2. Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға төрағалығы және оның нәтижелері. 2010 жылғы 1- желтоқсанда Астанада өткен ЕҚЫҰ Саммиті бүкіл әлемдік маңызы бар оқиға

1992 жылдың 30 қаңтарында Қазақстан Республикасы ЕҚЫҰ-ның мүшесі болып қабылданды. Бұл тарихи оқиға еліміздің 1975 жылғы Хельсинки қорытынды актісіне негізделген жалпыеуропалық үрдістерге еркін қатысуға, тәжірибе алмасуға деген ұмтылысын көрсетеді. Қазақстан ЕҚЫҰ-мен ынтымақтастық барысында үлкен жетістіктерге қол жеткізді. Атап айтқанда , ЕҚЫҰ Орталық Азиядағы экономикалық жағдайға қатысты , аймақтың нарықтық экономикаға өтуіне қатысты , экономикалық реформалар жүргізу ,адам құқықтарын қорғау өңірлік қауіпсіздік салаларында бірқатар семинарлар өткізді. ЕҚЫҰ мен Қазақстан Республикасының Үкіметі арасында өзара түсіністік меморандумына негізделіп , бұл ұйымның демократиялық институттары мен адам құқықтары жөніндегі бюросы Қазақстанда сайлау заңнамасын , соттық жүйені реформалау сияқты жұмыстарды атқаруда. Жылдан жылға ұшталып келе жатқан Батыс-Шығыс шиеленісі диалогында Қазақстан делдалдығы бағасыз.

Төрағалық жөніндегі шешім ЕҚЫҰ мүше мемлекеттерінің Қазақстанның әлемдік процестегі позитивті рөлі , оның құқықтық , демократиялық мемлекет құруға шынайы ұмтылыстарын ресми бағалауы болды. ЕҚЫҰ-ның тарихында бұл ұйымға мұсылман халқы басым түркі азиялық ел басшылық жасауда. ЕҚЫҰ-ның төрағасы ретінде Қазақстан күн тәртібіне мәдениеттер мен діндер арасындағы үндестікті жақсарту,шыдамдылықты нығайту мен дискриминацияның барлық түрлерімен күресу сияқты мәселелерді қосуда .

Қазақстан ЕҚЫҰ-ның реформаларының басты субьектісіне айналды , өйткені ол – ЕҚЫҰ дағы батыстың да , шығыстың да елдерімен жақсы қарым – қатынастағы және ешқайсысымен қайшылығы немесе территориялық таластары жоқ жалғыз және ішкі саясаты ұлтаралық және конфессияаралық тұрақтылықпен сипатталатын бірден-бір мемлекет.Қазақстанның төрағалығы ЕҚЫҰ-на ең алдымен ұлтаралық,дінаралық,тіларалық келісімнің үздік үлгісін береді.Сонымен қатар,Орталық Азиядағы қауіпсіздік пен тұрақтылыққа да игі ықпал жасауда.

Қазақстан аса ауыр дағдарыс жағдайында тәуелсіздік алды. Сондай-ақ, Қазақстан Орталық Азияда көшбасшы болып табылады, бұл ретте Республика өңірдің тұрақтылығын нығайтуға үлес қосуда. Мемлекет әлемдік аренада да үлкен жетістіктерге қол жеткізді. Мұны Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға төрағалық етуі дәлелдейді .

Қазақстан осы ұйымдағы өз жолының басынан бастап ЕҚЫҰ кеңістігінде қауіпсіздікті нығайту үшін белсенді түрде әрекет ете бастады. Сондай-ақ, өңірлік жанжалдардың алдын алу және Еуразиядағы бейбітшілікті қолдау үшін Н.Ә.Назарбаев арнайы күштер құруды ұсынды.

ЕҚЫҰ бүгінгі таңда жұмыс істеп тұрған өңірлік ұйымдардың ішіндегі ең ірісі болып саналады. Ол қауіпсіздік және қақтығыстардың алдын алу мәселелерімен айналысады. ЕҚЫҰ-ға Еуропа континенті, Күнгей Кавказ, Орталық Азия және Солтүстік Америка елдері кіреді. Ұйым Жерорта және Азия мемлекеттерінің серіктестерімен тығыз жұмыс істейді. Осылайша, ЕҚЫҰ Ванкуверден (Канада) Владивостокқа (Ресей) дейінгі географиялық кеңістіктегі еуроатлантикалық және еуроазиялық қоғамдастықты біріктіреді.

ЕҚЫҰ — ның негізгі қағидаты - бұл үш негізгі бағыттың: әскери-саяси, экономикалық, экологиялық және гуманитарлық өзара тығыз байланысты қамтамасыз ете отырып, қауіпсіздікке деген кең және жан-жақты көзқарас. Адамның іргелі құқықтары мен бостандықтарын қорғау, Экономика және қоршаған ортаны қорғау саласындағы ынтымақтастық бейбітшілік пен тұрақтылықтың маңызды құрамдас бөлігі ретінде қарастырылады.

Саммиттің негізгі нәтижелерін және тұтастай алғанда, Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға төрағалығын ескере отырып, біздің державаның Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастықтан кейінгі ұйымға төрағалығы үлкен дипломатиялық жеңіске айналғанын атап өткен жөн.

Бүгінгі Қазақстан халқы ата-бабаларының ұлы істерінің жалғастырушысы болып табылады.Форумға қатысушылар атап өткендей, Қазақ мемлекетінің тақырыбы кездейсоқ талқыланбады. Біздің еліміздегі толеранттылық , этносаралық келісім және азаматтық бірлік рухы әлемнің көптеген елдерінде ғылыми қызығушылықтың және қоғамдық-саяси қызығушылықтың барған сайын артып келе жатқанын көрсетеді.

Қазақстан егемендігінің алғашқы жылдарында ЕҚЫҰ-ны қоса алғанда, жаһандық державалар мен беделді халықаралық ұйымдардың қолдауына мұқтаж болды. Сонымен бірге, Дүниежүзілік достастық жас мемлекеттің сындарлы саяси белдеуіне де қызығушылық танытты. Ел сыртқы және ішкі саясаттағы теңгерімді орналасулар үшін саналы талдау жасады. Көпжақты әріптестік, экономика мен қоғамды ырықтандыру саясаты олардың өзегіне айналды.

Қазақстан интерестері ірі еуразиялық мемлекет ретінде бірыңғай географиялық байланыспен белгіленбейтін жан-жақты еңістікке ие. Бұл келісімдерде көп векторлы және теңгерімділік қасиеті – Қазақстан саясатының екі тірегі, оның ұлттық мүдделерін қорғау айрықша өсуде.

ЕҚЫҰ – ға төрағалық ету-бұл айтарлықтай дәрежеде Президент Н. Ә.Назарбаевтың жоғары мәртебесінің салдары, оның халықаралық, реформаторлық және терроризмге қарсы белсенділігі қазақстандық құжаттаманың сенімді активіне айналды.

Қазіргі уақытта Қазақстанның өз пікірі, мәртебесі бар. Біз әлемдік деңгейде нық тұрдық және басқа елдер бізді есептейтін мемлекетке айналдық. Мұндай нәтижеге жету үшін үлкен шаралар, іс-шаралар қажет. Яғни, ішкі және сыртқы саясатты дұрыс жүргізу, халықтың әлеуметтік-экономикалық өркендеуі, әлемдік қоғамдастықтағы өркениетті мемлекеттермен сауатты қарым-қатынас, әрине, біздің халқымыздың бірлігінің арқасында. Қазір біз өркендеудің жаңа жолына, қоғамдық дамудың жаңа кезеңіне қадам басып келеміз. Мемлекет басшысы бекіткен жаңа экономикалық курста жаңа бағдарламалар, оның бағыттары мен нәтижелерге қол жеткізу жолдары көрініс тапқан.

Қазір біз-болашаққа нық сеніммен қарауға қабілетті зайырлы, өркениетті, қарқынды дамып келе жатқан мемлекетпіз.