1—билет Паразитологияның қысқаша дамуы
Ішеқ-қарын жолының диктиокаулезы
жүктеу/скачать 2,15 Mb.
|
Паразит жауабы
| 2 Ішеқ-қарын жолының диктиокаулезы
Қой және ешкі диктиокаулезі - Dyctiocaulus filaria нематода қоздырады, олар қойдың, ешкінің және жабайы күйістілердің кеңірдегінде және бронхтарында тіршілік етеді. Қоздырушысы – ірі жіп тәрізді нематода. Аналығының ұзындығы 3-5 см, аталығының – 5-10 см. Гельминттердің түсі әкшіл келген, ішегі қара сызық сияқты болып көрінеді. Паразиттерде 4 кішкентай ауыз қуысы болады. Спикулалары қысқа, қарақоңыр түсті, пішіні етікке үқсас келеді. Аналықтың вульвасы дененің ортасында ашылады. Жұмыртқалардың мөлшері 0,112 - 0,038 × 0,069 - 0,090 мм және шыққан кезде ішінде дамыған дернәсілі болады. Қоздырушысының даму биологиясы. Жөтелген кезде жұмыртқалар ауызға түседі, оларды малдар жұтады. Дернәсілдер жұмыртқадан өқпеде шығуы мүмкін, бірақта бұл процесс иенің асқорыту жолында өтеді. Dyctiocaulus filaria-ның I сатылы дернәсілдеріның ұзындығы 0,55 - 0,58 мм, олар нәжіспен бірге клиникалыққы ортаға шығады. Еркін өмірсүретін түрлері клиникалыққы ортада көректенбейді, ішектегі азық гранулары арқылы өмір сүреді. 1-2 күннен кейін бірінші рет, ал 4-5 күн өткесін – екінші рет түлейді. III сатылы дернәсілдері клиникалықынан қабықпен қапталған. Дернәсілдер даму үшін дымқылдық керек, 27º С олар тез инвазиялық сатысына 6-7 күн ішінде жетеді. Температура 5 - 10º С төмендегенде даму кезені 15 – 17 күнге созылады. Инвазиялық дернәсілдердің белсенділігі және жылжымдығы төмен боп келеді. Құрғақ жағдайларда олар бірнеше күн өмір сүреді, бірақта дымқыл жерде бірнеше ай өмір сүреді және температура төмендеуіне тұрақты келеді. Жануарлар инвазиялық дернәсілдерді азықпен жұтып зақымдалады. Дернәсілдер үш күн ішінде ішек қабырғасына еніп, лимфа тамырлары арқылы мезентериальді бездеріне жетіп дамиды, сол жерде төрт күннен кейін үшінші рет түлейді. Дернәсілдер лимфа және қан тамырлар арқылы өқпеге барады да, капилляларда тоқталып олары бұзады, содан кейін альвеола, бронхиола және бронхтарға шығады. Толық жыныс сатысына 4 апта ішінде жетуі мүмкін, кейбір кезде 3 – 4 айға созылады. Диктиокаулюстар қой организмінде бірнеше айдан 1,5 – 2 жылға дейін тіршілік етеді. Эпизоотологиялық деректері. Диктиокаулезбен әсіресе бір жасқа жетпеген қошақандар аурады. Ересек малдар диктиокаул – тасымалдаушылар 102 және инвазияның көзі болып есептеледі. Ересек малдың төлдерімен бірге үстағандықтан ауру тез таралады. Қошақандар диктиокаулезбен жайлауда ауру малдан зақымдалады. Эпизоотологиялық деректері. Диктиокаулезбен әсіресе бір жасқа жетпеген қошақандар аурады. Ересек малдар диктиокаул – тасымалдаушылар 102 және инвазияның көзі болып есептеледі. Ересек малдың төлдерімен бірге үстағандықтан ауру тез таралады. Қошақандар диктиокаулезбен жайлауда ауру малдан зақымдалады. Патогенезі. Диктиокаула дернәсілдері және ересек паразиттер зақымдалған малдың организміне механикалық, токсиқкалық және инокуляторлық әсер етеді. Әсіресе дернәсілдер ішектен лимфа жүйесіне миграция жасағанда. Өқпеге түскең паразиттер бронхтардың жаңа-жаңа бөлімдерің зақымдайды. Қабыну процесстер организмнің резистенттігін төмендетеді. Жиі паразиттер бронхтарды бекітіп тастайды, сол арқылы аллергиялық реакциялар пайда болады. Паталогиялық-анатомиялық өзгерістері. Негізгі өзгерістер өкпеде байқаладыжәне бронхиолиттермен,бронхит және перебронхитпен сипатталады.Өкпенің клиникалықын қарағанда зақымданған бөліктердің консистенциясықамыр (тесто)сияқты, түсі бозғылт және “мраморность”байқалады.Бронхтың ішінде паразиттің көп санын табуға болады. Балау. Жануарлардың тірі кезінде гельминтоларвоскопиялық әдістерің өткізеді ол үшін Берман - Орлов немесе Вайда әдістерің қолданады. Тағыда аурудың негізгі белгісін - жөтелді еске аламыз. Өлгенкезде кеңірдекті және бронхтарды ашып диктиокаулез паразиттерін табамыз.Өкпе ұлпасында орналасқан жас диктиокаулездерді ұсату және Берман әдісімен зерттеген соң таба аламыз. Емі. Ірі қара малды емдеу үшін нилверімді ішке 1 пайыздық су ерітіндісі түрінде,дозасы 0,015 г/кг жеке басқа береді.Топқа бергенде жемге қоспа 0,01 г/кг препаратын екі мезгіл арасына 24 сағат салып береді.Тағыда тетрамезолгрануляты қолданады,дозасы 0,05-0,075 г/кг тірі салмағына малдың жасына қарай береді.Дәрі-дәрмекті беру алдында 12 – сағат аш ұстайды. Левамизолды тері астына бір рет дозасы 0,017 г/кг 1 мл 50 кг тірі салмағына. Алдын алу шаралары жалпы және арнайы шаралар кешенінен тұрады жүктеу/скачать 2,15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|