23. Әлеуметтік – психологиялық зерттеу әдістері (социоөлшемдік, сауалнамалық). Әлеуметтік психологияның зерттеу әдістері психологтарға әлеуметтік жағдайдағы белгілі бір мінез-құлықпен айналысуға себеп болатын нәрселерді жақсы көру мүмкіндігін береді. Әлеуметтік мінез-құлықты эмпирикалық зерттеу үшін психологтар әлеуметтік психология тақырыптары бойынша зерттеулер жүргізу үшін бірқатар түрлі ғылыми әдістерге сүйенеді. Бұл әдістер зерттеушілерге гипотезаларды және теорияларды тексеруге және түрлі айнымалылардың арасындағы қарым-қатынасты іздеуге мүмкіндік беред
Сауалнама Зерттеулер, ең алдымен сипаттама зерттеулердің ең жиі қолданылатын түрлерінің бірі болып табылады. Мұндай зерттеулер әдетте адамдар өзіндік есептерге сүйенеді, онда адамдар өз мінез-құлықтары немесе пікірлері туралы сауалнама толтырады. Зерттеу әдісінің артықшылығы әлеуметтік психология зерттеушілеріне деректердің көп мөлшерін жылдам, оңай және арзан түрде жинауға мүмкіндік береді.
Социометрия кіші топтардағы әлеуметтік құбылыстарды зерттеудің
жеткілікті дәрежеде танымал әдісі болып табылады. «Социометрия» термині
латын тіліндегі: socius – дос, серіктес және mеtrum — өлшеу деген екі
түбірдің қосындысынан құралған. Аталмыш термин ХІХ ғасырдың соңында
бір топтың басқаларына деген ықпалын зерттеу үшін ағылшын
әлеуметтанушысы мен психологы Джекобо (Якоб) Мореномен алғашқы рет
қолданылады.
Социометрияның көмегімен тұлғааралық өзара әрекеттестікте анықталатын
қалаудың, селқостықтың немесе қабылдамаудың сандық өлшемін шығаруға
болады. Социометрия топ мүшелерінің арасындағы ұнатуды немесе ұнатпауды анықтау үшін қолданылады. Аталмыш әдс өте жедел жүргізіледі, оның нәтижелерін математикалық өңдеп, кесте түрінде шығаруға болады.
Социометриялық сұраудың негізіне: Сен кіммен бір партада отырғың келеді?
Кіммен бірге демалғың келеді?; Кіммен ірге жұмыс жасағың келеді? деген
сұрақтарды алуға болады. Таңдаудың – біріккен іс-әрекет бөліміндегі және көңілкөтеру бөліміндегі екі бағыты ұсынылады. Таңдау қалаулылығының дәрежесін нақтылауға жәнетаңдауға ұснылған адамдардың санын шектеуге болады.Таңдаулар енгізілген матрицадан өзара ұнату мен ұнатпаулардың күрделі шиелінісін, социометриялық «жұлдыздарды» (көпшлікпен таңдалғандар), шеттетілгендерді (ешкіммен таңдалынбағандар) және сол полюстердің арасындағы аралық үзбелілердің тұтастай иерархиясын көруге болады.