13. ХХ ғасыр басындағы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық даму ерекшеліктерін көрсетіңіз.
Ресей империясының отарлау саясаты барлық әлеуметтік қайшылықтарды, әсіресе аграрлық мәселеде шиеленістіріп жіберді. Қоныс аудару қозғалысы айтарлықтай күшейді. Орыс самодержавиесінің қоныс аудару саясатының жаңа бағыты Дала өлкелері мен Түркістан өлкесінің жергілікті билігінің мұндай көшу құқығын ешбір реттеусіз барлық этнос пен әлеуметтік топтардың қоныс аудару еркіндігін мойындады. Қазақ халқының жерін дөрекі және заңсыз тартып алу нәтижесінде казактардың жер иеленуі және олардың жер бөлу көлемі өсті.
Қазақстанда 20 ғасырдың басында өнеркәсібі нашар дамыды, кен өндіру өте баяу болды. Өнеркәсіптің дамуына Ресей империясының отарлау саясаты кедергі келтірді. Шахталар мен шахталар, көмір өндіру, мұнай, түсті металл рудалары Қазақстан өнеркәсібінің негізін құрады. Орынбор – Ташкент темір жол желісін құру Оңтүстік Қазақстанның экономикалық оқшаулануынан шығудың маңызды қадамы болды. 20 ғасырдың басында капитализмнің дамуы тауар-ақша қатынастарының күшеюімен және банктік және өсімқорлық капиталдың құрылуымен байланысты болды. Қазақстанда несиелік желі және несиенің жаңа түрлері, оның ішінде капиталистік несие құрыла бастады.
14. Қоныс аудару саясатының ХХ ғасыр басындағы Қазақстанның дамуына қосарлы әсерін негіздеңіз.
Патшалықтың қоныс аудару саясаты реакциялық және жыртқыштық сипатқа ие болды. Қоныс аударушылар үшін қазақтардан жерлер алынып тасталды, олар үйлерінен сусыз, жарамсыз жерлерге қуылды. Қоныс аударушылар мен жергілікті халық арасында қақтығыстар бола бастады. Сөйтіп, орыс пен қазақ халқының арасындағы ұлттық алауыздық тұтанды. Қоныс аудару саясаты даланың шаруашылық өміріне елеулі өзгерістер әкелді. Көшпелі мал шаруашылығы құлдырап барады, өйткені. жайылымдар көлемі азаяды, көші-қонның табиғи және үйреншікті циклдері бұзылады. Көптеген қазақ банкротқа ұшырап, жартылай отырықшы, отырықшы өмірге көшеді. Капиталистік қатынастар қазақ ауылына барған сайын еніп келеді. Нарық талабына бейімделген ірі шаруашылықтардың бір бөлігі – сату үшін мал өсірді, егіншілікпен айналысты, жалдамалы жұмысшылардың еңбегін пайдаланды. Кедей қазақтар күн көріс іздеп, шахталарға немесе қалалардағы кәсіпорындарға бара бастады. Сөйтіп, қоныс аудару саясаты қазақ қоғамындағы әлеуметтік стратификация процесін жеделдетті. Қазақстанның демографиялық құрамы өзгерді. Қазақстандағы қазақтардың үлесі 87,1 пайызға дейін төмендеді. 4 472 000 өмір сүргендердің ішінде қазақтар - 3 399, орыстар мен украиндар - 533, татарлар - 56, өзбектер - 74 000, ұйғырлар - 56 мың болды. Қоныс аударушылар негізінен стратегиялық пункттерге қоныстанған және атыс қаруымен қаруланған. Олар Ресейдің әскери-агрессивті сыртқы және әскери-феодалдық ішкі саясатына қызмет етті
