Медеу Сәрсекенің «Қазақтың Қанышы» роман-эссесі туралы
46
Бұрғы салуға қаражат болмады. Жезқазғанның мысынан аса алмадық. Ал 1936 жылы,
өзіңіз де білесіз, Жездінің жағасында бір жаз барлау тобын ұстадық: жеті ұңғыма, он
шақты жыралар қазылды. Олардың құжатын Қарсақбайдан табасыз. Пастуховтың не
бітіргенін өзінен естисіз, ол да құралақан емес... Менің шамалауымша, нақ осы екі
өзен түйісетін тараң аңғарда ферромарганецтің сүбелі қоры бар. Ол болса – соғыс өрті
күшейіп тұрғанда стратегиялық мәні ерекше зор шикізат!.. Нені меңзеп отырғанымды
ұқтыңыз ба, Иосиф Николаевич?
Богданчиков басын изеді.
– Айтқаным айтқан: кісіні де, техниканы да керегінше аласыз. Бұл – бір. Екінші,
есіңізде болсын, Жездінің қыртысы Жезқазғаннан бөлек...
Оған станоктың ең мықтысын, бұрғылаушылардың таңдаулысын салу керек.
Үшінші, Жездіде ешқандай баспана жоқ. Демек, барлауды қар түскенге дейін аяқтау
қажет» [3].
Романды жазу барысында жазушының көп ізденгендігі пайдаланылған тарихи құ-
жаттар мен мол деректерден байқалады. Мәскеу, С.Петербург, Ташкент, Павлодар, Се-
мей, Қарағанды, Жезқазған, т.б. қалалардағы Мемлекеттік мұрағаттарды, аталған ел-
дердің Ғылым Академияларының құжаттары пайдаланылған. Ресей ҒА-ның, Өзбек КСР
ҒА-ның, Қазақ КСР ҒА-ның, ҚР ҰҒА ҒА-ның академиктерінің пікірлері Қаныш Иманта-
йұлының ғылымдағы табыстары мен көргендігін толықтырып тұр.
Қорытынды. Қорыта айтқанда, роман соңындағы академик Қ.И.Сәтбаевтың есімін
мәңгілік жадымызда сақтау мақсатында жасалған шаралар оның екінші өмірі ғұмырлы
екендігін байқатады. Әлемдік жұлдыздар картасында 2402 санға ие – «СӘТБАЕВ ҒА-
ЛАМШАРЫ»
тәрізді ғарышта мәңгі шардың жүруі
,
Е.Бөкетовтің «Жас Қаныш» деректі
хикаяты, К.Салықовтың өлеңдері мен поэмалары
,
М.Рәштің «Қарсақбай хикаясы»,
Ж.Бөдештің «Қаныштың картасы»
, Б.Жақыптың «Қарсақбай», И.Тасқараұлының
«Жезқазғанға тағзым», т.б. ақындардың поэмалары мен
өлеңдері,
қызы Ш.Сәтбаеваның
«Сәулелі әулет» естеліктер кітабы
, Г.О.
Батырбековтің
«Академик К.И.Сатпаев и
его современники» еңбегі
– осының жарқын мысалы.
Ал, жазушы Медеу Сәрсеке –
өз
шығармашылығында қазақтың жоғын
, тарихи тұлғалары
н түгендеп жүрген
қаламгер
.
Әдебиеттер:
1. Еспенбетов А. (2016). Қиял қанатынан деректер әлеміне // Семей таңы. –26 қаңтар. – 2016.
2. Назарбаев
Н.Ә. (2006). «ЖЗЛ» сериясымен шыққан Медеу Сәрсекенің Қаныш Сәтбаев пен Ебіней
Бөкетов жайлы терең зерттеуден туған кітабын сүйсіне оқыдым
//
Қазақ әдебиеті, 24-наурыз,
2006
.
3.
Сәрсеке М. (1999). Қазақтың Қанышы: Роман – эссе. – Алматы: Атамұра, 1999. – 592 б. ISBN:
5-89840-203-9
4. Негимов С. (2015). Есімі еліне мәшһүр қаламгер // 4 қараша, 2015.
http://adebiportal.kz/kz/
authors/view/1962
Г. Орда,
Институт литературы и искусства им. М.О.Ауэзова
Главный научный сотрудник, д.филол.н., Алматы, Казахстан
E-mail: orda_68@mail.ru
Достарыңызбен бөлісу: |