Су тұз балансын реттеуші негізгі гормондар: вазопрессин, альдостерон, натрий уретикалық фактор.
Минералокортикостероидтар (МКС)
МКС -ға альдостерон, дезоксикортикостерон (ДОК) жатады. Альдостеронның активтiлiгi ДОК-қа қарағанда 50 есе артық.Сондықтан альдостерон ағзадағы негізгі минералокортикостероид болып табылады.
Химиялық табиғаты. Холестериннен синтезделеді.
Әсер ету механизмi. 2-ЛІК .Альдостеронның рецепторлары жасуша ішінде орналасады.
Физиологиялық әсерi. бүйрек түтікшелерінің дистальды және жинағыш бөлімінде Nа+ иондарының реабсорбциясын, К+, Н+, NH4+ иондарының экскрециясын және натрий каналдарының санын арттырады.
Альдостеронның секрециясының реттелуі:
1. Ренин-ангиотензинді жүйемен реттеледі.
2. Қан сарысуындағы натрийдiң концентрациясы азайып, калийдiң концентрациясы көбейгенде альдостеронның секрециясы күшейедi, ал натрийдің көбеюi мен калийдiң азаюы керiсiнше альдостеронның бөлiнуiн тежейдi.
3. АКТГ альдостерон секрециясын арттырады.
4. Простагландиндер және кинин-калликреин жүйесі
Организм көп қан жоғалтқанда, гипотензияда (артериялық қысым төмендегенде), NаCI концентрациясы төмендегенде бүйректің юкстагломеруларлы аппаратында ренин түзiледi. Ол қандағы ангиотензиногенге (бауырда түзілетін белок) әсер етiп оны ангиотензин-I-ге айналдырады. Ангиотензин-I өкпенің ангиотензинге әсер етуші ферментінің нәтижесінде ангиотензин II-ге айналады. Ангиотензин-II бүйрек үсті безінің қыртыс қабатынан альдостеронның секрециясын қамтамасыз етедi. Альдостерон қанда натрий мөлшерін арттырып, қан көлемiнiң ұлғайуына және артериялық қысымының жоғарлауына әкеледi.
