Физиологиялық әсерi. Катехоламиндердің қан тамырларына әсері әр түрлі: α-адренорецепторлармен байланысса, қан тамырларын тарылтады, сондықтан артериялық қысым жоғарылайды. Бетта-адренорецепторлармен байланысса қан тамырларын кеңейтеді. Қан айналымы жақсарып ағзалар оттекпен және энергия көзiмен қамтамасыз етіледі. - Бауырда гликогеногенезді , гликогенолиз бен глюконеогенезді күшейтеді ;
- май тіндерiнде липолиз күшейiп БМҚ мен глицерин мөлшері артады;
- бұлшық еттерде жиырылуы мен гликогенолизді арттырады;
- Сондықтан адреналин мен норадреналин әсерiнен жүрек және бұлшық етте энергиялық субстраттар көбейіп жұмыс атқару қабiлетi күшейеді.
- Адреналин «эмоциялық» гормон, ол кездейсоқ жағдайларда организмнің қызметін сыртқы ортаның өзгерген жағдайларына бейімдейді. Стресс кезiнде адреналин көп мөлшерде бөлiнiп тек ß рецепторлармен ғана емес α рецепторларменде байланысуы мүмкін. Нәтижесінде шеткі қан тамырлары, сондай-ақ жүрек,ми тамырлары тарылып инфаркт немесе инсульт туғызуы мүмкін. Адреналин калоригендi, жүрек жұмысын жақсартатын, гипергликемиялық, катаболикалық әсер көрсететін гормон.
- Бүйрек үсті безінің милы қабатының гормондарының секрециясының реттелуі:
- 1. симпатикалық нерв жүйелері арқылы (ацетилхолин арттырады).
- 2. ГКС (норадреналиндi адреналинге айналдырады )
- Катехоламиндердің бөлінуі әр түрлі жағдайлар әсерінен, яғни стресс, дене еңбегі, жан күйзелісі, қандағы инсулин деңгейінің жоғарлауы, гипогликемия, гипоксия және т.б. жағдайларда да болады. КА-дің бөлінуі Са2+ иондарының қатысуымен өтеді.
- ӘДЕБИЕТТЕР:
- Негізгі:
- Т.Ш.Шарманов, С.М.Плешкова «Метаболические основы питания с курсом общей биохимии», Алматы, 1998 г.
- С.Тапбергенов «Медицинская биохимия», Астана, 2001 г.
- С.Сеитов «Биохимия», Алматы, 2001 г.
- В.Дж.Маршал «Клиническая биохимия», 2000 г
- К.Өмірзақова «Гормондар биохмиясы», Алматы, 2004 ж
- Қосымша:
- Б.Гринстейн, А.Гринстейн «Наглядная биохимия», 2000 г.
- Т.Т.Березов, Б.Ф.Коровкин «Биологическая химия», 2005 г.
- Д.Г.Кнорре, С.Д.Мызина «Биологическая химия», Москва, 2002 г.
- Р.Марри, Д.Греннер «Биохимия человека», I-II том, 1993 г.
- А.Ш.Зайчик, Л.Г.Чурилов «Основы патохимии», Москва, 2001 г.
- Полосухина Т.Я., Аблаев Н.Р. «Материалы к курсу биологической химии», 1977 – С. 3, 30-33, 47-49, 59-62.
- Бышевский А.Ш., Терсенов О.А. «Биохимия для врача», 1994 – С. 34-54, 75, 95, 108, 214-216, 224, 249.
- Н.Р. Аблаев Биохимия в схемах и рисунках, Алматы 2005 г.
- Биохимия. Краткий курс с упражнениями и задачами. Под ред. проф. Е.С. Северина, А.Я. Николаева, М., 2002 г.
- ҚОРЫТЫНДЫ СҰРАҚТАРЫ
- КЕРІ БАЙЛАНЫС:
- ГКС,химиялық табиғаты, әсер ету механизмі.
- МКС, химиялық табиғаты, әсер ету механизмі.
- Адреналин және норадреналин, түзілуі, химиялық табиғаты, әсер ету механизмі. Катехоламиндердің зат алмасуына әсері.
Достарыңызбен бөлісу: |
