идиоадаптация.
|
93-вариант
БИОЛОГИЯ
1. Өсімдіктің жер асты мүшесі:
A) Гүл.
B) Жапырақ.
C) Тұқым.
D) Тамыр.
E) Сабақ.
|
2. Кіндік тамыр ж‰йесіне тән:
A) Барлық тамыр жуандықтары бірдей
B) Негізгі тамыры болмайды
C) Негізгі тамыр нашар жетілген
D) Қосалқы тамыр шашаққа ±қсап, топталып тұратын тамыр
E) Негізгі тамыр µте жақсы жетілген
|
3. 6-10 см тереңдікте себілетін тұқым:
A) Қызан.
B) Аскөк.
C) Жүгері.
D) Сәбіз.
E) Пияз.
|
4. Лалагүл тұқымдас өсімдік:
A) Күріш.
B) Аспарагус.
C) Картоп.
D) Бидай.
E) Асбұршақ.
|
5. Тістің үстіңгі қабатын қаптайтын зат:
A) Ұлпа.
B) Талшық.
C) Дентин.
D) Кіреуке.
E) Қантамырлар.
|
6. Ертедегі өсімдіктердің қазба қалдықтарын зерттейтін ғылым-
A) археология.
B) палеоботаника.
C) экология.
D) морфология.
E) палеонтология.
|
7. Қышыма ауруын туғызатын кене.
A) Берішкене.
B) Қышыма кене.
C) Тайга кенесі.
D) Ит кенесі.
E) Мамық кене.
|
8. Ескек аяқтылар отрядына жататындар:
A) киттер
B) ақ аюлар
C) морждар, тюленьдер
D) кәдімгі кірпі
E) дельфиндер
|
9. Ақуыз (нәруыз) құрамына кіретін:
A) Май
B) Эфир майы
C) Су
D) Аммиак
E) Аминқышқылы
|
10. Сырттай ұрықтану ... тән.
A) қос мекенділерге
B) бауырымен жорғалаушыларға
C) құстарға
D) сүтқоректілерге
E) адамға
|
11. Мендель тәжірибесінде белгілердің тұқымқуалаушылығын зерттеудегі қолданған әдіс:
A) гениологиялық
B) гибридологиялық
C) егіздік
D) цитогенетикалық
E) биохимиялық
|
12. Негроидтік нәсілдерге тән емес белгілер:
A) Терісінің түсі қара.
B) Шашы қою, қара.
C) Жалпақ бетті.
D) Мұрны қыр мұрынды.
E) Көз пигменті қоңыр түсті.
|
13. Табиғи биогеоценоздарға жататындар -
A) Табиғи шалғындық.
B) Саябақтар.
C) Орман екпелері.
D) Жидек еккен жерлер.
E) Жеміс бақтары.
|
14. Тірі организмдер тіршілік ететін Жер бетінің геологиялық қабығы:
A) Гидросфера.
B) Ноосфера.
C) Литосфера.
D) Биосфера.
E) Атмосфера.
|
15. Мойылдың гүлшоғыры:
A) Қалқанша
B) Масақ
C) Шашақ
D) Собық
E) Шатыр
|
16. Таспа құраттардың дене мөлшері:
A) 1мм - 30м.
B) 2мм - 35м.
C) 0,5мм - 30м.
D) 15мм - 25м.
E) 3мм-30м.
|
17. Жүйке ұлпасына тән қасиет.
A) Серпімділік
B) Құрылыс
C) Қозғыштық
D) Қорғаныш
E) Беріктік
|
18. Жүрек жұмысын жеделдететін жүйке жүйесі бөлімі:
A) Орталық.
B) Парасимпатикалық.
C) Өсімді.
D) Шеткі.
E) Симпатикалық.
|
19. Қанның қызметіне жатпайтыны:
A) ағзаны қорғау
B) заттарды артық қорға жинау
C) заттарды тасылмалдау
D) оттегін тасылмалдау
E) дене температурасын реттеу
|
20. Ақырғы ыдырау өнімдері шығатын мүшеге жатпайтыны
A) Өт.
B) Ішек.
C) Бүйрек.
D) Тері.
E) Өкпе.
|
21. Аналық без бұл:
A) қағанақ
B) жатыр түтігі
C) жұмыртқа жасуша
D) жатыр
E) қынап
|
22. Тым жарқыраған жарықтың көзге әсері:
A) Соқыр болады.
B) Алыстан көргіштік дамиды.
C) Жақыннан көргіштік дамиды.
D) Рецепторларды тітіркендіреді және бұзады.
E) Қан тамырларын кеңейтеді.
|
23. Гольджи жиынтығының жасушада атқаратын қызметі:
A) Органоидтардың дамуын қамтамасыз етуі.
B) Сыртқы ортамен жасуша аралық заттар арасындағы зат айналымды реттеуі.
C) Нәруыз синтезіне қатысуы.
D) Биосинтез кезінде заттарды тасымалдау, өнімдерді жасушадан шығаруы.
E) Көмірсулар синтезіне қатысуы.
|
24. Экология дегеніміз ... байланысы.
A) адамның айналадағы қоршаған ортамен және ондағы өсімдіктермен
B) тірі ағзалардың өзара
C) адамның жануарлармен
D) өсімдіктер мен жануарлардың тіршілік
E) тірі ағзалардың сыртқы ортамен өзара
|
25. Қалпақшалы саңырауқұлақтың жер бетіндегі жемісті денесін үзіп алған соң топырақта қалатыны
A) Жіпшумағы.
B) Спорасы.
C) Ешнәрсе қалмайды.
D) Жер үсті денесінің бір бөлшегі.
E) Тамыршасы.
|
26. Аш ішекте және өт жолында тіршілік ететін паразит қарапайым жәндік:
A) трипоносома
B) құртамыш
C) қантышқақ амебасы
D) безгек паразиті
E) лямблия
|
27. Ішекқуыстылардың ертедегі шоғырлы бір жасушалардан шыққандығын көрсететін дәлелдемелер-
A) регенерация.
B) бүршіктеніп көбеюі.
C) бір ғана ұрықтанған жасушадан дамуы.
D) аналық жыныс жасушаларының түзілуі.
E) аталық жыныс жасушаларының түзілуі.
|
28. Қимыл нейрондары арқылы импульстер ... өтеді.
A) бұлшық еттен миға
B) бұлшық ет рецепторларынан миға
C) бұлшық еттен жұлынға
D) сіңірлерден миға
E) жұлыннан бұлшық еттерге
|
29. Темекі түтінінде адам организміне өте қауіптісі-
A) Органикалық қышқылдар.
B) Көмір тотығы.
C) Инертті газ.
D) Алкоголь.
E) Күл.
|
30. Жануарлардың құрлыққа шығу дәуірі:
A) Палеозой.
B) Кайназой.
C) Мезозой.
D) Архей.
E) Протерозой.
|
94-вариант
БИОЛОГИЯ
1. Жасуша дегеніміз:
A) Жеміс.
B) Ұлпа.
C) Ағзаның ең кіші бөлшегі.
D) Органоид.
E) Жапырақ.
|
2. Күнбағыс гүлшоғырының шетіндегі гүлдер:
A) Аналықтары ғана бар гүлдер.
B) Жеміс беретін бар гүлдер.
C) Аталықтары ғана бар гүлдер.
D) Жынысты гүлдер.
E) Жыныссыз гүлдер.
|
3. Бунақденелілермен қоректенетін өсімдік:
A) Балдыр.
B) Алабота.
C) Шыбынжұт.
D) Бақбақ.
E) Шаңжапырақ.
|
4. Сазанның миы:
A) Екі бөлікті.
B) Төрт бөлікті.
C) Үш бөлікті.
D) Бір бөлікті.
E) Бес бөлікті.
|
5. Ішқұрт ауруының алдын алу:
A) Тазалық сақтау.
B) Өз бетімен емделу.
C) Антибиотиктер пайдалану.
D) Егу (прививка) жасау.
E) Алкоголь пайдаланбау.
|
6. Aшытқы саңырауқұлағының әсерінен ашыған қамырдағы көпіршіктер
A) азот.
B) оттегі.
C) көмірқышқыл газ.
D) сутегі.
E) қант.
|
7. Гидра денесінің қабаттары:
A) Екі.
B) Төрт.
C) Бір.
D) Көп.
E) Үш.
|
8. Өзен шаянның қорғаныш және қорегін аулайтын мүшесі:
A) көздері
B) қысқа мұртша
C) қысқыштары
D) ұзын мұрт
E) құрсақ аяқтары
|
9. Сүйек түзілетін ұлпа:
A) дәнекер
B) бірыңғай салалы бұлшықет
C) көлденең жолақты бұлшықет
D) эпителий
E) жүйке
|
10. Жүректен шыққан қанды денеге тарататын тамыр:
A) Лимфа.
B) Қылтамыр.
C) Көктамыр.
D) Салатамыр.
E) Қолқа .
|
11. Бүйректің пішіні .
A) Шар тәрізді.
B) Сопақша пішінді.
C) Үшбұрыш тәрізді.
D) Оралма тәрізді.
E) Үрмебұршақ тәрізді.
|
12. Жазу кезінде жарықтың түсу бағыты-
A) Жан-жақтан.
B) Оң жақтан.
C) Төменнен.
D) Жоғарыдан.
E) Сол жақтан.
|
13. Агроценоздарға жататындар -
A) Дала.
B) Орман.
C) Өзендер.
D) Бақша.
E) Тундра.
|
14. Қызыл кітапқа тіркелетіндер-
A) Мәдени өсімдіктердің барлық түрі.
B) Сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлар.
C) Барлық үй жануарлары.
D) Барлық жабайы жануарлар.
E) Жабайы өсімдіктердің барлық түрі.
|
15. Биіктігі 50 метрге жететін балдыр:
A) Хламидомонада.
B) Улотрикс.
C) Хлорелла.
D) Ламинария.
E) Қызыл балдыр.
|
16. Сүйек, шеміршек жататын ұлпа.
A) Бұлшықет.
B) Дәнекер.
C) Эпителий.
D) Жүрек.
E) Жүйке.
|
17. Тыныш отырғанда адамның жұтатын ауа мөлшері:
A) 2000 см3
B) 500 см3
C) 1500 см3
D) 3500 см3
E) 3000 см3
|
18. Эритроцит құрамына кіретін химиялық элемент:
A) оттегі
B) калий
C) азот
D) кальций
E) темір
|
19. Рибосомалардың құрамындағы зат:
A) ДНҚ
B) а-РНҚ, р-РНҚ
C) ақуыздар, РНҚ
D) ДНҚ, РНҚ.
E) РНҚ
|
20. Көмірсулардың жасушада атқаратын қызметі.
A) Энергетикалық.
B) Катализаторлық.
C) Қорғаныш.
D) Тұқымқуалау ақпаратын сақтап қалу.
E) Тасымалдау.
|
21. Зат алмасудың қалыпты жағдайдан ауытқуынан туатын генетикалық әдіс:
A) гибридологиялық
B) биохимиялық
C) генеологиялық
D) егіздік
E) цитогенетикалық
|
22. Рецессивті гомозиготалық белгіні анықта:
A) aa
B) AaBb
C) Bb
D) Aa
E) AA
|
23. Даралардың айналадағы әр түрлі күрделі орта жағдайларымен қарым-қатынасын Ч.Дарвин ... деп атады.
A) тұқымқуалау өзгергіштік
B) табиғи сұрыптау
C) қолдан сұрыптау
D) тіршілік үшін күрес
E) бейімделушілік
|
24. Барлық сыртқы ортадағы компоненттердің организмге тигізетін факторы:
A) Антропогендік.
B) Абиотикалық (бейбиотикалық).
C) Биотикалық.
D) Экологиялық.
E) Шектеуші.
|
25. Жапырақтары шырынды, су қорын жинайтын өсімдік.
A) Жүгері
B) Кактус
C) Бозкілем
D) Шыбынжұт
E) Үрмебұршақ
|
26. Даражынысты гүлдері бар өсімдік:
A) қара бидай
B) тары
C) арпа
D) бидай
E) жүгері
|
27. Балық, қос мекенді және сүт қоректілердің ішкі мүшелерінде паразиттік тіршілік ететін құрттар:
A) трематодтар
B) нереида
C) ақ сұлама
D) шұбалшаң
E) сүлік
|
28. Ұлудың ас қорыту жүйесінде шұбалшаңмен салыстырғанда пайда болған жаңа мүше:
A) Тіссіз жұмсақ тіл.
B) Бауыр.
C) Ауыз қуысы.
D) Көмей.
E) Ішек.
|
29. Сыртқы ортамен тікелей байланыс жасайтын мүше:
A) вегетативті жүйке жүйесі
B) сезім мүшелері
C) шеткі жүйке жүйесі
D) қанайналым жүйесі
E) орталық жүйке жүйесі
|
30. Кроссинговер дегеніміз:
A) гомологиялық хромосоманың бір-бірімен тығыз жанасуы
B) жыныс жасушаларының пайда болуы
C) хромосоманың спиральды ширатылуы
D) гомологтық хромосомалардың бөліну кезінде айқасуы
E) жасушаның айқас бөлінуі
|
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|
