ҚОРЫТЫНДЫ Бүгінгі таңда мемлекеттер арасындағы өзара кикілжіңдер, әлемдік қарулы қақтығыстардың жиі орын ала бастауы адамзатты сақтап қалу туралы гуманистік ұстанымдарды туғызады. Қандай да соғыс болмасын, ол тек қасірет пен қайғыға душар етеді. Сондықтан сарабдал дипломатиялық келіссөздердің күш алуын сол адамзаттың өзі бақылағаны жөн.
9. 1917 жылғы ақпандағы буржуазиялық-демократиялық революция және Қазақстан.
1917 жылдың басында Россияда революциялық жаңа толқын көтерілді. Империалистік соғысты азамат соғысына айналдыру ұраны кеңінен насихатталды. Патша өкіметі бұқараның жаппай қарулануынан қатты сескене бастады. Революциялық дағдарыстң пісіп-жетіліп келе жатқандығы ұлт аймақтарында оның ішінде Қазақстанда да сезіне басталды.
Экономикалық
Ауыл-шаруашылық мәселелер шешілмеді.
Шаруалар жердің аздығы мен қайыршылық күйкешті;
Кәсіпкерлер мен жұмыскшылар арасында ортақ заңнамалардың жоқтығынан шиеленістер туындады;
Экономикалық дамуда қарамағайшылықтар орын алды;
Соғыс салдарын бағанын өсуі, ақшаның құнсыздануы эконочикалық дағдарысқа әкеліп соқты.
2. Әлеуметтік
Аштық, дағдарыс, соғыстағы жеңілістер, миллиондаған адамдардың шығыны;
Әлеуметтік қорғау шараларының жоқтығы.
3.Саяси
Патша билігінің беделінің төмендеуі;
Өкімет басқаруына наразылық;
Буржуазиялық басқарудың жоқтығы.
1917 жылы 27 ақпанда Россияда Ақпан буржуазиялық – демократиялық революция жеңіске жетті. Монархия құлатылып, Романовтар әулеті биліктен кетті. Бұл жағдайды Қазақстан халқы қуанышпен қабылдады Ә. Бөкейханов бастаған ұлттық демократия өкілдері буржуазиялық – демократиялық революцияны ұлттық қазақ автономиясын құратын сәт туды деп қуанышпен қарсы алды.
Патша өкіметі құлатылғаннан кейін бүкіл Россиядағы сияқты Қазақстанда да кос (екі) үкімет орнады. Уақытша үкіметтің Торғай облысындағы комиссары болып,Әлихан Бөкеханов тағайындалды.Жетісу облысындағы комиссары болып:Мұхамметжан Тынышбаев Тағайындалды,Түркістан өдкесіндегі комиссары болып,Мұстафа Шоқай тағайындалды.
Уақытша үкіметтің саясаты:Тыл жұмыстарына алынғандарды еліне қайтару туралы шешім қабылданды.1916 жылғы көтеріліске қатысқандарға кешірім жарияланды. Соғысты тоқтатпады.Ұлттық аймақтардың қулығын шектейтін,бұрынғы патша заңдары жойылған жоқ.Қазақ жеріне шаруаларды қоныстандыру саясаты жалғасын тапты.Қазақтарға автономия беру мәселесі көтермеді. Халықтың жағдайы жақсармады Сөз бостандығы, баспасөз бостандығы жарияланды. Қоғамдық ұйымдар саяси діни партиялар құрылды. Ресей азаматтарының теңдігі жарияланды,діни және ұлтқа байланысты шектеудің күшін жойған шешім қабылданды.
Елде қосөкімет орын алды Екі билік қалыптасты. 1 ші Уақытша Үкімет алған бағыты :Реформистік капитализм –яғни реформа жасау арқылы капитализмді дамыту демократиялық қоғам орнату.2 ші билік большевиктердің билігі Жұмысшы,солдат,шаруа депуттарының кеңесі Алған бағыты: Социализм құру Бірінші кезекте Жұмысшылардың билігін орнату,тапқа бөлінушілікті жою,тапсыз қоғам құру. Қазақстанда Ақпан төңкерісінен кейін құрылған қоғамдық саяси және діни партиялар:
Қоғамдық Ұйымдар: Омбыда: Оқушы жастардың демократиялық кеңесі,Ақмолада:Жас қазақ,Петропавлда:Талап
Саяси діни партиялар:Ташкентте: Шура и Ислами,Алаш Саяси партиясы құрылды.
Нәтижесі:
Қос өкіметтің пайда болуы;
Демократияның құрылуы
Ақпан төңкерісі ұлтаралық қатынастардың жақсару бастамасы;
1916 жылғы ұлт азат етушілік қозғалыс.
Достарыңызбен бөлісу: |