Қазақстан Республикасының қауіпсіздік жүйесінің қызметі мен рөлі қандай болу керек деп ойлайсыз?
Халықаралық қауіпсіздік мемлекеттерге бейбітшілік жағдайында экономиканың тұрақты өсімін қамтамасыз етіп, саяси жүйені жетілдіріп, өз азаматтарына үздіксіз қамқорлық көрсетіп, олардың құқықтары мен бостандықтарына кепілдеме беріп, дамуға мүмкіндік беретін Жердегі бейбітшіліктік тәртіпті көрсетеді.
Халықаралық қауіпсіздіктің түсінігі айтарлықтай жан-жақты болып келеді. Әдетте халықаралық қауіпсіздік бірнеше түрлерге бөледі: экономикалық, әскери-саясаттық, гуманитарлық, ақпараттық және т.б. Мамандар қауіпсіздіктің елуге жуық түрін көрсетеді, олардың көбісі халықаралық қауіпсіздікке қатынасы бар. Халықаралық қауіпсіздік туралы жалпылай айтқанда, оны кең ауқымды мағынада түсіну керек. Сонымен қатар халықаралық қауіпсіздік түсінігі көбінесе тар мағынада қолданылады. Бұл жерде халықаралық қауіпсіздіктің әскери-саясаттық мағынасы мен біздің ғаламшарымыздағы бейбіт өмір сүруді қамтамасыз ету проблемасы туралы айтылып тұр.
Қазіргі заманғы кезеңде қауіпсіздікті қамтамасыз ету туралы мәселелерде әр мемлекет халықаралық қауіпсіздіктің үш жүйесіне сенім арта алады.
Бірінші жүйе – әмбебаптық халықаралық жүйесі, оның басы 1945 жылы БҰҰ Жарғысымен қабылдануымен негізделген еді, онда: қазіргі заманғы және келешек ұрпақты әскери шиеленістерден сақтау концепциясы бекітілген еді. БҰҰ Жарғысы күш қолдану және күшпен қауіп төндіруді қолданбау; халықаралық дауларды бейбіт жолмен шешу; жалпыға ортақ және толығымен қарусыздану сияқты қағидаттарды қамтиды. Сонымен қоса халықаралық құқықтың өзге қағидаттары да сақталу керек. Дүниежүзіне және қауіпсіздікке қауіп төнген кезде немесе агрессия актілері жасалған кезде, БҰҰ Жарғысы ұйымның Қауіпсіздік Кеңесін БҰҰ мемлекет-мүшелеріне бірлескен шаралар ұйымдастыру мүмкіндігін қарастыруын міндеттейді.
Екінші жүйе ашылуы БҰҰ Жарғысымен қарастырылған аймақтық қауіпсіздік жүйесіне тірек етеді (VIII тарау). Бұл жүйеге қарастырылған Жарғының негізгі талаптары келесідей:
1) онда тек бір саяси-географиялық ауданның мемлекеттері қатыса алады
2) аймақтық келісімдерге байланысты шаралар осы ауданның шекарасынан аса алмайды;
3) бұл шаралар БҰҰ қолданатын шараларға немесе БҰҰ Жарғысының мақсаттары мен қағидаттарына қарама-қайшы келмеу керек.
19 Шағын және орта бизнес дегеніміз не ?
Шағын және орта бизнес дегенді қалай түсіну керек?
Қарпайым тілмен айтқан кезде, шағын және орта бизнестің өзіндік айырмашылығы бар.
Шағын бизнес – атадан-балаға нәсіп және кәсіп болып келе жатқан отбасылық, үлкен көлемде пайда әкелмесе де, ай сайын сол отбасын асырауға жететін мөлшердегі материалдық қажеттілік әкеліп тұратын бизнес. Мәселен, ата-кәсіпке айналып кеткен тері өңдеу, қолөнер секілді бизнесті ұрпақтан-ұрпаққа жалғастырып, сол арқылы күнін көріп отырған болса, бұл шағын бизнес боп есептеледі.
Елімізде шағын бизнесті дамытуға бағытталған түрлі бағдарламалар мен жұмыстар бар. Себебі, қазақ халқы қолөнерге және шаруашылық өндірісін дамытуға бейімі бар. Шағын кәсіпті айналдыру арқылы әрбір отбасы өзін ғана асырап қоймайды, ол үлкейіп қасындағы адамдарды жұмысқа ала бастайды. Бір сөзбен айтқан кезде, өзінің де отбасын асырап қоймай, өзгелерге де жұмыс тауып бере алады. Жұмыспен қамту жағын шешуге септігін тигізеді.
Орта бизнес деп отырғанымыз, бұл ендігі үлкен компания, бірлестік. Бұл бизнес мемлекеттің тікелей экономикалық жақтан өсуіне көмектеседі.
Ел экономикасы сыртқа тәуелді болмауы үшін, дамуы үшін шағын және орта бизнес үлесі 50%-дан асуы керек. Бізде әзірге бұл көрсеткіш төмен. Дегенмен, өсім жоқ деуге тағы да болмайды. Елімізде шағын бизнесті жасап отырған жастардың саны басым. Негізінен аяқ киім, зергерлік, қолөнер мен ауыл-шаруашылық өндірістерін дамытып отыр. Ешкінің сүтінен балмұздақ жасау, таза отандық тері өндімерінен аяқ киім дайындау секілді кәсіп жылжып келеді.
Ішкі нарық толыққанды сырттан келетін тәуелділікті қанағаттандыратын болса, ел қаржысы өз ішінде айналып, экономика нығаяды. Мәселен, біздің ішіп-жейтініміз бен киім-кешек, күнделікті тұрмысқа қажетті заттар сырттан келетіндіктен, ақшаның негізігі бөлігі айналымға түспейді.
Шағын және орта бизнесті дамыту үшін бизнесті тек түрлі қырынан қарау аздық етеді. Онда инновациялық жаһандық әдістер, озық технологиялар қолданылуы керек. Жаңа өнімдерді өндіріп оны жаппай халық ішінде қолданысқа түсірген кезде өзгеріс болады.
Баламасы жоқ өнімді ойлап табуға өндірістік күш немесе саланы толыққанды игере алмаудың кесірі әсер еткен жағдайда Қытай секілді мемлекеттерден үлгі алуға болады. Яғни, кез келген өнімді ішкі нарықта өндіру арқылы, оның көшірмесін жасау арқылы да халықты жаппай қажетті өнімдермен қамтамасыз ету.
Елімізге жетіспейтін нарықтағы ең ірі және үлкен кәсіптік салалар ретінде көлік өндірісі мен киім-кешекті атауға болады. Себебі, бізге тек қана шеттен келген көліктер тізгінделсе, күнделікті киім-кешектің Қытай, Түркия, Қырғызстан секілді елдерден тасымалдаймыз. Биыл «Жастар жылы» деп бір жылдың еңбегін жастардың қолына берген екенбіз, олардың шағын және орта кәсіпті дамыту үшін ұсынған жобалары мен жұмыстарын қолдау өте маңызды.
Келешектің іргесін бүгін қалау керек. Ал бүгін қаланған еңбектің жемісі ертең құрдымға кетпесін десек, бәріне жан-жақты қараған жөн. Айналып келген кезде мемлекет маған не береді емес, мен мемлекетке не беремін ұстанымын ұстанғанымыз ұтымды болар еді
20
Достарыңызбен бөлісу: |